فارس: راهنماي HIV/ايدز براي رسانههاي همگاني در جمهوري اسلامي ايران، براي اولين بار با همكاري دفتر UNAIDS در تهران و وزارت بهداشت با شعار «ايدز فقط براي ديگران نيست» امروز رونمايي شد.
اين راهنماي آموزشي شامل اطلاعات پايه درباره HIV و ايدز در ايران و جهان، تاريخچه اين بيماري، وضع كنوني همهگيري اين بيماري در دنيا و ايران، نقش رسانهها در آگاه سازي جامعه درباره اين بيماري، روشهاي انتقال ويروس ايدز، پيشگيري از اين بيماري، ملاحظات قانوني و عرفي در رسانههاي ايران درباره اطلاع رساني ايدز، اهميت زبان و رعايت نكات اخلاقي و كاربرد ادبيات صحيح، مناسبتهاي مربوط به ايدز، مشاوره و آزمايش، انكار، انگ و تبعيض، نقش سازمانهاي دولتي و غير دولتي در كنترل اين بيماري، واژه سازي و برنامه مشترك ايران و سازمان ملل متحد براي كنترل اين بيماري است.
آنتونيو دلئو، نماينده دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد(UNODC) در ايران در نشست خبري مراسم رونمايي اين كتاب گفت: كنترل اچ آي وي فقط به عهده سازمانهاي دولتي و حتي غير دولتي مسئول نيست، همه بايد براي كنترل اين بيماري همكاري كنند و در اين بين نقش رسانههاي ارتباط جمعي بسيار مهم و موثر است.
وي ادامه داد: رسانهها بالقوه ميتوانند يكي از متحدان برنامههاي كنترل HIV در كشورها باشند و سهم مهمي در آگاه كردن مردم و اتصال مسئولان داشته باشند. البته اگر خود آنها آگاهي لازم را براي اين كار نداشته باشند و مسئولانه برخورد نكنند، ممكن است در مواقعي آسيب زننده نيز باشند به همين علت آگاهي اصحاب رسانه و انعكاس علمي مطالب مربوط به اين بيماري ضرورت دارد.
دلئو اضافه كرد: راهنماي رسانهاي درباره HIV حاصل يك كار تحقيقي بيش از يكساله است كه طي آن آثار منتشر شده درباره اين بيماري در 5 سال گذشته در روزنامهها، خبرگزاريها، صدا و سيما، وبلاگها و مجلات بررسي شده است و به اين نتيجه رسيديم كه تمركز اخبار مربوط به HIV در روز جهاني ايدز و بيشتر درباره آمار اين بيماري بوده است.
نماينده UNODC در ايران اضافه كرد: اميدواريم اين راهنماي جديد بتواند در هدايت اصحاب رسانه به سمت انتشار مطالب پربارتر با لحاظ مسائل حقوقي و قانوني موثر باشد و رسانههاي ايران در اين عرصه به جايگاه بالاتري دست پيدا كنند، ضمن اينكه كارگاهي نيز به همين منظور با حضور نمايندگان رسانههاي ايران براي تبيين روشهاي علمي انتشار اخبار در زمينه ايدز طي هفته آينده برگزار ميشود.
عباس صداقت، رئيس اداره ايدز وزارت بهداشت نيز در اين مراسم گفت: يكي از مشكلات ما در كنترل بيماري HIV و ايدز اين بود كه هيچ روش و منبع علمي مشخصي براي هدايت رسانهها نداشتيم و منابع خارجي نيز با توجه به شرايط بومي ايران كاربرد زيادي نداشتند.
وي افزود: جامعه ايران يك جامعه جوان است و جوانان نيز به اقتضاي طبيعت رفتارهاي پر خطر دارند اما نظام سلامت كشور از رسانهها انتظار دارد تا آگاهي مردم را درباره اين بيماري افزايش دهند و كمك كنند تا با رفع انگ ايدز امكان افزايش آگاهي مردم در اين زمينه فراهم شود.
وي گفت: مردم بايد بدانند كه ايدز يك بيماري است نه يك گناه، بيماري ايدز كاملاً به رفتارهاي انسان مرتبط است همچنين ايدز فقط يك معضل سلامت نيست بلكه يك معضل مهم اقتصادي، اجتماعي و حتي گاهي سياسي و امنيتي است كه تمام جامعه بايد نسبت به آن حساس باشند.
صداقت اضافه كرد: رسانهها همان طور كه در بهينهسازي مصرف انرژي و اصلاح فرهنگ ترافيكي تلاش ميكنند و موفقيتهايي هم به دست آوردهاند ميتوانند در كنترل اين بيماري نيز نقش مهمي ايفا كنند.
وي گفت: گاهي اطلاعات غلطي درباره روشهاي انتقال اين بيماري منتشر ميشود از جمله چندي پيش در برخي رسانهها آمده بود كه ويروس ايدز از طريق استخرها نيز منتقل ميشود كه اين مسئله باعث مشكلاتي در جامعه شده بود.
وي افزود: مشكل ديگر بحث انكار فرد و خانواده فرد بيمار درباره اين بيماري است. بسياري از افراد تصور ميكنند «چون من و خانواده من مذهبي هستند، بنابراين هيچگاه اين بيماري به سراغ ما نميآيد»، موضوع انگ و تبعيض درباره اين بيماري نيز هنوز حل نشده است، مسئله مهمتر اين است كه خود افراد HIV مثبت مهمترين افرادي هستند كه ميتوانند جلوي انتقال و چرخش اين ويروس را در جامعه بگيرند و بايد آموزش ببينند.
رئيس اداره ايدز وزارت بهداشت گفت: چون مردم به رسانهها اعتماد دارند، پيامهايي كه از اين طريق به مردم ميرسد اهميت زيادي دارند و در يك لحظه طيف وسيعي از مردم را در بر ميگيرند. علاوه بر اين، رسانهها ميتوانند در جلب حمايت سياستگذاران و مسئولان دستگاههاي مختلف در اين زمينه بسيار موثر باشند.
وي افزود: البته در گذشته صحبت كردن درباره اين بيماري بسيار مشكلتر از امروز بود، اما رسانهها فضا را باز كردند امروز راحتتر ميتوان در اين باره صحبت كرد. ضمن اينكه رسانهها خلاقيت و تجربه حرفهاي دارند و ميتوانند با هنر ژورناليستي در آگاهسازي مردم نقش بسيار موثري ايفا كنند.
صداقت گفت: كمبود دسترسي به اطلاعات، وجود خطوط قرمز، كمبود منابع آموزشي، تنگناهاي اخلاقي در جلب مشاركت مبتلايان، رقابت اولويت و توجه كمتر سياستگذاران رسانهها به اين مقوله و نياز به نوآوري از جمله چالشهاي اين عرصه است.
وي ادامه داد: رسانهها گر چه ممكن است نتوانند برخي مسائل را به صورت صريح مطرح كنند اما ميتوانند با بيان داستانهاي جذاب و آموزش غير مستقيم در افزايش آگاهي مردم نقش داشته باشند، حتي مطبوعات زرد هم در اين زمينه بسيار موثر و كمك كننده هستند به شرط اينكه خودشان آموزشهاي كافي را در اين زمينه ديده باشند، علاوه بر آن جلب همكاريهاي بين بخشي، تبيين نقش و جايگاه خانواده در پيشگيري از رفتارهاي پر خطر به خصوص آموزش جوانان، دانش آموزان، سرباران، مصرف كنندگان مواد مخدر و زندانيان و همسران زندانيان و معتادان همگي در كنترل اين بيماري نقش اساسي دارند كه به كمك رسانهها امكانپذير است.
آذين نوبان، تنظيم كننده كتاب راهنماي ايدز براي رسانههاي همگاني در ايران نيز در اين مراسم گفت: براي تدوين اين راهنما هيچ منبع معتبر داخلي نداشتيم، منابع خارجي هم با عرف و قوانين ايران سازگاري زيادي نداشتند به همين علت تلاش زيادي شد تا با اتكا به قانون اساسي، قانون مطبوعات، اصول عام حاكم بر صدا و سيما و نيز با توجه مطالب منتشر شده در رسانهها، طي يكسال گذشته به اين كتاب راهنما دست پيدا كنيم.
وي گفت: سعي ما در تدوين اين كتاب اين بود كه مطالب آن تا جاي ممكن دقيق، كاربردي، علمي و بيطرفانه باشد، ضمن اينكه در كنار آن آموزش واژه شناسي درباره بيماري اچ آي وي و ايدز را هم داشته باشيم.
وي افزود: نكته مهمي كه در آموزشهاي اين كتاب به آن توجه شده، اين است كه بايد حريم خصوصي افراد در انتشار مطالب درباره آنها حفظ شود و نبايد بدون اجازه آنها نام، تصوير، محل زندگي و اسرار آنها منتشر شود، زيرا ممكن است آبروي آنها برود يا كار، مدرسه يا موقعيت اجتماعي خود را از دست بدهند.