از یک حس غرور تا فیلم‌هایی که نباید در گنجه بمانند

زنان برگزیده‌ی جشن مستقل سینمای مستند ایران که از آن به عنوان "شب زنان سینمای مستند" نام برده می‌شود؛ از دغدغه‌هایشان برای اکران فیلم‌هایی مستند و فضای کار در این‌گونه سینمایی سخن گفتند.

به گزارش ایسنا، در دهمین جشن مستقل سینمای مستند ایران؛ تندیس بهترین صداگذاری به انسیه ملکی برای مستند «در جستجوی فریده»، دیپلم افتخار بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند به آزاده موسوی برای مستند «در جستجوی فریده»، تندیس بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند به مریم سپهری برای مستند «زنبورک در گام مینور»، دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند بلند به طلا آزادروش برای فیلم «خرامان» و تندیس بهترین فیلم مستند بلند به سودابه بیضایی برای مستند «مثل اسمم پگاه» اهدا شد.

به این بهانه با چهار سینماگر زن که در دهمین جشن مستقل سینمای مستند ایران جوایز اصلی را دریافت کردند،گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می آید:

مریم سپهری که تندیس بهترین کارگردانی فیلم مستند برای «زنبورک در گام مینور» را کسب کرده است، تاکنون 5 فیلم مستند به نام‌های «انار کوچک کویر»، «مهربانو (کارگردانی مشترک)»، «تا باران بعدی»،«فراتر از رنگ» و «زنبورک در گام مینور» را ساخته و در جشنواره‌های متعدد داخلی و بین المللی نامزد دریافت جایزه بوده و همچنین جوایز بین المللی را کسب کرده است.

احساس غرور از حضور پرتعداد و موثر زنان در سینمای مستند

وی با اشاره به اینکه به عنوان یک مستندساز زن از حضور پرتعداد و موثر بانوان ایرانی در حوزه مستند احساس غرور می‌کند، افزود: در این راستا پیشنهاد می‌کنم که برای بهتر شنیده شدن صدای زنان، به عنوان بخش بزرگی از جامعه ایران در جشنواره‌ها؛ بخش‌هایی با موضوعات محوری زنان و همچنین کارگردانان و تهیه کنندگان زن ایجاد شود.

سپهری با بیان اینکه با توجه به محدودیت‌های اقتصادی و شرایط ویژه فضای فیلم مستند در سال گذشته "برگزاری جشن مستقل سینما مستند" قابل تقدیر است، اظهار کرد: در حال حاضر مشغول پژوهش در مورد فیلم مستندی هستم و امیدوارم نهادهای مسئول همکاری بیشتری در زمینه پژوهش و تولید فیلم داشته باشند.

در دهمین جشن دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند بلند به طلا آزادروش برای فیلم «خرامان» اهدا شد؛ آزادروش توضیح داد:«خرامان»، سومین مستندی بود که من تهیه کردم و ساخت و تولید هر کدام از این مستندها چندین سال زمان برد. برای نمونه مستند «خرابات» که با موضوع ریشه‌های تصوف در ایران و معرفی سلسله‌های صوفیه ساخته شده،شش سال به طول انجامید. این مستند در جشنواره حقیقت و خانه سینما نامزد بود و جایزه بهترین فیلم را از کالیفرنیا دریافت کرد.

او یادآور شد: پخش مستند «خرامان» به تازگی آغاز شده و در نخستین حضور جشنواره‌ای توانست دیپلم افتخار بهترین فیلم را از دهمین جشن مستقل سینمای مستند کسب کند.

بهترین‌ها نباید در گنجه بمانند

وی اظهار کرد: دهمین جشن مستقل با گزینش این فیلم استقلال خود را به رخ کشید زیرا در جشنواره مستند دیگر، مدیران، مستند «خرامان» را با وجود آنکه از سوی همه اعضای هیات انتخاب برگزیده شد، کنار گذاشتند و من به مسئولان جشن به خاطر شجاعت و استقلال فکری که داشتند، شادباش می‌گویم.

آزادروش افزود: به هر روی، انجمن صنفی مستندسازان با همه‌ی محدویت‌ها و کمبودهای مالی، جشن را خوب برگزار کردند. تنها نکته‌ای که می توانم بگویم این است که کاش از زنده نام استاد عسگری نسب یادی می‌شد؛ بزرگداشت آقای طایی، از نکات مثبت این جشن بود زیرا بسیاری از هنرمندانِ عرصه صدا ، تصویر ، تدوین و ... تنها و تنها در حوزه‌ی مستند فعال هستند و وظیفه‌ی ماست که از این بزرگواران که با وجود سختی‌ها و محدویت‌ها نجیبانه در کنار مستندسازان تلاش می‌کنند یادی کنیم و قدر بدانیم.

وی ادامه داد: سینماگر زن یا مرد؛ این نوع نگاه جنسیتی است و فرقی ندارد آقا یا بانو در ساخت مستند نقشی داشته باشد؛ مهم این است که کار خوب ساخته شود ، خواه از سوی مرد باشد خواه زن؛ از سوی دیگر زمانه ایجاب می‌کند که هر چه زمان بگذرد بیش از پیش شاهد حضور زنان در عرصه های گوناگون باشیم. مطالبه‌های زنان در آثار فرهنگی بازتاب پیدا می‌کند و یکی از قالب‌های فرهنگی و هنری، فیلم مستند است و خوشحالم که در این قالب می‌توانم فعالیت کنم.

آزادروش اظهار امیدواری کرد تا بستر نمایش بهترین‌های جشن فراهم شود در عین حال یادآور شد: «خرامان» توقیف شد و «خرابات» هم اجازه‌ی نمایش ندارد و این ناامید کننده است؛ من با هزینه‌ی شخصی، شرایط ساخت فیلم‌ها را فراهم کردم و مستند «خرابات» را که در ده استان و دو کشور تولید شد از نمایش محروم کردند.

او اذعان دارد که "مستند "خرابات"، بهترین مستندی است که تا کنون درباره‌ی تصوف ساخته شده است" و افزود: آرش اسحاقی ، کارگردان فیلم سال‌ها در این باره پژوهش کرده و این اثر، منبع غنی بصری برای مردم شناسان و پژوهشگران است ولی افسوس همچون دیگر آثارم با سدِ تنگ نظری برخورد کرده است. جشن‌ها بستر معرفی بهترین‌ها را فراهم می‌کنند و بهترین‌ها نباید در گنجه بمانند باید در میان مردم جاری شوند.

فیلم‌ها باید تخصصی‌تر دیده شوند!

در دهمین جشن مستند دیپلم افتخار بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند به آزاده موسوی و کوروش عطایی برای مستند «در جستجوی فریده» اهدا شد.

آزاده موسوی با تشریح جزییات ساخت این مستند گفت: «در جستجوی فریده» دومین فیلم مستند بلند من در حوزه کارگردانی است؛ مستند قبلی فیلم «از ایران یک جدایی» بود که به صورت مشترک با کوروش عطایی ساخته و موفق به کسب جایزه از جشنواره سینما حقیقت شد و همچنین حضور پر رنگی در جشنواره های بین المللی داشت و از شبکه‌های معتبری همچون Cine Plus فرانسه وChannel 4 در انگلستان و تلویزیون دانماک و... پخش شد.

وی افزود: در حوزه سینمای داستانی نیز فیلم کوتاه «ترخیص» را دارم که در حال پخش جهانی است و تاکنون در جشنواره‌های معتبری شرکت کرده و اخیرا در جشنواره سلامت نیز حضور داشت.

موسوی با اشاره به برگزاری دهمین جشن سینمای مستند، افزود: در هر صورت همیشه زحمت زیادی برای برگزاری جشن گرفته می‌شود اما در بخش داوری سلیقه من در انتخاب ترکیب هیئت داوران متفاوت است و در این دوره حضور دو پخش کننده در هیات داوران را نپسندیدم با وجود اینکه برای این دو عزیز ارادت خاصی قائلم اما بحث من اشخاص نیستند و منظور من چیدمان هیات داوران است. فکر می‌کنم حتی بهتر این است که تا جای ممکن از همه رشته‌های فنی یک نفر متخصص آن رشته در هیات داوران حضور داشته باشند که فیلمها تخصصی‌تر دیده شوند.

وی در پایان افزود: موفقیت زنان در این دوره به نظرم بسیار چشمگیر بود، فقط در بخش کارگردانی ٤ نامزدی خانم برای دریافت جایزه داشتیم که بسیار قابل تامل است و از این اتفاق بسیار خوشحال و امیدوارم.

بازیگری صرف برایم رضایت بخش نبود

در دهمین جشن سینمای مستند تندیس بهترین فیلم مستند بلند به سودابه بیضایی برای مستند «مثل اسمم پگاه» اهدا شد؛بیضایی با اشاره به اینکه مستند مثل «اسمم پگاه» اولین تجربه او در زمینه ساخت و کارگردانی مستند است، افزود: وقتی به عنوان بازیگر فیلم «لرد» محمد رسول اف به جشنواره کن رفتم و مقابل دوربین عکاسها قرار گرفتم ، در آن لحظه دوست داشتم در مورد افکار و دنیای ذهنی‌ام صحبت کنم و احساس کردم بودن در جایگاه بازیگری صرف دیگر برایم رضایت بخش نیست و پس از بازگشت به ایران به فکر ساخت فیلم افتادم.

او با بیان اینکه اولین حضور در جشن سینمای مستند خانه سینما را به عنوان فیلمساز تجربه می‌کند، افزود: درست است که خلق هنری را نمی‌توانیم دسته بندی کنیم اما حضور زنان سینماگر در این رویداد بسیار چشمگیر بود و جای امیدواری است که سینمای ایران با حضور بانوان سینماگر به تجربه‌های جدیدی در خلق آثار هنری نایل شود.

بیضایی در مورد ادامه مسیر کارش اش نیز گفت: فعلا دنیا و آدمها را تماشا می‌کنم و منتظر موضوع و سوژه ای هستم که بتوانم از طریق آن جواب سوالهایم را در مورد انسان و دنیا پیدا کنم.

دهمین جشن مستقل سینمای مستند ایران 31 مردادماه با معرفی برگزیدگان برگزار شد.

تماشاخانه

تصاویری که از سقوط یک هواپیما در چین ضبط شده / مرگ همه مسافرها (فیلم)

پاکبانان فداکاری می‌کنند اما نتیجه‌ای نمی‌بینند/ ببینید مردم چطور با بی‌توجهی به این قشر آسیب می‌زنند (فیلم)

فیلم های دیگر