صدام، ديكتاتور جنايتكاري كه به مدت ربع قرن مستبدانه بر عراق حكومت كرد و به همسايگانش از جمله ايران و كويت حمله نظامي كرد و بسياري از مردم خود عراق را با سلاح‌هاي شيميايي از پاي درآورد، بالاخره امروز (شنبه) صبح به پاي چوبه‌ي دار كشانده و اعدام شد كه با جشن و پايكوبي بسياري از عراقي‌ها مخصوصا در مناطق شيعه نشين همراه شده است.

به گزارش ايسنا به نقل از خبرگزاري آسوشيتدپرس، تلويزيون دولتي عراق صبح امروز در راس اخبار خود اعلام كرد: اعدام صدام اجرا شد. صدام در پاي چوبه‌ي دار از گذاشتن سرپوش خودداري كرد و فرياد زد"الله اكبر" و اين پاياني بر زندگي رهبر 69 ساله‌ي پيشين عراق بود.

بر اساس گزارش تلويزيون عراق "صدام تا زماني كه مرگش تاييد نشد، بر بالاي چوبه‌ي دار باقي ماند و به اين ترتيب برگ تاريكي در تاريخ عراق ورق خورد."

در همين حال موفق ‌الربيعي، مشاور امنيت ملي عراق به شبكه‌ي تلويزيوني العراقيه گفت: ما خواسته بوديم تا او در يك روز خاص اعدام شود.

وي درباره‌ي جزئيات اعدام صدام گفت: قاضي حكم اعدام صدام را كه به صورت دست بسته در اتاق اعدام منتظر بود، قرائت كرد و زماني كه صدام در اتاق اعدام ايستاد، عكاسان و فيلم‌برداران از وي عكس گرفتند. او هيچ چيزي نخواست و قرآني را كه به همراهش بود خواست كه به عواد بندر داده شود.

وي افزود: با صدام زماني كه زنده بود با احترام برخورد شد و پس از مرگش نيز اينگونه عمل مي‌شود. اعدام صدام صد در صد عراقي بود و طرف آمريكايي هيچ مداخله‌اي در آن نداشت.
علاوه بر صدام دو تن از هم‌دستان جنايتكارش نيز به دار آويخته شدند.

مريم الرئيس، يك مقام رسمي از وزارت خارجه‌ي عراق كه در مراسم اعدام صدام و برادر ناتني‌اش، برزان ابراهيم تكريتي و هم‌چنين عواد البندر، رييس دادگاه انقلابي حكومت صدام حضور داشت، در مصاحبه‌اي با تلويزيون دولتي عراق گفت كه اين سه تن يكي پس از ديگري به دار آويخته شدند.

اين مقام وزارت خارجه‌ي عراق افزود: از تمام مراسم اعدام كه بين 30/5 تا 30/6 صبح امروز روي داد، فيلمبرداري شد و اين فيلم پخش خواهد شد. يك پزشك نيز در محل اجراي حكم اعدام حاضر بود.

وي افزود: نوري المالكي، نخست وزير عراق در مراسم اعدام حضور نيافت و مشاورش اين مراسم را از نزديك نظاره‌گر بود.

صدام و دو تن از همدستانش كه به دار آويخته شدند در تاريخ پنجم نوامبر از سوي دادگاه عالي عراق به اتهام جنايت عليه بشريت در پرونده‌ي الدجيل مجرم شناخته شده و به اعدام با چوبه‌ي دار محكوم شدند.

مقام عراقي كه شاهد اجراي مراسم اعدام بود، هم‌چنين عنوان داشت: ابتدا صدام، سپس برزان ابراهيم و بعد عواد بندر اعدام شدند.

از سوي ديگر سامي العسگري، مشاور سياسي نوري‌ المالكي، نخست وزير عراق نيز گفت: صدام در لحظه‌اي كه از سلول‌اش در زندان نظامي آمريكايي بيرون آورده شد، مقاومت مي‌كرد اما در آخرين لحظات زندگي‌اش هيچ مقاومتي از خود نشان نداد.

صدام قبل از اعدام لباسي سراسر مشكي به تن داشت. كمي پيش از اعدام وي كلاهش برداشته شد و از او سوال شد كه آيا چيزي مي‌خواهد كه او پاسخ منفي داد. صدام پس از يك روحاني مسلمان سني دعايي را تكرار كرد و از گذاشتن سرپوش خودداري كرد و به هنگام انداختن طناب به دور گردنش فرياد الله‌اكبر سرداد و گفت "عراق پيروز خواهد بود و فلسطين عربي‌ است."

وي گفت: صدام در مقر اطلاعات نظامي سابق عراق در كاظميه‌ي بغداد اعدام شد. دولت هنوز تصميم نگرفته با جسد صدام چگونه عمل كند.

يك مقام عالي‌رتبه از وزارت دفاع عراق نيز اعلام كرد صدام وصيتنامه‌اش را به يكي از برادرانش داده است.

به گزارش رويتر دختر صدام تقاضا کرده است که جسد پدرش در يمن دفن شود.

واكنش‌ها

در همين حال سخنگوي يکي از احزاب اصلي دولت ائتلافي عراق گفت: اميدوار است که اکنون صفحه جديدي در تاريخ عراق گشوده شود اما عدنان پاچه‌چي، از اعضاي شوراي حکومتي عراق که پيشتر اداره امور عراق را در دست داشت، به بي‌.بي.سي گفته است اوضاع اين کشور آنچنان وخيم است که اعدام صدام تغيير چنداني در آن ايجاد نمي‌کند.

در همين حال ريچارد ديكر، مدير برنامه‌ي عدالت بين‌المللي ديدبان حقوق بشر از اين اعدام انتقاد كرد و محاكمه‌ي صدام را توام با نقص خواند.

وي اظهار داشت: صدام مسوول نقض‌هاي گسترده‌ي حقوق بشر بود اما مجازات اعدام براي او منصفانه نبود.

جورج بوش نيز اعلام كرد، اعدام صدام پايان يك سال سخت را براي مردم عراق و سربازان ما رقم زد اما مرگ صدام خشونت‌ها را در عراق متوقف نمي‌سازد.

بوش هم‌چنين در بيانيه‌اي در تگزاس اظهار داشت: اعدام صدام نقطه‌ي عطف مهمي در تاريخ عراق در مسير برقراري دموكراسي است كه مي‌تواند از طريق آن خودش را اداره و هم‌چنين از خودش دفاع كند و به عنوان يك متحد در جنگ با ترور باشد.

بوش در پيغامي براي مطمئن ساختن مردم عراق گفت: اين اعدام يادآور مسير طولاني‌اي است كه مردم عراق از زمان پايان حكومت صدام پيمودند.

وي ادامه داد: پيشرفتي كه آنها كسب كرده‌اند بدون فداكارهاي و خدمات زنان و مردان نظامي ما امكان پذير نخواهد بود.

وي هم‌چنين نسبت به چالش‌هاي بيشتر براي سربازان آمريكايي هشدار داد.

رييس جمهور آمريكا گفت: انتخابات‌هاي بسيار سخت و فداكاري‌هاي بيشتري پيش رو است.
امنيت و آرامش مردم آمريكا هم‌چنان نيازمند اين است كه ما به پيشرفت دموكراسي جوان عراق ادامه دهيم.

بوش در سال 2003 زماني كه صدام دستگير شد قول داد صدام با عدالتي روبه‌رو مي‌شود كه از ميليون‌ها تن دريغ كرده بود.

بوش در دسامبر سال 2003 با اشاره به صدام گفته بود: شرش كم! جهان بدون صدام بهتر خواهد بود.

چند ساعت پيش از اجراي حكم اعدام صدام اف.بي.آي و وزارت امنيت داخلي آمريكا به آمريكايي‌ها نسبت به احتمال يك حمله‌ي تروريستي هشدار دادند و از آنها خواستند تا گوش به زنگ باشند.

سناتور جوزف بيدن، رييس كنوني كميته‌ي روابط خارجي سناي آمريكا نيز درباره‌ي اعدام صدام در بيانيه‌اي اعلام كرد: عراق يكي از تاريك‌ترين برگ‌ها در تاريخ‌اش را بست و جهان را از شر يك خائن نجات داد.

از سوي ديگر انگليس، متحد اصلي آمريكا در عراق با اعلام اين مطلب كه صدام بايد به دليل جناياتش پاسخگو مي‌بوده، اما برمخالفتش با استفاده از مجازات مرگ تاكيد كرد.

مارگارت بكت، وزير خارجه‌ي انگليس اظهار داشت: من از اين واقعيت استقبال مي‌كنم كه صدام از سوي يك دادگاه عراقي به دليل تعدادي از جناياتش كه عليه مردم عراق مرتكب شده بود، محاكمه شده است.

وزير خارجه‌ي انگليس گفت، اين کشور از استفاده از مجازات مرگ در عراق يا هيچ مکان ديگري حمايت نمي کند اما براي تصميم يک کشور و دولت مستقل احترام قائل است.

هم‌چنين الكساندر داونر، وزيرخارجه‌ي استراليا نيز كه كشورش از متحدان كليدي آمريكا در عراق است، درباره‌ي مرگ صدام گفت: موضوع اين نيست كه چه كسي درباره‌ي مجازات اعدام چگونه مي‌انديشد. دولت عراق از موضع دولت استراليا درخصوص مجازات اعدام آگاه است. ما بايد هم‌چنين به حق كشورهاي مستقل براي داشتن قوانين دادگاهي مرتبط با جنايات مرتكب شده عليه مردم‌شان احترام بگذاريم.

ژاپن، ديگر متحد آمريكا نيز با بيان اين مطلب كه به تصميم عراق احترام مي‌گذارد، گفت، اين تصميم دولت جديد عراق است كه مسوول اجراي قوانين است و ما به آن احترام مي‌گذاريم.

فرانسه نيز كه رهبري مخالفان در سازمان ملل را عليه جنگ عراق برعهده داشت، از مردم عراق خواست از اين اعدام به عنوان ابزاري براي پايان دادن به اختلافاتشان استفاده كنند.

وزارت خارجه‌ي فرانسه با انتشار بيانيه‌اي از تمام مردم عراق خواست تا به آينده‌ي عراق چشم دوخته و در جهت اتحاد و آشتي ملي تلاش كنند.

در اين بيانيه آمده است: اكنون بيش از هر زمان ديگر بايد استقلال كامل و ثبات در عراق برقرار شود.

فرانسه با اشاره به مخالفت اروپا براي مجازات اعدام خاطرنشان كرده تصميم اعدام صدام از سوي مردم و مقامات مستقل عراق اتخاذ شده است.

در روسيه نيز ميخائيل مارگلف، رييس كميته‌ي روابط بين‌المللي دوما اعلام كرد اين اعدام بي‌ثباتي را در عراق افزايش مي‌دهد و چرخه‌ي جديدي از خشونت‌ها را باعث مي‌شود.

يكي از نمايندگان مجلس سفلي روسيه نيز گفت: اعدام صدام اوضاع را نه تنها در عراق بلكه در كل منطقه‌ي خليج فارس بي‌ثبات مي كند.

وزارت خارجه‌ي روسيه نيز با ابراز تاسف نسبت به اعدام صدام اعلام كرد درخواست‌هاي بين‌المللي براي عفو صدام ناديده گرفته شد.

مالزي، كه رياست سازمان كنفرانس اسلامي را برعهده دارد، نسبت به پيامد اعدام صدام كه مي‌تواند آغازگر خونريزي‌هاي بيشتر باشد هشدار داد.

سيد حميد البار، وزيرخارجه‌ي مالزي، به خبرگزاري فرانسه گفت: بسياري از مردم و به طور عموم جامعه‌ي بين‌المللي با اين اعدام موافق نبودند.

فدريكو لومباردي، سخنگوي واتيكان اعدام صدام را به عنوان يك اقدام تراژيك محكوم كرد و نسبت به وقوع چرخه‌ي جديدي از خشونت‌ها و اقدامات انتقام جويانه در عراق ابراز نگراني كرد.

از سوي ديگر خبرگزاري رسمي ليبي، جانا، گزارش كرد، به دنبال اعدام صدام ليبي سه روز عزاي عمومي اعلام كرده است!

پرچم‌ها در ساختمان‌هاي عمومي به حالت نيمه افراشته درآمد.

در اسراييل نيز شيمون پرز، معاون نخست وزير اعلام كرد اسراييل از اعدام صدام استقبال مي‌كند و اين خائن سابق خودش اسباب مرگش را فراهم كرد.

در فلسطين نيز دولت حماس اعلام كرد اعدام صدام يك ترور سياسي است و تمامي قوانين بين‌المللي را نقض مي‌كند. فوزي برهوم، سخنگوي دولت حماس به خبرگزاري فرانسه گفت: صدام يك زنداني جنگي بود و اعدام او يك ترور سياسي است.

نگاهي به محاكمه صدام و همدستانش

دادگاه عالي عراق روز 14 آبان (پنجم نوامبر) سرانجام اولين حكم خود را در رابطه با صدام صادر كرد كه به موجب اين حكم صدام در پرونده‌ي الدجيل گناهكار شناخته شده و به "مرگ" با چوبه دار محكوم شد.

محاكمه‌ي صدام در حالي در تاريخ 27/07/84 آغاز شد كه وي در تاريخ ‌11/ ‌4/ ‌83 در اولين جلسه‌ دادگاه قضايي عراق حاضر شد و تفهيم اتهام گرديد.

نزديك به ‌500 اتهام عليه صدام مطرح شد اما مقامات دادگاه تصميم گرفتند تنها در ‌12 مورد صدام را محاكمه كنند كه در اين ميان اشاره به حمله به ايران نشده است.

دادگاه موارد كلي اتهامي صدام را اينگونه برشمرد: آزار و شكنجه‌ي زندانيان، مصادر اموال، تجاوز به نواميس مردم، جرايم انساني و غير اخلاقي، محروم كردن مردم از حقوق قانوني‌شان، دستگيري و ترور نخبگان علمي و ديني، جنايات مربوط به حلبچه و كشتار عشيره بارزاني، جنگ عليه ايران، سركوبي قيام شيعيان و كردها در سال ‌1991، از بين بردن زير بناي اقتصادي عراق، ربودن ثروت‌هاي ملي، فساد اخلاقي، مالي و اداري.

اولين پرونده‌ي رسيدگي به جنايات صدام، پرونده‌ي الدجيل بود. قتل عام الدجيل در سال ‌1982 اتفاق افتاد و طي آن ‌148 نفر از اهالي اين شهر به دستور صدام كشته شدند.

دجيل شهري است در ‌50 مايلي شمال بغداد كه به عنوان يكي از مراكز فعاليت اپوزيسيون در زمان قدرت صدام مطرح بود. مصاحبه با شاهدان عيني قتل‌عام ‌148 نفر از ساكنان اين شهر از زمان سقوط صدام به اين سو از جمله مصاحبه مه ‌2003 بوسيله آسوشيتدپرس زواياي اين جنايت را بيشتر مشخص كرده است. در سال ‌1982 اين شهر به عنوان يكي از مراكز مهم فعاليت حزب شيعي الدعوه بود كه با جنگ صدام عليه ايران مخالفت جدي مي‌كرد. زماني كه صدام و همراهان او در ‌8 ژوييه ‌1982 براي شركت در اجلاسي وارد دجيل شدند، مردان مسلح حزب الدعوه به روي صدام و همراهان وي آتش گشودند به طوري كه درگيري بين آنها ساعت‌ها طول كشيد.

در نهايت اين هلي‌كوپترهاي نظامي و تانك‌هاي ارتش عراق بودند كه توانستند صدام و همراهان او را از خطر مرگ برهانند.

پس از اين واقعه پليس مخفي عراق خانواده‌هاي اين شهر را يكجا جمع كردند، درختان ميوه، باغات و خانه‌ها را تخريب كردند و حدود ‌150 نفر از اهالي شهر از جمله نوجوانان را پس از يك محاكمه صوري اعدام كردند.

در پرونده‌ي الدجيل علاوه بر صدام، طه ياسين رمضان، معاون سابق رييس جمهور عراق، عواد حمد بندر، قاضي دادگاهي كه براي برخي قربانيان در حكومت حزب بعث حكم مرگ داده بود، برزان ابراهيم التكريتي، برادر ناتني صدام و چهار متهم ديگر به نام‌هاي عبدالله الرويد، مزهر عبدالله، علي دايح و محمد عزاوي كه در كشتار مردم الدجيل با رژيم صدام همكاري كردند، متهمان اصلي بودند.

دادگاه‌هاي صدام كه در آنها پرونده‌ي الدجيل و بخشي از پرونده‌ي الانفال بررسي شد، با فراز و نشيب‌هاي بسيار و تغييرات گوناگوني همراه بوده است. اولين قاضي دادگاه "رزگار محمد امين" از كردهاي عراق بود كه پس از چند جلسه به دليل آنچه دخالت دولت در كارش و مسائل شخصي ناميد، استعفا كرد. با استعفاي وي قاضي رئوف رشيد عبدالرحمن انتخاب شد كه وي نيز از اهالي حلبچه عراق بود. رسيدگي به پرونده‌ي الدجيل ‌40 جلسه طول كشيد.

در اين جلسات خليل الدليمي، رياست تيم دفاعي را برعهده داشت و در تيم دفاعي رمزي كلارك، دادستان آمريكا در دهه‌ي‌1960 و گروهي حدودا ‌20 نفره از وكلاى عرب و غير عربى حضور داشتند. هم‌چنين چند تن از وكيلان مدافع تيم دفاعي در جريان برگزاري جلسات ترور شدند.
جعفر الموسوي نيز دادستاني دادگاه صدام را برعهده داشت.

55 روز پيش دادگاه عراق احكام متهمان الدجيل را اينگونه صادر كرد:

- طه ياسين رمضان معاون صدام به حبس ابد به علاوه ‌10 سال حبس محكوم شد؛

- برزان تكريتي برادر ناتني صدام به اتهام قتل و كشتار و وادار كردن مردم به مهاجرت به اعدام با چوبه‌ي دار و نيز ‌10 سال حبس محكوم شد؛

- عواد بندر قاضي دادگاه انقلاب و معاون رييس دفتر صدام به اعدام محكوم شد؛

- محمد عزاوي به دليل نبود مدارك كافي عليه وي آزاد شد؛

- علي دايح علي و عبدالله رويد هر كدام به ‌22 سال حبس محكوم شدند؛

- ناصر عبدالله كاظم به ‌15 سال حبس محكوم شد؛

اصلي‌ترين جنايات صدام

- ‌16 ژوئيه ‌1979، زمان كوتاهي پس از به قدرت رسيدن، ‌15 تن از سران حزب بعث به اتهام جاسوسي عليه وي توسط جوخه‌ي مرگ اعدام شدند؛

- ‌22 سپتامبر ‌1980، تهاجم نيروهاي عراقي به ايران و آغاز جنگ هشت ساله عليه ايران كه بيش از يك ميليون كشته برجاي گذاشت. حمله‌ي شيميايي به ايران و كشتن بيش از هزار تن در سال ‌1983، اقدام عليه قبيله‌ي كرد بارزاني به بهانه‌ي كمك به ايران و كشتن ‌8000 كرد و ايجاد گور دسته جمعي؛

- ‌88-1986، حمله‌اي با عنوان انفال كه شامل حملات شيميايي عليه كردها و كشتن بيش از ‌180 هزار تن شد؛

- ‌28 مارس ‌1988، حمله‌ي شيميايي به شهر كردنشين حلبچه و كشتن بيش از ‌5000 تن و ‌2 اوت ‌1990، دستور حمله به كويت، شليك موشك‌هاي اسكاد به عربستان سعودي، شكنجه و اعدام صدها كويتي و آتش زدن چاه‌هاي نفت كويت؛

- ‌1991، كشته شدن بيش از ‌60 هزار تن در سركوب شيعيان در جنوب عراق و كردها در شمال عراق در آستانه‌ي جنگ خليج فارس؛

- ‌20 فوريه ‌1996، قتل دو دامادش پس از بازگشت از اردن.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه