"شمشادی"، سیستان وبلوچستان و خطای رسانه ای

عصرایران؛ رضا غبیشاوی* - حسن شمشادی خبرنگار صداوسیما به تازگی با انتشار عکسی در صفحه اینستاگرامش نوشت که مردم در برخی روستاهای سیستان وبلوچستان به دلیل فقر شدید گوشت گربه و گوشت الاغ و کلاغ را برای افطار روزه خود می پزند و می خورند. او پس از این، با انتشار پست دیگری، نادرست بودن این مطلب و عکس را پذیرفت و بابت این موضوع عذرخواهی کرد. این موضوع بازتاب ها و واکنش های زیادی داشت.

در این باره می توان به نکات زیر اشاره داشت.

- سال ها انگاره سازی و کلیشه سازی منفی صداوسیما و سینما از مردم سیستان وبلوچستان، اتفاق بدی است که روی داده و پاک کردن آن کاری سخت و دشواراست. مردم سیستان وبلوچستان هم باید رنج محرومیت را به دوش بکشند هم از زخم زبان ها و اطلاعات نادرست این و آن را تحمل کنند. اینکه مردم در سیستان وبلوچستان از انتشار تصویر و اطلاعات نادرستی درباره خود ناراحت و دلخور و عصبانی شوند طبیعی است.

- حسن شمشادی یکی از خبرنگاران فعال ایرانی است که تلاش می کند فعالیت حرفه ای داشته باشد. او به هنگام سقوط بغداد در حمله نظامی آمریکا به عراق در سال 2003 جزء اولین خبرنگارانی بود که به بغداد رفت و گزارش داد و خبر تهیه کرد. او سال ها بعد هم برای گزارش تحولات سوریه به مناطق جنگی این کشور سفر و با شجاعت تمام گزارش ارسال کرد.

- شمشادی در کنار فعالیت در صداوسیما، در صفحه اش در اینستاگرام نیز فعال است و علاوه بر بیان موضوعات مورد علاقه به پوشش مطالبات و خواسته های مردم در مناطق مختلف ایران می پردازد. کافی است پست های قدیمی تر صفحه شمشادی در اینستاگرام را ورق بزنیم و ببینیم آن وقت خواهیم دید که خواسته های مردم از چهارگوشه کشور در این صفحه اینستاگرامی حضور دارند.

- شمشادی برای انتشار موضوع سیستان وبلوچستان به محتوا وعکس های ارسالی منبعی اعتماد کرد که در ظاهر موثق بود اما در واقعیت چنین نبود.

ارسال کننده این عکس و متن برای شمشادی گروه های جهادی بودند. گروه های جهادی افرادی هستند که به صورت داوطلبانه برای کمک و یاری به روستاهای سیستان وبلوچستان رفته اند. ارسال کننده فرد غیرروزنامه نگاری بود که تلاش می کرد یک سوژه را به یک خبرنگار برساند تا مخاطبان را از یک اتفاق مهم آگاه کند.
در چنین موقعیت هایی این خبرنگار است که باید با شک و تردید با سوژه های دریافتی برخورد کند و به دنبال راستی آزمایی و تایید صحت آن باشد.

در چنین مواردی خبرنگار باید با استفاده از منابع دیگر یا تماس با طرف های ذینفع تلاش کند از صحت و سقم محتوای دریافتی اطمینان حاص کند. خبرنگار باید شک می کرد که چگونه ممکن است مردمی که براقامه نماز در مسجد اصرار دارند روزه خود را با گوشت حیوان حرام گوشتی باز کنند اما به هر دلیلی این اتفاق نیافتد احتمالا چون شمشادی به شدت به منبع ارسال کننده خبر اطمینان داشت و تحت تاثیر محتوا قرار گرفته بود به حدی که انگیزه او برای کمک به هموطنان در اولویت بالاتری نسبت به راستی آزمایی محتوای دریافتی قرار گرفت.

- شمشادی خبرنگار صداوسیماست. مجموعه ای که به اعتقاد شخصی نگارنده در میان مردم به انتشار خبرهای نادرست و بدون منبع معتبر شهره است اما شمشادی شخصا اینگونه نیست. شمشادی تلاش می کند روزنامه نگار حرفه ای باشد و حرفه ای رفتار کند. این را در می توان در پست های اینستاگرامی اش مشاهده کرد. شمشمادی هم قربانی خطای خود شد و هم قربانی وضعیت منفی صداوسیما در میان افکار عمومی.

- شمشادی به عنوان یک خبرنگار تلاش کرده به انسان ها کمکی کند. او به ارزش خبری "کمک انسان دوستانه" تکیه کرد. هدف او از انتشار این محتوا نه توهین به مردم سیستان وبلوچستان بلکه کمک به آنها از طریق صفحه پرمخاطبش در اینستاگرام بود. انگیزه او صرفا کمک بوده و کمک نه چیز دیگری.

- در روزهای اخیر خبرهایی درباره قصد برخورد با این خبرنگار منتشر شده است. در این زمینه می توان گفت بروز خطا و اشتباه در هر حرفه ای بخشی از آن فعالیت است گرچه در برخی حرفه ها و فعالیت ها، خطا و اشتباه با حساسیت بیشتری همراه می شود اما هدف روزنامه نگار از یک فعالیت نیز باید مورد توجه قرار بگیرد. حسن شمشادی تنها با قصد کمک این عکس و متن را منتشر کرده و متاسفانه دچار خطا شد. بسیاری از برخوردها و سرزنش ها علیه او این هدف و نیت را نادیده می گیرند.

- این مطلب و این حادثه بهانه ای است که به این نکته اشاره کنیم مردم سیستان و بلوچستان از این همه نگاه ترحم آمیز خسته شده اند

*روزنامه نگار

تماشاخانه

فیلمی ناب از بازار تهران در حدود ۱۲۰ سال قبل / لباس پوشین مردان و زنان تهرانی جالب است (فیلم)

دشتی پر از شاهین‌های شکاری در تهران / شکارچیان در کمین و سازمان محیط زیست بی‌خبر / احتمالا بخشی از تجارت غیرقانونی شاهین از این‌جا آغاز می‌شود (فیلم)

فیلم های دیگر