كليد انتخابات مجلس شوراي اسلامي هشتم زده شده است و گروههاي مختلف سياسي در تكاپوي حضور فعال درآن مي باشند. عملكرد و اظهارات چهره هاي سياسي نشان مي دهد كه 9ماه قبل از زمان انتخابات آتي مجلس فضاي سياسي كشور كم و بيش حال و هواي خردادماه سال 1384 - در آستانه انتخابات رياست جمهوري- دارد اما البته تفاوت هايي هم دارد كه به آن اشاره مي شود.

1-جريان سياسي دوم خرداد كماكان از ناحيه «سر» دچار مشكل مي باشد. تلاش بعضي از چهره هاي اين گروه براي ترسيم «مثلث هاشمي، خاتمي و كروبي» براي حل اين معضل صورت گرفت. آنان گمان كردند اين سه شخصيت مي توانند توابع مختلف دوم خرداد را زير يك خيمه جمع كنند و از اين طريق موضوعات ديگر را حل و فصل كرده و مانع قوت گرفتن جريانات فرعي در جريان دوم خرداد شوند. در اين بين چهره هاي شاخصي از اين احزاب شامل بهزاد نبوي و محمد سلامتي-از مجاهدين- محمدرضا خاتمي و علي شكوري راد- از مشاركت- رسول منتجب نيا و محمد مقدم- از حزب اعتماد ملي- غلامعلي دهقان- از حزب اعتدال و توسعه، محمد عطريانفر و محمدعلي نجفي - از حزب كارگزاران-، مجيد انصاري و محمدعلي ابطحي از مجمع روحانيون و بعضي ديگر به تصريح يا اشاره از مثلث ياد شده سخن گفته اند.

مثلث مورد ادعاي جريان دوم خرداد ظاهراً پيش از آنكه شكل بگيرد، كنار رفت واكنش هر سه ضلع اين مثلث نشان داد كه مدعيان پيش از آنكه با اين سه مشورت كنند و عضويت آنان را در اين جمع جلب نمايند به اعلام آن روي آورده اند! و اين همه در حالي اتفاق افتاده كه ميان انديشه و روش اين سه شخصيت تفاوت اصولي وجود دارد؛ هاشمي رفسنجاني شخصيتي است كه با تكيه بر مديران دولتي، شعارهاي اقتصادي و آراء طيف هاي خاص دولتي را درگذشته شكل داده است، سيدمحمدخاتمي با تكيه بر نخبگان دانشگاهي و شعارهاي سياسي دولتي را به وجود آورده و مهدي كروبي با تكيه بر اقوام خاص و شعارهاي اجتماعي درصدد شكل دادن به دولتي برآمده است. هاشمي، خاتمي و كروبي اينك نيز بر همان رويه تاكيد دارند لذا هاشمي به هيچ وجه مايل نيست اصلاح طلب خوانده شود كمااينكه كروبي در ميان نخبگان -اقتصادي هاي طرفدار هاشمي يا سياسي هاي طرفدار خاتمي- براي خود جايگاهي نمي شناسد. خاتمي نيز راه و روش دو ديگر را نمي پسندد و به شعارهاي سياسي خود پايبند است.

طرح مثلث هاشمي، خاتمي و كروبي به جاي آنكه سبب انسجام ميان جريان دوم خرداد بشود سبب بروز شكاف بيشتر در ميان آنان شد. وقتي آيت اله هاشمي رفسنجاني قبول مثلث مورد اشاره را رد كرد و برادر او محمد هاشمي چنين چيزي را مردود دانست و در مصاحبه با ايسنا حتي برخورد هواداران دولت خاتمي عليه هاشمي را تندتر از برخورد هواداران دولت احمدي نژاد عليه هاشمي اعلام كرد. از درون حزب كارگزاران سازندگي- نزديكترين حزب به هاشمي- صداي مخالفت بلند شد. روزنامه «هم ميهن» كه تحت مديريت كرباسچي و عطريانفر مي باشد دو روز بعد از مصاحبه محمدهاشمي با ايسنا، كانديداتوري هاشمي رفسنجاني را عامل اصلي شكست اصلاح طلبان در انتخابات رياست جمهوري نهم دانست و از او خواست بار ديگر از تحميل خود به اصلاح طلبان پرهيز كند! سيدمحمد خاتمي نيز در توضيح جداگانه اي وجود مثلث ياد شده را توهم خواند و گفت ما سه نفر متضادالاضلاع هستيم نه متوازي الاضلاع[!] اظهارات خاتمي نيز با واكنش نزديكترين حزب دوم خردادي به خود مواجه شد. عبداله رمضان زاده عضو حزب مشاركت و سخنگوي دولت دوم خاتمي در مصاحبه با يك نشريه دانشجويي، خاتمي را عامل اصلي ناكامي اصلاح طلبان خواند و البته هاشمي را نيز غيرقابل اعتماد معرفي كرد. بهزاد نبوي در واكنش به اظهارات سيدمحمد خاتمي در مصاحبه با شماره دوم «هم ميهن» هاشمي را تنها كسي معرفي كرد كه مي تواند «با بهره گيري از عقلانيت به چانه زني در نظام بپردازد و بن بست ها را بشكند.» در همان حال مهدي كروبي ترجيح داد سكوت كند و گردانندگان حزب و روزنامه او احساس كردند طرح مثلث هاشمي، خاتمي و كروبي چه پا بگيرد و چه پا نگيرد به نفع ضلع سوم است چرا كه او را همپاي دو رئيس جمهور سابق و اسبق بالا مي آورد و اختلاف مبنايي ضلع اول و دوم سبب ارتقاء موقعيت كروبي در ميان طيف هاي مختلف دوم خردادي مي شود!

مباحث ميان نيروهاي مختلف دوم خرداد كه در تيرماه سال 1384 به ناچار حول محور كانديداتوري آيت الله هاشمي رفسنجاني تجمع كردند نشان مي دهد كه فضاي اختلاف و چانه زني تا چندين ماه در ميان آنان باقي مي ماند ولي اگر در ارزيابي هاي منتهي به آخرين هفته هاي سال به نگراني مشترك-پيروزي اصولگرايان-برسند، طبعاً با يكديگر كنار مي آيند و مشكل را حل و فصل مي كنند. در همان حال بعضي از خبرها حكايت از آن دارد كه طيف هايي از جريان دوم خرداد دست به يك مانور در ميان اصولگرايان زده اند و گمان مي كنند كه مي توانند يك روند و ائتلاف سومي را- با تركيب گروه هايي از اصلاح طلبان و اصولگرايان- به وجود آورند، سوگيري اصلي اين ائتلاف ناكارآمد معرفي كردن دولت و اكثريت فعلي مجلس- همان جمع 130 نفره اي كه مانع موفقيت استيضاح فرشيدي شدند- است. بعضي شكاف ها- كه در آراء مشترك سه طيف وفاق و كارآمدي، گروه اصولگرايان خلاق (افروغ - سبحاني) و جريان دوم خرداد در مجلس عليه وزير آموزش و پرورش بروز كرد- زمينه اين تحليل را فراهم كرده اند.

2- در ميان اصولگرايان حكايت انتخابات، كم و بيش به وضعيت آنان در خرداد 84 شباهت دارد در آن زمان لاريجاني، قاليباف، احمدي نژاد، توكلي و رضايي به فعاليت جداگانه ولي با خطوط نزديك به هم روي آوردند و در نهايت تنها دو نفر از آنان -توكلي و رضايي - پيش و پس از نام نويسي از كانديداتوري انصراف داده و هر كدام به نفع يكي از دو كانديداي اصلي تر-قاليباف و احمدي نژاد- تبليغ كردند ولي زماني كه مرحله اول پشت سرگذاشته شد، صف اصولگرايان پشت سر احمدي نژاد منسجم شد و او با 5/17 ميليون رهي به رياست جمهوري رسيد.

همان طيف بندي ها كم وبيش در فضاي سياسي امروز ميان اصولگرايان وجود دارد و البته نوع رابطه متقابل دولت و اين طيف ها تغييراتي را در ميان آنان سبب شده و اينك در پايان نزديك به دو سال فعاليت دولت اصولگرا از شفافيت قابل توجهي برخوردار شده است. بعنوان مثال دكتر احمدي نژاد در روزي كه دولت را به دست گرفت جمع كمي از نمايندگان مجلس- كه تعدادشان از 30 نفر تجاوز نمي كرد- از او در انتخابات رياست جمهوري حمايت كرده بودند ولي آراء منفي 130 نماينده مجلس به استيضاح فرشيدي- محتمل ترين وزيري كه مي توانست با آراء مثبت نمايندگان استيضاح كننده از صحنه كنار رود- دو سال پس از آغاز به كار دولت نشان داد كه طيف بندي جديدي در ميان اصولگرايان ظهور كرده است.

در ميان اصولگرايان شايد طيف مرتبط با محسن رضايي(فراكسيون 30 تا 40 نفره وفاق و كارآمدي مجلس، گروه 8 تا 10 نفره افروغ- سبحاني در مجلس، گردانندگان سايت بازتاب و نيروهاي منفردي كه مايلند بعنوان خط سوم شناخته شوند) در ماههاي گذشته تقلاي بيشتري نشان داده تا اندكي از عرف اصولگرايان متمايز ديده شود. اين گروه با انتقادات تند نسبت به دولت احمدي نژاد سعي كرده كه جدا ديده شود. در همان حال افرادي از اين گروه با بحراني نشان دادن شرايط كشور با بعضي از گروههاي جريان دوم خرداد- نظير حزب كارگزاران- همگرايي نشان داده اند. اقدام مشترك سه فراكسيون اقليت مجلس به استيضاح فرشيدي كه دو فراكسيون آن به اين گروه تعلق داشت، فصلي از اين همكاري محسوب مي شود البته ناكامي آنان در اين اقدام به بگو مگوهايي منجر شده است. با اين وجود به نظر مي آيد علامت مشترك اين طيف از اصولگرايان با بخشي از جريان دوم خرداد عمدتاً متأثر از اين ذهنيت است كه از جايگاه دولت احمدي نژاد در افكار عمومي كاسته شده است. از همين رو مي توان گفت در آستانه انتخابات آينده به احتمال زياد بار ديگر شاهد رفتار همگرايانه تر اين گروه با ساير گروه هاي اصولگرا خواهيم بود.

از سوي ديگر همانطور كه گفته شد نتايج استيضاح فرشيدي يك دستاورد قابل تحليل بود. پيش از استيضاح حتي اصولگرايان اميد زيادي به حل و فصل ماجرا به نفع دولت نداشتند. در بين وزرا مستعد ترين وزير براي استيضاح فرشيدي بود ولي اصولگرايان با وحدت خود مانع از موفقيت استيضاح شدند فرداي آن روز يك روزنامه جريان دوم خرداد در سرمقاله خود نوشت رأي مجدد فرشيدي از مجلس نشان داد كه مديريت اصولگرايان از توان كافي برخوردار است.