نقصی برای تمام شاتلها!

پرتاب شاتل اندیور که قرار بود 23 خرداد صورت گیرد به دلیل نشت گاز هیدروژن از مخزن سوخت تا تیر ماه به تعویق افتاد. این اولین بار نیست که ناسا به دلایل نقص فنی پرتاب شاتلها را به تاخیر می اندازد.

بیشتر سوراخهای شاتلهای ناسا معمولا در آخرین بازبینی های و لحظاتی پیش از پرتاب کشف می شوند. حتی زمانی که یکی از شاتلهای ناسا با موفقیت و طبق زمان پیش بینی شده پرتاب می شود مقامات ناسا اعلام می کنند که لحظاتی پس از پرتاب سوراخی در شاتل شناسایی شده است. به این ترتیب در تمام مدت ماموریت، جامعه علمی جهانی در اضطراب برای تکرار حادثه دلخراش فضاپیمای کلمبیا باقی می ماند. ناسا در حال حاضر از چهار شاتل "چلنجر"، "دیسکاوری"، "آتلانتیس" و "اندیور" به صورت فعال استفاده می کند.

در ادامه گزارشی جامع از تمام ماموریتهای شاتلها که به دلیل شناسایی یک نقص فنی در آخرین لحظه به تاخیر افتاده اند و یا پس از پرتاب، نقص فنی آنها گزارش شده است ارائه می شود:

تاخیر یکساله در پرتاب تمام شاتلها

در فروردین 1385 آژانس فضایی آمریکا (ناسا) تصمیم گرفت هر یک از پروازهای شاتل های فضایی خود را در مدت یکسال بعد از آن یک ماه به تاخیر اندازد. دلیل این اقدام ناتمام ماندن عملیات آماده سازی مخازن سوخت بیرونی شاتل ها عنوان شد.

همچنین ناسا در آبان همان سال اعلام کرد که ماموریت سه شاتل خود را که به عنوان اولین ماموریت های سال 2007 تعیین شده، به منظور اصلاح مخازن سوخت خارجی شاتل های فضایی به تعویق می اندازد. به این ترتیب ماموریت شاتل آتلانتیس از 22 فوریه 2007 به 16 مارس، ماموریت شاتل اندیور از 11 ژوئن 2007 به 28 ژوئن و ماموریت دوم آتلانتیس از 9 آگوست به 7 سپتامبر همان سال موکول شد.

سوراخی در مخزن سوخت شاتل آتلانتیس

ناسا بار دیگر در فروردین 1386 خبر از تغییر تاریخ پرواز شاتل فضایی آتلانتیس را به منظور تکمیل ماموریت تعمیر مخزن سوخت آسیب دیده آن داد. با این تغییر تاریخ، پرتاب شاتل از 15 مارس 2007 به 8 ژوئن به تاخیر افتاد. تاخیر در انجام ماموریت پرتاب آتلانتیس، پروازهای سه شاتل دیگر را نیز که برای این سال در نظر گرفته شده بود به تعویق انداخت.

خرابکاری در شاتل اندیور، دو ماه خانه نشینی آتلانتیس

در مرداد 86 مدیر عملیات فضایی ناسا اعلام کرد که رایانه پیشرفته ای که قرار بود در شاتل فضایی "اندیور" نصب شود، در جریان یک خرابکاری صدمه دیده است. باوجود این، ناسا تاکید کرد که شاتل فضایی اندیور طبق برنامه قبلی، 7 آگوست 2007 به منظور انجام ماموریت خود پرتاب خواهد شد. این ماموریت 7 آگوست انجام شد. اما چند ماه بعد، سرنوشت پرتاب شاتل دیگر ناسا یعنی آتلانتیس به گونه ای دیگر رقم خورد. به طوری که بروز همان نقص فنی در مخزن سوخت، پرتاب این شاتل را که قرار بود 6 دسامبر 2007 صورت گیرد پس از چندین بار که در سکوی پرتاب قرار گرفت و هربار از رفتن بازماند، سرانجام با دو ماه تاخیر در 9 فوریه 2008 انجام شد.

دیسکاوری گرفتار سوراخ معروف مخزن سوخت

در اسفند 86، قرعه بروز نقص فنی در مخزن سوخت شاتلها به نام شاتل دیسکاوری افتاد. در این ماه، ناسا با اعلام اینکه پرتاب شاتل دیسکاوری به 25 ماه می 2008 (چهارم خرداد 1387) موکول شده است، دلیل این تغییر زمانی را تاخیر در تحویل مخزن سوخت خارجی اعلام کرد. این مشکل دقیقا همان مشکلی بود که چند ماه قبل از آن، شاتل آتلانتیس را به مدت دو ماه خانه نشین کرده بود. اما این پرتاب بار دیگر از چهارم خرداد به 11 خرداد به تعویق افتاد. سرانجام این ماموریت در 11 خرداد با موفقیت انجام شد اما پس از 14 روز ماموریت و در حین بازگشت دیسکاوری به زمین، ناسا اعلام کرد که این شاتل بخشی از پوشش گرمای قسمت انتهایی خود را در راه بازگشت به زمین از دست داده است. این بخش فلزی در ابعاد 30 تا 45 سانتیمتر از قسمت انتهایی بال چپ شاتل جدا شده بود.

ماموریت بعدی دیسکاوری که به عنوان اولین ماموریت شاتلها در سال نجوم بود برای 12 فوریه 2009 پیش بینی شده بود که به دلیل نقص فنی در سوپاپهای مخزن سوخت، یک هفته به تاخیر افتاد. اما این تاخیر تنها یک هفته به طول نیانجامید به طوری که پس از بارها تاخیر، این پرتاب سرانجام در 14 مارس 2009 انجام شد.

کشف سوراخ  پس از پرتاب، در آتلانتیس در راه هابل

ماموریت بعدی شاتلها مربوط به ماموریت شاتل آتلانتیس بود که اواخر اردبیهشت سال جاری و با هدف تعمیر تلسکوپ فضایی هابل با موفقیت انجام شد اما این بار هم ناسا لحظاتی پس از پرتاب این شاتل اعلام کرد که آتلانتیس در لحظه پرتاب دچار یک نقص فنی شده است. این نقص فنی، حفره ای کوچک بود که در چهار سفال پوشش گرمایی مخزن سوخت شاتل ایجاد شده بود. این ماموریت به خوبی به پایان رسید و هیچ خطری شاتل را تهدید نکرد.

اندیور همچنان در انتظار

آخرین تاخیر پرتاب شاتلها مربوط به شاتل اندیور است که بازهم به دلیل بروز یک نقص فنی که عامل نشت گاز از مخزن هیدروژن اندیور است تا ماه جولای انجام شده است.

در حقیقت به نظر می رسد ترس بیش از حد افکار عمومی در تکرار حادثه شاتل کلمبیا انگیزه اصلی ناسا در اعلام خبر ایجاد یک سوراخ در مخزن تمام شاتلهایی است که در چند سال اخیر انجام شده اند.

شاتل کلمبیا

شاتل فضایی کلمبیا پس از شاتل "اینترپرایز" دومین فضاپیمایی بود که در راستای اجرای برنامه فضایی شاتلهای ناسا ساخته شد. هرچند شاتل کلمبیا اولین شاتل ساخت آژانس فضایی آمریکا نیست اما اولین شاتلی است در فضا پرواز کرد. فضاپیمای کلمبیا در ماموریت STS-1  بین روزهای 12 تا 14 آوریل 1981 به پرواز درآمد.

پروژه ساخت کلمبیا در 1975 در کالیفرنیا آغاز شد و پس از اتمام کار در 25 مارس 1979 به مرکز فضایی کندی منتقل شد. در 19 مارس 1981 و پیش از پرتاب افتتاحیه کلمبیا در مدت آزمایش زمینی این شاتل، دو تکنسین کشته و چهار تکنسین دیگر مجروح شدند.

اولین پرواز شاتل کلمبیا به فرماندهی "جان یانگ" انجام شد و "رابرت کریپن" خلبانی آن را به عهده داشت. در سال 1983 شاتل کلمبیا برای انجام اولین ماموریت STS-9 با شش سرنشین پرتاب شد. در 5 مارس 1998 ناسا سرهنگ "الین کالینز" را به عنوان اولین زنی که فرماندگی یک شاتل فضایی را عهده دار شد انتخاب کرد.

آخرین ماموریت این فضاپیما که اولین زن فضانورد هندی را با خود به همراه داشت در صبح روز اول فوریه 2003 منجر به بزرگترین فاجعه ماموریتهای فضایی شد. در این روز، شاتل فضایی کلمبیا پس از یک ماموریت علمی 16 روزه درحال ورود به اتمسفر زمین بود. فرمانده این ماموریت در 9:00 صبح و دقایقی پیش از فرود شاتل با مرکز فضایی کندی در فلوریدا تماس گرفت. همه چیز خوب به نظر می رسید اما ناگهان این شاتل در ارتفاع 63 کیلومتری و با سرعت حدود 6/5 کیلومتر بر ثانیه در آسمان تکزاس شعله ور شد و تمام سرنشینان آن جان باختند. شاتل کلمبیا در مجموع در 28 ماموریت فضایی شرکت کرد.