شايد باور نكنيد اما حتي در هنگام گردش به چپ بنزين بيشتري مصرف مي‌شود تا هنگام گردش به راست ناگريز بايد توقف كرد و موتور ماشين بايد مدتي درجا كار كند و اين يعني بنزين بسوزاند اما جلو نرود تا راه باز شود و شما بتوانيد به چپ گردش كنيد.

مي‌توانيد به ازاي هر خودرو دست كم 600 ليتر سوخت كمتر مصرف كنيد و يا به عبارتي در سال 50 هزار تومان كمتر پول بنزين بدهيد. البته اگر قيمت واقعي بنزين را يك چيزي حدود 50 سنت يا 500 تومان در نظر بگيريم رقمي كه از محل صرفه جويي سالانه عايد كشور مي شود به ازاي هر خودرو به 300 هزار تومان مي‌رسد.

مواردي كه مطرح خواهند شد، صرفاً جهت پايين آوردن مصرف سوخت است و لزوماً نمي‌تواند بهترين راندمان را به همراه داشته باشد. برخي نكات حتي معكوس خواهند شد.

با توجه به جيره بندي شايد استفاده از راه‌هاي كاهش مصرف بنزين براي عده اي مفيد باشد. گرم كردن ماشين در صورتيكه هواي بيرون براي خودتان سرد نيست لزومي ندارد براي روشن كردن پس از روشن نمودن مي‌تواند حركت كنيد. بهترين راه كاهش مصرف سوخت حركت كم شتاب است. تخت گاز نكنيد و اجازه بدهيد سرعت ماشين به آرامي زياد شود. دور موتور را نه زياد بالا ببريد و نه زياد پايين نگه داريد معمولاً براي خودروهاي ايراني دو موتور 2 الي 4 هزار بهترين حالت است معمولاً براي خودروهاي دور موتور 3 هزار بهترين حالت است. سرعت خودرو را حداكثر تا حدود 80 يا 90 نگهداريد زيرا بيش از آن نيروي هوا مصرف بنزين را زياد خواهد كرد.

در سرپايي‌ها هرگز دنده را خلاص نكنيد در حالت خلاص موتور براي روشن ماندن بنزين مي‌سوزاند اگر ماشين در دنده باشد چون موتور توسط گيربكس حركت مي‌كند در دنده‌اي مناسب بگذاريد (دنده 3 يا 4) و اصلاً گاز را فشار ندهيد. در سر بالايي‌ها هم سعي كنيد دور موتور مناسب باشد دور موتور كم در سر بالايي (زير 3 هزار) مصرف سوخت را زياد مي‌كند.

خاموش و روشن كردن ماشين پشت چراغ قرمز لزومي ‌ندارد. سعي كنيد مسيري را برويد كه كمتر چراغ قرمز يا توقفگاه داشته باشد اگر مسير طولاني بشود نيز بهتر است از اينكه پشت حتي يك چراغع قرمز بمانيد. ترمز كردن اثري بر مصرف بنزين ندارد پس در ترمز كردن هيچوقت شك نكنيد حتي ترمز كردن شديد هم مصرف بنزين را زياد نمي‌كند. سعي كنيد با سرعت ثابت حركت كنيد و خيلي سرعت ماشين را كم و زياد نكنيد. عوض كردن دنده‌ها در سرعت مناسب خيلي مهمه سعي كنيد دنده را در وضعيتي عوض كنيد كه خودرو هيچ تكاني نخورد.

رانندگي در شهر و جاده

1 در رانندگي با دو موتور بالا پرهيز كنيد. اين كار حتي تا 40% مصرف سوخت را افزايش مي‌دهد.

2 «كم گاز» رانندگي كنيد. سعي كنيد پدال گاز را در يك سوم وحتي در يك چهارم ارتفاع آن حفظ كنيد.

3 بهتر است زودتر به دنده سبك‌تر برويد. اين عمل را در سربالايي‌ها به هنگامي انجام دهيد كه دور موتور شما به كمي بيش از نصف limit line رسيده باشد؛ در سرپاييني‌ها به دور موتور توجه نكنيد و تنها دنده را افزايش دهيد (به دنده سبك تر برويد) و گاز را رها كنيد (در سراشيبي‌هاي تند اين كار خطرناك است). در كفي‌ها هنگامي كه دور موتور نصف limit line است دنده را افزايش دهيد. كمتر معكوس بكشيد، با ترمز دور موتور را كاهش دهيد بعد دنده را كاهش دهيد. دقت كنيد كه افزايش دنده در سر بالايي‌ها، وقتي دور موتور پايين است (كمتر از نصف limit line و بسته به شيب) به موتور آسيب مي‌رساند.

4 هر چه سرعت شما بالاتر باشد (تا حد مجاز!) و در دنده سبكتري حركت كنيد مصرف بنزين خودرو كمتر خواهد بود (به نسبت مسافتي كه طي مي‌كنيد). در هر دنده و سرعتي كه حركت مي‌كنيد، دو پارامتر «دور موتور پايين» و «حركت كم گاز» را فراموش نكنيد. و براي خودرويي چون پيكان به هيچ وجه اين نسخه تجويز نمي‌شود چون قدر سرعت بالاتر مي رود مقاومت هوا هم بيشتر مي‌شود.

حال به چند پاسخ مهم در رابطه به كاهش مصرف بنزين پاسخ مي‌دهيم:

صبح‌ها روشن شدن خودرو با اولين استارت مهم است؟

بله. اگر با اولين استارت روشن نشد ببينيد خودروتان انژكتوري است يا كاربراتوري. اگر انژكتوري بود بهتر آن است كه به تعمير گاه‌هاي داراي دستگاه دياگ مراجعه كنيد ولي اگر كاربراتوري بود مراجعه به يك تعمير كار زبده كافي است. اگر در هواي سرد اتومبيل شما گرم مي‌شود احتمالاً بايد ترموستات آن را عوض كنيد. به هر حال اقدام هر يك از اين امور در صورت عدم دسترسي به تعمير گاه براي خود شخص امكان دارد.

برخي عادت دارند صبح قبل از روشن كردن خودروشان، كاپوت را بالا بزنند و دقايقي از وقت خود را صرف بازرسي قطعات موتور كنند آيا اين كار هر روز صبح ضروري است؟

خودرو با صاحبش حرف مي‌زند و ايرادهاي خود را راننده اطلاع مي‌دهد! مثلاً وقتي لوله اگزوز شم صدا مي‌كند يا از درون آن دود بيرون مي آيد حتماً موتور سعي دارد چيزي به شما بگويد!
پيش از روشن نمودن موتور اتومبيل خود ابتدا به ناحيه زير كاپوت نگاهي بيندازيد تا ببينيد آيا همه اجزا و وسايل در وضعيت مناسبي قرار دارد و كار خود را درست انجام مي‌دهند يا خير.

اگر فيلتر هوا كثيف باشد و با سرعت 80 كيلو متر در ساعت حركت كنيد، با مصرف هر ليتر بنزين تقريباً نيم كيلو كمتر جلو مي‌رود. مثلاً خودروي شما اگر با مصرف هر ليتر بنزين معادل 15 كيلو متر جلو مي‌رود، وقتي فيلتر هوا كثيف باشد همين مقدار بنزين مصرف مي كند ولي معادل 5.14 كيلو متر جلو مي‌رود.

اگر سوپاپ تهويه كارتر را نيز درست كار نكنيد راندمان و بازده موتور كاهش مي يابد و احتمال آلوده شدن روغن موتور و روغن سوزي نيز هست.

اگر شمع‌ها خوب جرقه نزند و به اصطلاح موتور جرقه كم بياورد، مصرف سوخت تا 25 درصد افزايش مي‌يابد.

اگر سيستم جرقه زني خودرو نيازمند تنظيم است با يك تنظيم ساده ميزان كربن مونوكسيد كربن و هيدرو كربن‌هاي خروجي از اگزوز به اندازه 40 تا 50 درصد كاهش مي‌يابد. با اين كار هم در مصرف سوخت كاهش مي‌يابد و هم عملكرد موتور بهتر مي‌شود.

اگر تسمه‌هاي مختلفي كه پروانه، واتر پمپ، دينام و انواع وسايل ديگر را به موتور وصل مي‌كند، بيش از اندازه شل يا سفت باشد بازده موتور به شدت كاهش مي‌يابد. تسمه بايد حدود 1.25 سانتي متر آزادي داشته باشد و ساييده و نخ‌نما نباشد.

اگر ترمز تنظيم نباشد، ممكن است در حين حركت خودرو با كاسه يا ديسك ترمز تماس داشته باشند و در برابر حركت چرخ براي چرخيدن توان بيشتري لازم داشته باشد. بهترين راه اين است كه زير چرخ جگ بزنيد و آنرا با دست بچرخانيد. اگر ترمز با كاسه يا ديسك اصطكاك داشته باشد، وقتي مي‌خواهيد چرخ را بچرخانيد مقاومت انرا حس خواهيد كرد.

اگر لوله اگزوز اتومبيل شما صداي غير عادي مي‌دهد، ممكن است سوراخ شده باشد.

در مورد گرم كردن صبح‌گاهي موتور به صورت كاركردن درجا راه حل اساسي چيست؟ آيا اگر اين كار را نكنيم پوسته موتور ترك مي‌خورد؟

حركت تا 2 كيلومتر با موتور سرد، تا 70 درصد به مصرف سوخت اتومبيل شما افزوده مي‌كند.

ولي براي گرم كردن موتور احتياجي به گرم كردن درجا آن هم در زمان طولاني نيست. زيرا براي گرم كردن موتور اتومبيل‌هاي قديمي مي‌توانيد پس از يك دقيقه راه بيفتد. اما براي گرم كردن خودرو ابتدا كمي آهسته در رانندگي به ميزان مصرف سوخت ارتباط دارد. اين گفته صحيح است؟

بله. شايد باور نكنيد اما حتي در هنگام گردش به چپ بنزين بيشتري مصرف مي‌شود تا هنگام گردش به راست ناگريز بايد توقف كرد و موتور ماشين بايد مدتي درجا كار كند و اين يعني بنزين بسوزاند اما جلو نرود تا راه باز شود و شما بتوانيد به چپ گردش كنيد.

در اين هنگام نيز براي هيكل سنگين اتومبيل را از حالت سكون به حالت حركت در بياوريد كه اين هم مستلزم مصرف كردن بنزين اضافي است. به همين دليل با دور زدن ميداني كه در نزديكي شماست، يا از محل دور برگردان، بنزين كمتري مصرف مي شود تا دور زدن در وسط خيابان.

خير. راننده بايد قبل از اينكه صداي زوزو موتور درآيد و به اتومبيل فشار بيايد دنده را تعويض بكند و به دنده‌هاي بالاتر برسد. راننده بايد آهسته و نرم راه بيفتد و به تدريج سرعت بگيرد. به حركت آوردن خودرو از حالت سكون نيازمند مصرف كردن توان زيادي است. مي‌توانيد اين توان را به صورت موثر با راه افتادن آهسته و سرعت گرفتن تدريجي سرعت خود را افزايش دهيد، مي‌توانيد تا 50 درصد در مصرف سوخت براي پيمودن اين مسافت اوليه صرفه‌جويي كنيد.

يكنواخت رانندگي كنيد. موج‌هاي توقف و حركت ترافيك را در نظر بگيريد تا ناگريز از توقف نشويد. قبل از رسيدن به سربالايي، به تدريج سرعت خود را افزايش دهيد به اين ترتيب خودروي شابخشي از مسير را بدون زحمت روي پدال گاز فشار ندهيد. تا سرعت اوليه خود را حفظ كنيد، مگر در حالتي كه راه را بند آورده باشيد.

در سرازيري گاز ندهيد. وزن خودرو و سرعت اوليه آن شما را تا پايين سرازيري مي‌برد. پايتان را از روي پدال گاز برداريد و اجازه بدهيد موتور كمي استراحت كند.

زمان خاصي را براي بنزين زدن مد نظر داشت؟

يا صبح زود يا شب كه هوا خنك‌تر است بنزين بزنيد. بنزين هم مثل هر چيز ديگر در هواي گرم منبسط مي‌شود. با افزايش دما به ميزان 18 درجه سانتيگراد، 50 ليتر بنزين تقريباً به اندازه يك ليتر منبسط مي‌شود. يعني اگر در دماي 30 درجه سانتيگراد بالاي صفر، 50 ليتر بنزين در باك خودروي خود بريزيد و كنار پمپ بنزين توقف كنيد تا هوا خنك شود و به 12 درجه سانتيگراد بالاي صفر رسد، سرباك تقريباً به اندازه 1 ليتر پايين مي رود. هرگز باك را بيش از اندازه پر نكنيد. كمي بگذاريد خالي بماند. اگر باك بنزين را تا خرخره پر كنيد وقتي درب باك را ببنديد و راه بيفتد اگر از سربالايي بالا رويد يا خودرو را در آفتاب پارك كنيد، بنزين از بالاي باك بيرون مي‌ريزيد.

انجام چه اقداماتب را از سوي راننده براي مصرف بهينه سوخت اتومبيل ضوري است؟

اگر لاستيك‌هاي اتومبيل كم‌باد باشند، با مصرف هر ليتر بنزين تقريباً 1.5 كيلومتر راه خواهيد پيمود. به علاوه لاستيك‌هاي كم باد سريعتر ساييده مي‌شوند. پس به اندازه كافي هوا به لاستيك برسانيد. با توجه به رسيده فصل گرما لاستيك‌هاي گل برفي و لاستيك‌هاي يخ شكن را هر چه زودتر عوض كنيد. اين لاستيك‌ها مصرف سوخت را افزايش مي‌دهند.

باربند ظاهر گمراه كننده‌اي دارد. خيلي سبك به نظر مي‌رسد و روي آن هم مي‌شود هر چيزي را گذاشت. اما باربند به ويژه وقتي كه بار روي آن باشد مقاومت بسيار زيادي در برابر هوا ايجاد مي‌كند و جريان هوا را در اطراف اتومبيل‌تان مختل مي‌سازد. اگر ناگريز شديد باربند ببنديد، دست كم بعد از اتمام كارتان آنرا باز كنيد و باربند را همه جا با خودتان نبريد.

وقتي كولر اتومبيل روشن باشد با مصرف هر ليتر بنزين بسنجيد. مثلاً اگر با سرعت 50 كيلومتر در ساعت رانندگي مي‌كنيد و گاز مي دهيد تا سرعت خود را به 80 كيلو متر در ساعت برسانيد، در حال كه مي دانيد 300 متر جلوتر بايد سرعت خود را كم كنيد تا مثلاً از چراغ چشمك‌زن يا ميدان بگذاريد، بنزين گرانبها را بيهوده براي رسيدن به سرعتي تلف كرده ايد كه خيلي زودتر بايد آنرا كاهش دهيد.

آيا موتورشويي و تميز نگه داشتن اجزاي زير كاپوت خوب است يا نه؟

بسياري عقيده دارند آنچه كه ديده نمي‌شود ضرري به حال ما نخواهد داشت و هرگز خودشان را به زحمت نمي‌اندازند كه موتور اتومبيل و محفظه زير كاپوت را تميز كنند. البته درست است كساني كه اتومبيل و محفظه زير كاپوت را تميز كنند. البته درست است كساني كه اتومبيل خود را مي‌خواهند بفروشند يا به نمايش بگذارند يا آدم‌هاي وسواسي همواره موتور اتومبيل خود را تميز نگه ميدارند اما دلايل عملي‌تري براي پاكيزه نگه داشتن اين ناحيه و حذف گريس روغن بنزين و گرد و غبار از آن وجود دارد.

روغني كه در بدن سيلندر گرم شده در كارتر بايد خنك شود تا هنگام بازگشت به موتور بتواند نقش خنك كنندگي خود را اجرا كند. كارتر از طريق تماس با هوايي كه هنگام حركت اتومبيل زير آن جريان دارد خنك مي‌كنند. بخش از گرماي وتور و نيز ساير اجزاي فلزي زير كاپوت نيز از طريق تماس بدنه آنها با هوا دفع مي‌شود.

اگر لايه‌اي از روغن و گريس و گرد و غبار و حشرات بي جان و احتمالاً هزار و يك جور آشغال ديگر روي بدنه موتور و وسايل ديگر را پوشانده باشد؟

مبادله گرما بين سطح اين وسايل و هوا وجود ندارد و در حقيقت موتور گرم مي‌ماند. موتور گرم قدرت كافي ندارد و در حقيقت بخش عمده بنزين مصرفي را به گرما تبديل مي‌كند و شما براي طي مسافت ثابت بايد مقدار بيشتري بنزين مصرف كنيد.

آيا تعويض به موقع روغن موتور ارتباطي به مصرف بنزين دارد؟

بله. اگر روغن موتور اتومبيل خود را به موقع و به صوت منظم عوض كنيد و هميشه موتور را طوري تنظيم كنيد ه در اوج قدرت و بازده باشد احتمالاً متوجه مي‌شويد كه مصرف بنزين خودروي شما در مقايسه با گذشته چقدر كاهش مي‌يابد. اگر سوپاپ تهويه كارتر خوب كار نكنيد بازده موتور كم مي‌شود و احتمال آلوده شدن روغن موتور و روغن سوزي كاهش وجود دارد كه همين موضوع موجب افزايش مصرف سوخت هم مي‌شود.

منبع: نشريه توسعه و صنعت، شماره 289

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه