طرفداران نزولخواری همانگونه که بی توجه به «نص صریح کلام حق» نتیجه کوشش عده ای زحمتکش را به ناحق تصاحب می کنند و از این که با خدا و رسولش به جنگ برخواسته اند، پروایی ندارند به گفته خود نیز ایراد گرفته و می گویند «فلسفه تحریم ربا ظلم و اجحاف است!» و اظهار می دارند: «در نظام جدید بانکداری این فلسفه تغییر یافته و از این جهت ربا در صدر اسلام با نظام جدید بانکداری مدرن متفاوت است!» در اینجا تذکر مطلبی را لازم می دانم.

چرا در همایش ها و مناظره هایی که برای حقانیت بهره بانکی برپا می شود فقط هم رای ها یا هم عقیده ها فراخوانده می شوند و فرصت اظهار نظر دارند و مخالفان نادیده گرفته می شوند.

دیگر آن که در همین عبارت با توسل به تحریف و جعل واقعیات، در توجیه ربا تا حدی پیش رفته اند که انگار نه انگار صحبت از امر نامشروعی است از صدر مدنیت بشر ملعون و مردود شمرده می شده است.

ربا به دلیل استثمار مردمی زحمتکش که به دلیل دست تنگی امکان مالی ندارند، از روزی که توسط رباخواران زمان به مردم تحمیل شد مورد نفرت بشریت بوده است.

اگر کسی گندمی را که با زحمت خانواده خود کاشته و به ثمر رسانیده بود برای فروش عرضه می کرد تا نیاز کسانی را که از داشتن آن محصول بی بهره بودند رفع کند و با بهایی که به دست می آورد آن چه خود نیاز دارد تهیه کند، نزول خواران آن زمان بدون آن که زحمتی به خود داده باشند نتیجه کار او را با پدیده ربا می بلعیدند، آن ها:

ـ مخاطرات احتمالی در دریافت مزد کاشت و برداشت گندم را قبول نمی کردند.

ـ مخاطرات احتمالی عدم فروش محصول را هم نمی پذیرفتند.

ـ مخاطرات احتمالی ناشی از خشکسالی، سیل، آفت و دیگر بلایای طبیعی موجب از بین رفتن محصول را نیز قبول نداشتند.

آن ها فقط مبلغی را به قرض می دادند و نتیجه زحمات عامل اصلی تولید را تصاحب می کردند.

آیا این کار شبیه آن چه نسل های بعدی رباخواران و بالاخره گروهی از بانک ها انجام می دهند، مشابه نیست؟

باید دید کار ربوی بانک ها چیست؟ خطرات و زحمات تولید را به گردن عامل تولید می اندازند، در کار خرید و فروش محصول وارد نمی شوند، زحمات تولید و کلیه جوابگویی های مربوط به آن را به گردن عامل تولید می اندازند، کاری به مالیات ها و دیگر عوارض تولید هم ندارند، آن ها مبلغ مشخص و از پیش تعیین شده ای از عامل مطالبه می کنند و اگر به دلیل هر یک از مخاطرات فوق، شخص یا شرکت عامل وجوهی را که آن ها با قرارداد تحمیلی خود خواسته اند، به دست نیاورد و نتواند بپردازد، کلیه مایملک او را به بهای کارشناس!خود، بابت بدهی و جریمه تاخیرش(که این یکی، دیگر غیر از ربا نامی ندارد) توقیف و تملیک می کنند، آیا این ها همه دنباله کار همان نسل اول نزول خواران نیست؟

اما وقتی دولت، مجلس و مردم خواستار کاهش نرخ کمرشکن سود تسهیلات و نرخ سپرده گذاری به عنوان آفت سرمایه گذاری می شوند، استدلال های بی پایه یکی پس از دیگری به میان می آیند.

دریافت هرگونه وجهی بیش از مبلغ وام داده شده بدون پذیرش هرگونه ریسکی از طرف صاحب پول ربا است و تعیین مبلغ بهره در قراردادهای اقتصادی از پیش به طور مقطوع و بدون ریسک پذیری نامشروع است. اما آقایان این مبلغ اضافی را که به عنوان سود از متقاضی تسهیلات اخذ می شود ربا نمی دانند و ایراد می گیرند که این برداشت ها نادرست است (کدام برداشت ها؟) زیرا «هر سپرده گذار که قراردادی را می بندد (البته منظور با توکیل بانک است) ریسک های مختلفی را می پذیرد؟!»

البته اشاره ای هم به ریسک های پذیرفته شده بانک به وکالت سپرده گذار نکرده اند که حق با ایشان است؛ چون عملاً خطری هنگام شمارش بهره روزشماری که به سپرده گذار پرداخت می شود وجود ندارد و وقت مصرفی برای شمارش پول شمارهای الکتریکی جبران کرده اند.

مضرات بهره رباگونه با نرخ بالا بارها به صورت فنی، کارشناسی و علمی تذکر داده شده و از نظر شرعی نیز با هر لباسی و با هر شکلی که از ربا دفاع شود، بدعت گذاری در دین است و از گناهان کبیره.

مطابق آن چه در کلام حق آمده است؛ "آنان که ربا خوارند در قیامت چون کسانی از قبر بر می خیزند که به افسون شیطان دیوانه شده اند و این به کیفر آن است که می گویند: ربا چون خرید و فروش است.

در حالی که خداوند خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است و آنان که پیام خدار را شنیده و از رباخواری و دفاع از آن باز نایستادند اهل جهنم اند و جاودانه در آن خواهند بود."

بر اساس فتوای یکی از مراجع عالیقدر نیز، چون پول خود معیار و واحد اندازه گیری می باشد، نباید با نرخ بالای ربا تغییر ارزش دهد.

قدری تامل و تفکر در راز توفیق کشورهای دیگر در مسایل اقتصادی، این را به ما خواهد آموخت، در آنجا با تعهد دریافت بهره های هنگفت از متقاضیان تسهیلات، طمع دارندگان سرمایه های خام و خشک را بالا نمی برند! با آن که بسیاری از آن ها مسلمان نیستند و از بانکداری اسلامی بی نصیب. مبلغ معقولی را هم که به عنوان حل الوکاله بانک از متقاضی دریافت می دارند، بین خودشان و صاحب سپرده تقسیم می کنند.

یعنی برای جلب سپرده گذاری، «موکل» مقداری از حق الوکاله خود را به عنوان جایزه مراجعه برای جذب شمار بیشتری از سپرده گذاران به سپرده گذار می بخشند و لذا چون حرام خوری را ترویج نمی کنند همان برکتی را که در سوره مبارکه بقره وعده شده به کار آن ها داده می شود.

*دکتر هادی غنیمی فرد - رییس شبکه خانه های صنعت و معدن ایران

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه