درحاليكه از گسترش حاشيهنشيني به عنوان مشكلي ياد ميشود كه ميتواند امنيتي شود، مشاور شهردار در طرح تفصيلي و جامع شهر تهران،20 درصد جمعيت پايتخت را مستعد پرت شدن به سمت حاشيه شهر دانست.
به گزارش ايسنا دكتر موسي پورموسوي، در يازدهمين نشست تخصصي پايگاه مديريت دانش شهري با بيان اين مطلب افزود: در حال حاضر رشد جمعيت در شهر تهران 1/1 درصد بود، در حاليكه طي چند سال اخير جمعيت حريم تهران تا 80 برابر افزايش يافته است.
وي ريشه اين مشكلات را در تبديل شدن زمين در تهران به بورس خريد و فروش دانست و تصريح كرد: در هيچ كلانشهري در جهان نميتوان شاهد وقوع چنين اتفاقاتي بود.
پورموسوي با اشاره به تعريف كلاسيك حريم شهري افزود: بر اساس اين تعريف، سه كاربرد ويژه براي حريم شهر وجود دارد كه شامل «تنفسگاه شهر»، «كاربردهاي زيست محيطي» و «فضايي براي توسعه شهر در آينده» است و اين در حاليست كه حريم شهر تهران فاقد هيچ يك از اين سه كاربرد بوده و تنها تبديل به جايگاه دفن زباله و تمركز انبوه جمعيت كمدرآمد تهران شده است.
مشاور شهردار تهران بالا بودن هزينههاي امكانات رفاهي را يكي از معضلات اساسي در سطح شهر تهران دانست و تصريح كرد: اين معضل موجب شده تا بالغ بر يك ميليون واحد مسكوني خالي بماند؛ در حاليكه حاشيههاي شهر مملو از جمعيت باشند.
وي در ادامه خاطرنشان كرد: وجود چنين انباشت جمعيتي موجب انفجار مشكلات در شهر تهران خواهد شد و حتي معضلات امنيتي بسياري را براي كشور ايجاد خواهد كرد.
تعريف درستي از مفهوم كلانشهر وجود ندارد
در ادامه اين نشست ، دكتر احمد سعيدنيا، رييس جامعه مهندسين شهرساز، به نقد استفاده از مفهوم كلانشهر براي شهر تهران پرداخت و افزود: نبود تعريف درستي از اين مفاهيم در كشورمان موجب شده است تا شاهد بروز مشكلات متعددي باشيم.
وي در ادامه گفت: براي نمونه، بسياري به مهاجرت جمعيت از روستاها و مراكز شهري كوچك به ديدي بسيار منفي مينگرند؛ در حاليكه اگر چنين جمعيتي با اين انرژي و توانمندي به سمت شهرها سوق داده شوند، امتيازات مثبت بسياري خواهند داشت. از سوي ديگر، اگر چنين جمعيتي در روستاها بمانند، به زيست محيط روستا هجوم خواهند آورد و مراكز توليدي كشاورزي را مختل خواهند كرد.
5/4 ميليون ايراني در خارج حريم زندگي ميكنند
سعيدنيا به نقد واژه «حاشيهنشين» در ايران پرادخت و گفت: در حال حاضر، 5/4 ميليون نفر از جمعيت ايران در خارج از حريم شهر زندگي ميكنند و اصطلاح كاملا نادرست حاشيهنشين را براي آنها به كار ميبرند؛ در حاليكه چنين اصطلاحي در كشورهايي همچون فرانسه براي غير فرانسويان به كار برده ميشود.
وي در پايان خاطرنشان كرد: تمامي اين افراد، ايراني و شهروند اين كشور هستند و بايد از اصطلاح «اسكان غيرقانوني» براي آنها استفاده شود.
ساخت تدريجي مسكن متناسب با توان فقرا از جمله دلايل افزايش اسكان غيررسمي است
در اين نشست، همچنين دكتر كيومرث ايراندوست، استاد دانشگاه و مشاور وزارت مسكن، وجود رانت اقتصادي و ايجاد تفاوت قيمت زمين را از مهمترين عوامل در شكل گيري اسكان غيررسمي در اطراف شهرها دانست و افزود: هميشه قوانين داخل حريم شهر، دافعه طبقه كم درآمد بوده ، در حالي كه قيمت پايين زمين در محدوده بيرون شهر موجب جذب اين قشر شده است.
وي افزود: براي مثال كسب پروانه بنا در شهر، به خانهاي داده ميشود كه نماي ساختمان در عرض يكسال به پايان رسيده باشد و اين در حاليست كه فقرا خانه خويش را تدريجي و در طول چند سال تمام ميكنند.
اين استاد دانشگاه در پايان به اشاره به لزوم بازنگري در قوانين اسكان شهري گفت: پايين بودن قيمت تمام شده مسكن در خارج از محدوده شهري، دوري از روند بوروكراتيك، ساخت تدريجي مسكن با توان فقرا و از همه مهمتر اميد پيوستن به دايره رسمي شهر از جمله مسايل مهم در افزايش اسكان غيررسمي است.
وي تنها راه جلوگيري از اسكان غيررسمي را كم كردن فاصله قيمت زمين در داخل و خارج از محدوده شهري دانست.