داستان زندگی هنری فورد (موسس کارخانه فورد) داستان یک مدیر اعجوبه یا موفقیت یک شبه نیست. هنری در یک مزرعه بزرگ شد و می توانست به راحتی کشاورز باقی بماند اما چیزی قوی تر تخیلات فورد را به پرواز در می آورد؛ مکانیک، ماشین آلات، درک آنکه هر چیز چگونه کار می کند و چه پتانسیل هایی برای بهبود آن وجود دارد. در جوانی اجزای هر چیزی را که به دستش می رسید، از هم باز می کرد و به سرعت در بین همسایگان به تعمیر ساعت معروف شد.

وی در سال 1896، Quadncycle را اختراع کرد که اولین گاری بدون اسب بود. البته این اختراع از خودروهای امروزی و حتی از خودرویی که سال ها بعد خود وی آن را ساخت، بسیار فاصله داشت؛ اما به هر حال نقطه آغازی برای فورد بود. تا قبل از ساخت Quadncycle، تمام سر هم بندی های فورد جنبه تجربی و تئوریک داشتف مثل موتور گازی که وی در سال 1980 روی میز آشپزخانه ساخت و هیچ برقی یا قدرتی ایجاد نمی کرد. اختراع Quadncycle توانایی فورد را در حرفه خود نشان داد.

رویایی که تبدیل به یک حرفه و تجارت شد

کارخانه موتورسازی فورد در سال 1903 وارد دنیای تجارت شد. هنگامی که هنری فورد و 11 شریک وی اساسنامه شرکت را امضا کردند با سرمایه ای به مبلغ 28 هزار دلار کارخانه ای که بعدها به یکی از بزرگترین کارخانه های دنیا تبدیل شد، دیده به جهان گشود. مانند همه سرمایه گذاری های بزرگ، آغاز به کار کارخانخ فورد نیز با فراز و نشیب هایی همراه بود. چند ماه بعد، اولین موتور فورد، مدل A، در دترویت فروخته شد. اولین ثبت ارسال محموله مربوط به تاریخ 20 جولای 1903 (تقریباً یک ماه پس از راه اندازی کارخانه) و برای یک پزشک اهل دترویت بود. با اولین فروش کارخانه، بارقه های امید در دل کارخانه جوان فورد زده شد.

در آن زمان، کارخانه فورد جز 15 کارخانه خودروسازی در میشیگان و 88 خودروساز آمریکا محسوب می شد. اما بعد از چند ماه و سوددهی کارخانه، مشخص شد که دیدگاه های هنری فورد در صنعت خودروسازی کاربردی است و جواب خواهد داد و چه خوب هم جواب داد.

در پنج سال اول پس از راه اندازی کارخانه موتورسازی فورد، هنری ابتدا به عنوان مدیر ارشد و سپس به عنوان رییس کارخانه، بازاری را توسعه داد که نطفه آن در کارگاه واگن سازی وی بسته شده بود. اصرار فورد بر تولید انبوه خودروهای برتر در کارخانه، باعث بروز اختلافاتی بین و سرمایه گذاران شرکت شد. بعد از مدتی فورد سهان خود را 5/58 درصد افزایش داد و در سال 1906 جایگزین اولین رییس کارخانه، جان اس گری بانکدار اهل دترویت، شد.

تولید انبوه و مونتاژ

شاید اولین حرکت مهم کارخانه فورد در صنعت خودروسازی، راه اندازی خط مونتاژ بود. اولین خط مونتاژ در سال 1913، در میشیگان آمریکا و در کارخانه Highland Park راه اندازی شد. تکنیک های جدید این امکان را فراهم می آوردند که هر کارگر در جای خود بایستد و وظیفه مشخص و ثابتی را بر روی خودروهایی که از کنار وی می گذشتند، انجام دهد. این کار باعث شد که بازدهی خط تولید بالا رفته و فورد از رقبای خود پیش افتد و خودرویی با هزینه های مناسب تر به مردم عرضه کند.

اولین خودرو

هنری فورد معتقد بود که آینده کارخانه در گرو تولید خودروهایی برتر اما با هزینه کمتر از طریق تولید انبوه است.

در ابتدای سال 1903، کارخانه با استفاده از 19 حرف اول از حروف الفبا خودروهای خود را نامگذاری کرد. در سال 1908 اولین مدل T به دنیا آمد! و بعد از آن 15 میلیون مدل T دیگر طی 19 سال عرضه شد.

در سال 1925، فورد صاحب کارخانه موتروسازی Lincoln و وارد عرصه ساخت خودروهای لوکس شد. در دهه 30 شاخه Mercury برای تولید خودروهایی با قیمتی متوسط ایجاد شد. کارخانه فورد در حال رشد بود.

طی دهه 50 و در تاریخ 24 فوریه 1956، فورد سهامی عام شد و 350000 سهامدار جدید پیدا کرد.
هنری فورد دوم با قدرت گیرایی قوی اقتصادی و سیاسی خود قدمی را در دهه 50 برداشت که باعث توسعه جهانی کارخانه فورد در دهه 60 و تاسیس شاخه فورد در اروپا در سال 1967 (بیست سال قبل از تشکیل اتحادیه اقتصادی اروپا) شد. در سال 1971 کارخانه فورد شعبه های خود را در آمریکای شمالی (آمریکا، کانادا و مکزیک) نیز گسترش داد.

فورد و خانواده اش

سال های میانی دو جنگ جهانی، دوران پر التهابی بود. در سال 1907، کارخانه موتورسازی فورد تولید کامیون و تراکتور را آغاز کرد. در سال 1919، مشاجره ها بر سر میلیون ها پولی که باید برای ساخت گروه صنعتی Rouge در دربون میشیگان صرف می شد، بین سهامداران بالا گرفت و باعث شد که هنری فورد و پسرش ـ ادسل که بعد از پدر رییس کارخانه شد، تنها صاحبان کارخانه شوند.
بعد از فوت ادسل در سال 1943، پدر مغموم دوباره ریاست کارهانه را به عهده گرفت. بعد از جنگ جهانی دوم، هنری فورد دوم، در 21 سپتامبر 1945 به عنوان رییس کارخانه منصوب شد. هنری فورد دوم، دوران ریاست موفقی داشت و در سال های بعد از جنگ جهانی تا دهه هشتاد کارخانه موتورسازی فورد را به خوبی هدایت کرد. وی از سال 1945 تا 1960 رییس کارخانه و از 1945 تا 1979 نفر دوم کارخانه محسوب می شد. بین سال های 1960 و 1980 رییس هیات مدیره و از سال 1980 تا لحظه مرگش در سال 1987، مدیریت معاونت مالی کارخانه را بر عهده داشت و اکنون در ابتدای صده دوم از عمر کارخانه، یکی دیگر از اعضای خانواده فورد با نام ویلیام کلی فورد (نتیجه هنری فورد) مانند عمویش، هنری فورد دوم، رهبری کارخانه ای را بر عهده دارد که همواره «خانواده» در آن معنایی ورای نام فورد داشته است. وی اولین عضوخانواده است که بیش از بیست سال، این سمت را بر عهده داشته و به عنوان CEO کارخانه فورد منصوب شده بود.

امروزه، خانواده فورد شامل کارمندان، فروشندگان و تامین کنندگان، سهامداران و مشتریانی می شود که همگی کارخانه را در راه رسیدن به آرمان آن یاری می رسانند؛ خلق محصولی بزرگ که به نفع مشتریان، سهامداران و جامعه باشد.

آقای فورد در سپتامبر 1998 به عنوان رییس هیات مدیره، در اکتبر 2001 و بعد از ضرر 45/5 میلیارد دلاری کارخانه به عنوان مدیرعامل، منصوب شد. در سال 2002 اولین برنامه بازسازی زیربنایی خود را اعلام کرد، اما به اهداف تعیین شده سال 2005 و 2006 نرسید. پس از آن در سپتامبر 2006 اعلام شد که فورد، کنترل عملیاتی کارخانه را یکی از مدیران ارشد بوئینگ (که هیچ ارتباطی با صنعت خودروسازی نداشته است)، Mulally Alan سپرده است اما خود به عنوان مدیر عامل در هیات مدیره باقی خواهد ماند. میولالی 61 ساله در ابتدای ورود به صنعت خودروسازی، به ریاست هیات مدیره و معاونت مدیرعامل کارخانه فورد انتخاب شد.

این کار به دنبال فشارهای سرمایه گذاران و تحلیلگران اقتصادی بر مدیریت ارشد کارخانه بعد از ضرر 4/1 میلیارد دلاری فورد در نیمه نخست امسال و 10 درصد کاهش فروش در ماه آگوست، صورت گرفت.

اما بیل فورد 49 ساله به عنوان مدیر عامل کارخانه باقی مانده است، سمتی که به معنی حضور هر روز وی در کارخانه و تصمیم گیری در مورد برنامه های استراتژیک کارخانه است. اما سوال اینجا است که میولالی چقدر قدرت نفوذ خواهد داشت؟ فورد اعلام کرده که به هر حال مدیرعامل، مدیرعامل است و مسوولیت کارها بر عهده اوست و میولالی هم اذعان داشته که در ابتدای ورود خود تغییرات زیادی نخواهد داد.

بیل فورد در پاسخ به این سوال که چرا مدیریت عاملی را به کس دیگری واگذار کردید، گفته است: برای من مشخص شده بود که به کس دیگری با تجریه ایجاد تحول و مدیریت کار تیمی نیازمندیم. من و هیات مدیره مدت ها روی افراد مختلف مطالعه کردیم. سابقه درخشان آلن در کار تیمی و ایجاد تحول در بوئینگ و تجربه وی بر من مسجل کرد که وی بهترین انتخاب است. آلن خوب می فهمد که برای ایجاد تحول نیاز به زمان داریم و چقدر دوران انتقار دشوار بوده و خوب می داند که چگونه تیم را در این زمان کنار هم نگه دارد. او بعد از 11 سپتامبر دوباره بوئینگ را بازسازی کرد. حقوق این مدیر ارشد بوئینگ 6/22 میلیارد دلار در سال 2005 بوده است. احتمال واگذاری مسوولیت های در ماه اکتبر داده شده بود. درست است که وی در بخش تجاری بوئینگ تحولات بسیاری ایجاد کرده است اما خود آلن خوب می داند که راه دشواری در پیش دارد. آلن مسایل اساسی که باید روی آنها متمرکز شود را قیمت، بازدهی تولید و محصولات نام برده و گفته است که هی دلیلی برای عدم موفقیت در بازگرداندن دوباره فورد به عنوان سردمدار خودروسازان جهان نمی بیند.

یکی دیگر از دلایل انتخاب آلن، تجربه او در برخورد با اتحادیه کارگیری است که به طور مسلم به حل مشکلات فورد کمک خواهد کرد.

آلن میولالی نهمین مدیر عامل کارخانه فورد از زمان تاسیس محسوب می شود. مدیران عامل گذشته کارخانه عبارت بودند از:

بیل فورد: 2001 تا 2006
ژاکز ناصر: 1999 تا 2001
الکس تروتمن: 1993 تا 1998
هارولد رد پولینگ: 1990 تا 1993
دونالد پترسن: 1985 تا 1990
فیلیپ کالدول: 1979 تا 1985
هنری فورد دوم: 1960 تا 1979
هنری فورد: 1903 تا 1945

ـ کارخانه فورد در قرن گذشته با افکار و ایده های مردی به نام فورد شروع به کار کرد و امروزه خانواده ای از برندها را در خود ای داده است: فورد، لیتملن، مرکوری، مزدا، جگوار، لندرور، ولوو، آستون مارتین امیدوار است که بتواند جوابگوی نیاز دنیای امروز باشد. اما اداره هر کدام از این شاخه ها بسیار دشوار است و ندیران فورد مانده اند که با این غول هشت سر چه بکنند؛ هر از چند گاهی یکی از سرها را جدا کرده و می فروشند!

محصولات این گروه خودروسازی عبارتست از:

فورد: مدل های فوکوس با قیمت 14 تا 18 هزار دلار، رنجر با قیمت 15 تا 25 هزار دلار، فیوژن با قیمت 18 تا 23 هزار دلار، 150ـF با قیمت 19 تا 37 هزار دلار، اسکیپ با قیمت 20 تا 26 هزار دلار، موستانگ کوپه با قیمت 20 تا 42 هزار دلار، فیوهاندرد با قیمت 23 تا 27 هزار دلار، فری استار با قیمت 24 تا 30 هزار دلار، موستاگ قبل تبدیل (با سقف تاشو) به قیمت 25 تا 47 هزار دلار، اکسپلورر اسپورت به قیمت 25 تا 27 هزار دلار، کرون ویکتوریا با قیمت 25 تا 28 هزار دلار، اج به قیمت 26 تا 28 هزار دلار، اکسپلورر 26 تا 40 هزار دلار، اکونولاین سری E به قیمت 26 تا 33 هزار دلار، اسکیپ هیبریدی به قیمت 26 تا 28 هزار دلار، فری استایل به قیمت 26 تا 30 هزار دلار، سوپر دیوتی به قیمت 26 تا 51 هزار دلار، اکسپدیشن به قیمت 30 تا 40 هزار دلار، فورد GT به قیمت 151 هزار دلار.

لینکلن: با مدل های زفیر: 35 ـ 30 هزار دلار، MKX: 34 ـ 36 هزار دلار، مارک LT: 43 ـ 40 هزار دلار، LS: 40 ـ 48 هزار دلار، TOWNCAR: 43 ـ 51 هزار دلار و MAVIGATOR: 50 ـ 56 هزار دلار.
مرکوری: با مدل های میلان: 23 ـ 19 هزار دلار، مارینر: 22 تا 27 هزار دلار، مونتگو: 29 ـ 25 هزار دلار، گرند مارکوییس: 32 ـ 26 هزار دلار، مونتری: 35 ـ 29 هزار دلار، MOUNTAINEER: 30 تا 34 هزار دلار و مارینر هیبریذی: 30 تا 34 هزار دلار.

مزدا: با مدل های مزدا 3 (چهار در): قیمت 14 تا 20 هزار دلار، کامیون سری B: 16 تا 27 هزار دلار، مزدا 3 (پنج در): به قیمت 18 تا 20، مزدا 5: 18 تا 22، مزدا 6 اسپرتی سدان: 20 تا 27، مزدا 6 (پنج در): 21 تا 27، TRIBUTE: 21 تا 24، MIATA 5 ـ MX: 21 تا 25، MPV: 23 تا 29، مزدا اسپید 3 با قیمت 23 تا 25 هزار دلار، 7ـ CXبه قیمت 24 تا 27، مزدا 6 اسپرتی واگن: 25 تا 28، 8 ـ RX: 27 تا 32 و مزدا اسپید 6: به قیمت 29 تا 30 هزار دلار.

ولوو: مدل های 40S به قیمت 24 تا 29 هزار دلار، 50V:27 تا 30، 70V:30 تا 41، 60S: 31 تا 39، 90XC:36 تا 46، 70 CX به قیمت 36 و 70C به قیمت 39 هزار دلار.

جگوار: نوع X با قیمت 35 تا 40 هزار دلار، S با قیمت49 تا 64 هزار دلار، XJ با قیمت 62 تا 92 هزار دلار، XK کوپه با قیمت 76 هزار دلار و XK قابل تبدیل با قیمت 82 هزار دلار.

لندرور: مدل 3LR با قیمت 39 تا 54 هزار دلار، مدل رنجرور اسپرت با قیمت 57 تا 70 هزار دلار و مدل رنجرور با قیمت 76 تا 91 هزار.

آستون مارتین: مدل های VONTAGE 8V با قیمت 100 تا 125 هزار دلار، 9DB با قیمت 155 تا 160 هزار دلار، VALANTE 9DB با قیمت 175 تا 178 هزار دلار، QUISHS VAN با قیمت 255 هزار دلار!!!

کامیون های ساخت فورد: سری 750 ـ F، 650 ـ F ،550 ـ F، 450 ـ F، 350 ـ F، 250 ـ F: F؛ سری 450 ـ E، 350 ـ E، 250 ـ E، 150 ـ E: E؛ و مدل LCF.

خبرهایی از فورد

ـ کارخانه فورد اعلام کرده که ممکن است شاخه خودروهای لوکس خود، Aston Martin را بفروشد. سخنگوی فورد، تام هویتف ابراز داشت که فورد علاقه برخی شرکت ها را در رابطه با خرید این برند بررسی کرده و مایل است که آن را به طور عمومی اعلام کند تا مراحل و مذاکرات رسمی کار شروع شود. آستون مارتین سال گذشته 4500 دستگاه فروخت و پیش بینی می شود که امسال 5000 دستگاه فروخته شود. این در حالی است که در سال 1992 تنها 46 خودرو از این برند به فروش رسیده بود. به گفته بیل فورد، آستون مارتین قابلیت جذب سرمایه و سودهی خوبی دارد.

وی افزود: « این کارخانه تحت لوای فورد شکوفا شد به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا کل این کارخانه یا بخشی از آن را به فروش رسانیم. این کارخانه بهترین و عاقلانه ترین انتخاب برای سرمایه گذاری در بین برندهای متعلق به فورد است زیرا شبکه فروش خوب، طراحی محصول فوق العاده و ابعاد و اندازه های متمایز دارد».

فروش این برند شاید بتواند فورد را در حمایت بهتر و سرمایه گذاری بیشتر در برندهای دیگر خود یاری رساند. هیچ تصمیمی برای واگذاری دیگر برندها اتخاذ نشده است. کارخانه فورد در سال 1987، 75 درصد از آستون مارتین و سال 1994 صد درصد آن را خریداری کرد. البته، مدیران ارشد کارخانه فورد همواره اعلام کرده اند که آستون مارتین سودده است اما در آگوست 2005 هنگامی که مدل Lagonda از این برند در نیمه اول سال سودده شد؛ کارخانه اعلام کرد که این اولین سوددهی آستون مارتین از ابتدای دهه 60 تاکنون است!

ـ برنامه بازسازی زیربنایی اعلام شده در سال 2002 عبارت بود از: تعدیل نیرو به میزان 35000 شغل و بستن 5 کارخانه در آمریکای شمالی اما این برنامه با اعلام عدم دستیابی به سود پیش بینی شده در سال 2005 به حالت تعویق درآمد. از بهار 2005 تاکنون، فورد شعبه فروش اقساطی خودرو Hertz و تامین کننده قبلی قطعات خود Visteon را واگذار کرده است.

در برنامه جدید 000/30 شغل تا سال 2012 حذف شده و 14 کارخانه در آمریکای شمالی بسته خواهند شد.

بیل فورد اذعان داشت که امیدوار است قیمت گازوئیل زیاد نشود تا در فروش خودروهای SUV آنها تاثیر منفی نگذارد. چندی پیش رویترز اعلام کرد که کارخانه فورد به دلیل فروش اندک کامیون ها، هزینه هایی که بابت تعدیل نیرو پرداخته است و چندین دلیل دیگر، متحمل سنگین ترین ضرر در 14 سال گذشته به میزان 8 و 5 میلیارد دلار شده است. فورد اعلام کرده است که برای جبران این خسارت امکان دارد که 45000 شغل را حذف و 16 کارخانه را نیز تعطیل کند.

تحلیلگران، میولالی را به فروش بیشتر سهام و حمایت از موقعیت مالی فورد ترغیب می کنند. فورد نیاز دارد تا آنقدر منعطف شود که بتواند با حجم تولید کمتر در هر پلتفرم و در هر خط تولیدی، سود ده باشد.

60 درصد فروش فورد خودروهایSuv و Pickup است و با افزایش قیمت گازوئیل، علاقه مردم به خرید این خودرها کاهش پیدا کرده است.

میولالی اعلام کرد است علاوه بر آستون مارتین، فورد آمادگی واگذاری برند دیگر خودروهای لوکس خود از جمله جگوار، لندرور و ولوو را دارد.

فورد به منظور کاهش نیروی انسانی کارخانه های خود به نصف، به همه کارگران خود پیشنهاد بازخرید شدن داده است و تا سال 2007 کارگران ساعتی خود را بازخرید می کند. 4000 کارمند شرکت واگذار شده Visteon نیز با باز خرید شدن موافقت کرده اند.

منبع: مجله کیفیت خودرو