روزنامه‌نگار حرفه‌اي كسي است كه شغل اصلي و مستمر او فعاليت اساساً فكري در زمينه تهيه، تنظيم، ارائه اخبر و وقاع جاري و تحليل و تفسير آن‌ها در يك نشريه روزانه، دوره‌اي، خبرگزاري يا رسانه ديگر تعريف شده است.

جزئيات پيش‌نويس آئين نامه كار حرفه‌اي روزنامه‌نگاري كه توسط معاونت مطبوعاتي وزارت فرهنگ و ارشاد تدوين شده است، اعلام شد.

به گزارش فارس در اين آئين‌نامه تعريف روزنامه‌نگار حرفه‌اي، حق و حقوق آن، مسئوليت‌هاي آن و حمايت‌هايي كه از آن صورت مي‌گيرد، آمده است.

در حال حاضر پيش‌نويس آئين نامه كار حرفه‌اي روزنامه‌نگاري قبل از ارائه به هئيت دولت در اختيار روزنامه‌نگاران، صاحبان رسانه‌ها، استادان و كارشناسان قرار گرفته است تا با اعلام نظر به پربار شدن اين آئين‌نامه كمك شود.

در آئين‌نامه كار حرفه‌اي روزنامه‌نگاران علاوه بر تعريف روزنامه‌نگار حرفه‌اي به تصريح و تأكيد حقوق و امتياز‌هاي آنان، حمايت از آنان و همچنين مسئوليت‌هاي آنان نيز توجه شده است.
اين پيش‌نويس برخلاف آئين‌نامه‌هاي قبلي كه هر گونه فعاليت روزنامه‌نگاران را منوط به دريافت كارت از دولت مي‌دانست براي رسانه‌ها در صدور كارت فعاليت خبرنگاري منعي قائل نشده است.

در اين آئين‌نامه روزنامه‌نگار حرفه‌اي كسي است كه شغل اصلي و مستمر او فعاليت اساساً فكري در زمينه تهيه، تنظيم، ارائه اخبر و وقاع جاري و تحليل و تفسير آن‌ها در يك نشريه روزانه، دوره‌اي، خبرگزاري يا رسانه ديگر تعريف شده است.

كاركنان مستقيم هيئت‌هاي تحريريه مطبوعات و خبرگزاري‌ها طبق اين آئين‌نامه شامل سردبير، معاون سردبير، دبير تحريريه، دبير سرويس، معاون دبير سرويس، خبرنگار، گزارشگر، نويسنده، مترجم، طراح، كاركاتوريست، عكاس خبري و مشاغل هم طراز در ديگر رسانه‌ها روزنامه‌نگار شناخته مي‌شوند.

حقوق روزنامه‌نگاران:

- حق جست‌و‌جو‌، بررسي و دسترسي آزاد به اطلاعات و اخبار و انتقال و انتشار آن به جز موارد مغاير با قانون.

- مراجعه به سازمان‌هاي دولتي و غير‌دولتي، تماس و ملاقات با مسئولان براي كسب اطلاعات و اخبار و دسترسي به اسناد و مدارك مختلف به استثناي مواد طبقه‌بندي شده به موجب قانون.

- حق استفاده از ابزارها و تجهيزات مورد نياز از جمله تجهيزات صوتي و تصويري به استثناي مواردي كه منع قانوني دارد.

- ضبط اطلاعات و اخبار مربوط به منافع و مصالح عمومي در صورت عدم مغايرت با حقوق انساني و شهروندي مبتني بر قانون.

- حضور در محل سوانح طبيعي و حوادث غير مترقبه، بي‌نظمي‌هاي عمومي، محل‌هاي اعلام حالت فوق‌العاده و گردهمايي‌ها، تظاهرات و راهپيمايي‌ها به جزء مواردي كه منع قانوني دارد.

- بررسي، ارزيابي و پيگيري دقيق اصالت اطلاعات و اخبار.

- امتناع از تهيه و تدوين گزارش‌ها يا مطالب ديگر با نام خود در صورت مغايرت با اصول اخلاق حرفه‌اي.

- حق حذف امضاي خود از گزارش و مطلب تحريف شده يا مغاير با قانون در فرايند تدوين و تنظيم آنها در هيئت تحريريه

-حق انتشار گزارش‌ها و مطالب با امضاي شخصي يا نام مستعار يا بدون امضا.

- حق عضويت در انجمن‌هاي صنفي وحرفه‌اي ملي، منطقه‌اي و بين‌المللي.

- حق انتشار اطلاعات و اخبار مربوط به تصميمات و اقدامات مخالف مصالح و منافع عمومي و انواع مفاسد و سوء‌استفاده‌ها به جزء موارد مغاير با قانون.

- حق مراجعه به دادگاه براي جبران خسارت معنوي ناشي از تحريف مطالبي كه به نام روزنامه‌نگار منتشر شده است، در صورت عدم توجه به تقاضاي توضيح تصحيح درباره مطالب مذكور، حداكثر يك ماه پس از انتشار آن مطالب.

- برخورداري روزنامه‌نگار از حقوق پيش‌بيني شده در قوانين كشور.

مسئوليت‌ها و وظايف روزنامه‌نگار:

- احترام به اصول قانون اساسي و مقررات تقنيني و بين‌المللي مصوب جمهوري اسلامي ايران.

- رعايت شيوه‌هاي عمل و خط مشي‌هاي رسانه به منظور تقويت همبستگي‌هاي شغلي و همكاري‌هاي جمعي.

- خودداري از مداخله نظرها و قضاوت‌هاي شخصي در گزارش‌ها و ساير مطالب تهيه شده براي انتشار عمومي.

- حصول اطمينان از صحت اطلاعات و اخبار و انعكاس عيني و بي‌طرفانه آن.

- كسب رضايت افراد يا نمايندگان قانوني آنان درباره انتشار مطالب مربوط به زندگي شخصي آن‌ها.

- مطلع ساختن شهروندان و مقامات رسمي در مصاحبه‌ها و كنفرانس‌هاي خبري درباره ضبط صوتي، تصويري و فيلمبرداري مربوط به آنان.

- عدم انتشار شايعات در قالب هرگونه خبر و گزارش يا مطالب تحريري ديگر و جمع‌آوري اطلاعات به نفع افراد يا سازمان‌هاي خارج از حوزه فعاليت روزنامه‌نگار.

- احترام به اصل برائت افراد.

- مطلع ساختن سردبير يا دبير سرويس راجع به تعقيب قضايي احتمالي درباره انتشار اطلاعات و اخبار تدارك يافته از سوي روزنامه‌نگار.

- عدم دريافت هرگونه وجه نقدي و غير نقدي براي پوشش خبري رويدادهاي مختلف و به ويژه تبليغات انتخاباتي و مشابه آن.

- رعايت حقوق، حيثيت و منزلت افراد، سازمان‌ها و مؤسسات دولتي و خصوصي مرتبط با حوزه‌هاي خبري روزنامه‌نگار.

- مسئوليت تهيه و تنظيم گزارش‌هاي و مطالبي كه از سوي روزنامه‌نگار صورت مي‌گيرد به عهده وي است اما مسئوليت انتشار مطالب، گزارش‌ها و اظهارنظرهاي رسمي به عهده او نيست.

- پايبندي به اصول حرفه‌اي.

حمايت از روزنامه‌نگار:

- مؤسسات رسانه‌اي موظفند سلامت و رفاه اجتماعي روزنامه‌نگار را فراهم كنند و دولت نيز حمايت‌هاي لازم را به عمل آورند.

- دولت مكلف است از حقوق حرفه‌اي‌، شرافت و منزلت روزنامه‌نگار حمايت كند.

- روزنامه‌نگار در انجام فعاليت شغلي و حرفه‌اي مصونيت دارد.

- توقيف يا بازرسي اسناد، مدارك و مواد كتبي، سمعي، بصري، تصويري و رايانه‌اي روزنامه‌نگار در فرآيند حرفه‌اي جز در موارد پيش‌بيني شده در قانون ممنوع است.

- مداخله در كار حرفه‌اي روزنامه‌نگار يا تقاضاي مغاير با مسئوليت‌هاي حرفه‌اي درباره تدارك و انتقال و انتشار اخبار و گزارش‌ها ممنوع است.

- روزنامه‌نگار با توجه به سختي كار از قانون سخت و زيان‌آور بودن مشاغل بهره‌مند مي‌شود
- روزنامه‌نگار در صورت تعطيل با توقف انتشار رسانه تا زمان شروع به كار دوباره در همان رسانه يا رسانه ديگر از بيمه بيكاري بهره‌مند مي‌شود.

- مقامات دولتي و غيردولتي موظفند از اقدامات اعمال سانسور، تطميع و تهديد، ايجاد محدوديت يا مخالفت در برابر فعاليت‌ مشروع و قانوني روزنامه‌نگار، خودداري از دادن اطلاعات به روزنامه‌نگار يا ايجاد مانع در راه دريافت اطلاعات، افشاي منابع خبري يا نام مستعار روزنامه‌نگار بدون رضايت وي، تعرض به حقوق قانوني روزنامه‌نگار، توهين به شرافت و حيثيت حرفه‌اي و اجتماعي وي، اعمال خشونت و تهديد زندگي شخصي يا لطمه زدن به سلامت و امنيت وي خودداري كنند.

صدور كارت هويت حرفه‌اي روزنامه‌نگاران:

روزنامه‌نگاران مي‌توانند از كميسيون مخصوص صدور كارت هويت حرفه‌اي روزنامه‌نگاران در معاونت مطبوعاتي وزارت ارشاد كارت شناسايي دريافت كنند و از مزايا و تسهيلات ويژه روزنامه‌نگاران حرفه‌اي برخوردار شوند.

اعتبار كارت هويت حرفه‌اي روزنامه‌نگاران حداقل يك سال و حداكثر 5 سال قابل تمديد است.
روزنامه‌نگاران حرفه‌اي بر اساس رتبه‌هايي كه به دست مي‌آورند در 6 مرتبه خبرنگار كارآموز، خبرنگار، خبرنگار متخصص، روزنامه‌نگار، روزنامه‌نگار متخصص و روزنامه‌نگار ارشد رتبه‌بندي مي‌شوند.

ارزشيابي مشخصات حرفه‌اي روزنامه‌نگاران:

ارزشيابي مشخصات حرفه‌اي روزنامه‌نگاران بدين ترتيب است كه مدرك تحصيلي ديپلم با رشته ارتباطات 10 امتياز، رشته مرتبط 10 امتياز و رشته غير مرتبط 10 امتياز است.

مدرك تحصيلي فوق‌ديپلم در رشته ارتباطات 25 امتياز، در رشته مرتبط 20 امتياز و در رشته‌هاي غيرمرتبط 15 امتياز است.

مدرك تحصيلي ليسانس در رشته ارتباطات 35 امتياز، در رشته مرتبط 30 امتياز و در رشته‌‌هاي غيرمرتبط 25 امتياز است.

مدرك تحصيلي فوق‌ليسانس در رشته‌ ارتباطات 45 امتياز، در رشته‌هاي مرتبط 40 امتياز و در رشته‌هاي غير مرتبط 35 امتياز است.

مدرك تحصيلي دكترا در رشته ارتباطات 55 امتياز، در رشته‌هاي مرتبط 50 امتياز و در رشته‌هاي غيرمرتبط 45 امتياز است.

سابقه كار براي هر سال تجربه كاري 2 امتياز محسوب مي‌شود كه حداكثر آن 50 امتياز است.

تسلط به زبان‌هاي رايج بين‌المللي به ازاي هر زبان 5 امتياز دارد كه حداكثر آن 10 امتياز است.

اخذ جوايز از جشنواره‌هاي مطبوعاتي و رسانه‌اي به ازاي هر جايزه 2 امتياز داده مي‌شود كه حداكثر آن 10 امتياز است.

انتشار كتب و آثار تخصصي با كاربرد رسانه‌اي 10 امتياز دارد.

فعاليت تدريس آموزش رسانه‌اي براي هر واحد درسي 2 امتياز دارد كه حداكثر آن 10 امتياز است.
عضويت در انجمن‌هاي علمي و تخصصي مرتبط 5 امتياز دارد.

تجربه‌هاي ويژه گزارش خبري در ايران و خارج از كشور به تشخيص كميسيون مخصوص صدور كارت روزنامه‌نگاري 10 امتياز دارد.

آموزش‌هاي حين خدمت يا كوتاه مدت روزنامه‌نگاري به ازاي هر دوره 2 امتياز است كه حداكثر آن 10 امتياز است.

رتبه‌بندي روزنامه‌نگاران:

خبرنگار كارآموز زير 35 امتياز ،خبرنگار بين 35 تا 70 امتياز، خبرنگار متخصص بين 71 تا 90 امتياز، روزنامه‌نگار بين 91 تا 110 امتياز، روزنامه‌نگار متخصص بين 111 تا 130 امتياز و روزنامه‌نگار ارشد از 131 امتياز به بالا دارد.

متن اوليه پيش‌نويس آئين‌نامه كار حرفه‌اي روزنامه‌نگاري طي ماه‌هاي مرداد، شهريور، مهر و آبان در يك گروه كارشناسي متشكل از اساتيد علوم ارتباطات مورد بررسي و تبادل نظر قرار گرفته و براي تدوين نهايي در شوراي ديگر متشكل از اعضاي گروه كارشناسي علوم ارتباطات به رياست عليرضا مختارپور معاونت مطبوعاتي وزارت ارشاد مورد ارزيابي قرار گرفته است.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه