.png "عصر ایران")
۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۰:۰۴
متکی:چون كه صد آيد نود هم پيش ماست
سفير قرقيزستان در ايران افزود: قرقيزستان و ايران بايد همكاري‌هاي زيادي در راستاي مبارزه با تروريسم و مواد مخدر در حوزه وزارت خارجه و حوزه اطلاعات با يكديگر داشته باشند.
ريگي در پايگاه نظامي آمريكا در افغانستان چه مي‌كرد؟
اتحاديه آسيايي و صندوق مشترك سرمايه گذاري در آسياي مركزي و قفقاز تشكيل شود
منوچهر متكي گفت كه زيرساخت‌هاي مورد نظر براي همگرايي كشورهاي آسيايي با تشكيل شوراهايي چون شوراي همكاري خليج فارس، اكو، آ.س.آن و ديگر نهادها مهياست و براي افزايش همكاري‌ها بايد نسبت به تشكيل اتحاديه آسيايي هدفگذاري و سرمايه‌گذاري شود.
به گزارش ايسنا، منوچهر متكي وزير امور خارجه در هفدهمين سمينار بين المللي آسياي مركزي و قفقاز كه در دفتر مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شد افزود: اتحاديه آفريقايي و همچنين تشكيل اتحاديه كشورهاي آمريكاي لاتين بر همين اساس تشكيل شده و مقتضي است ما نيز با الگوگيري از اين شيوه نسبت به تشكيل اتحاديه آسيايي وارد عمل شويم.
وي گفت: منطقه آسياي مركزي و قفقاز با برخورداري از پيشينه تمدني و ژئوپولتيك خاص خود همواره در تمامي اعصار مورد توجه قدرت هاي موثر عصر خود بوده و در طول تاريخ تحولات اين منطقه حساس بر منافع سايرين اثرگذار بوده است.
وي افزود: با بررسي اجمالي تحولات منطقه آسياي مركزي و قفقاز در قرن 18 و 19 ميلادي در مي يابيم كه اين دو منطقه همانند برخي از مناطق ديگر جهان قرباني سياست هاي ناشي از تفكر محافظه كارانه رئاليسم كلاسيك و سيستم موازنه قدرت با منشا اروپايي بوده است. به عنوان مثال منطقه قفقاز همواره مورد تهاجمات گوناگون قدرت‌هاي بزرگ بوده است. ارزيابي از ساختار قدرت و تحولات اين دو منطقه بدون توجه به نقش قدرت هاي بزرگ و موثر امكان پذير نبوده و امروز نيز ما شاهد تاثيرگذاري اين متغير مهم در تحولات اين دو منطقه هستيم.
وزير امور خارجه گفت: كشورهاي اروپايي و به طور كلي كشورهاي شمال در نتيجه ايجاد منازعات منطقه‌اي در اروپا و متعاقب آن جنگ‌هاي جهاني اول و دوم به نتايج بسيار مهمي جهت حل و فصل مشكلات خود دست يافته‌اند. كشورهاي شمال در نتيجه اين منازعات منافع خود را برپايه همگرايي منطقه اروپا و ايجاد نظام دو قطبي در آسياي مركزي و قفقاز و يا خاورميانه و به طور كلي در كشورهاي پيراموني به معرض نمايش بگذارند نتيجه اين اقدامات چيزي جز همگرايي درون منطقه‌اي و ايجاد صحنه رقابت در عرصه برون منطقه اي نبود.
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان افزود: در نتيجه اين رويكرد است كه قدرت‌هاي بزرگ تمام تلاش خود را در مناطق پيراموني بر پايه ايجاد كانون‌هاي بحراني مصروف داشته و از هر گونه همگرايي كشورهاي پيراموني ناخرسند بوده‌اند و مانع همگرايي منطقه‌اي در بين كشورهاي جنوب شده و هم چنان مي‌شوند. مجموعه تحولات، كشورهاي جنوب را بر آن مي‌دارند تا رويكرد همگرايي را با جديت پيگيري كرده و منافع مشترك خود را در قالب ساختارهاي منطقه‌اي تامين كنند و اختلافات و مشكلات دروني را نيز مستقلا و با توجه به اصل حل و فصل مسالمت آميز اختلافات برطرف كنند.
وي با اشاره به برگزاري اين سمينار گفت: اين سمينار با رويكرد همگرايي و با هدف رايزني جهت توسعه هر چه بيشتر روابط و هم چنين بررسي موانع و مشكلات بالقوه و بالفعل در منطقه آسياي مركزي و قفقاز برگزار شده است. موضوعاتي مانند انرژي، آب، غذا و حمل و نقل به نوبه خود مي‌تواند با يك رويكرد واگرا به زمينه‌هاي اختلافي و استراتژي ناهماهنگ و گسيخته و در مقابل ان با يك رويكرد همگرا به توسعه و بسط هر چه بيشتر همكاري‌ها منجر شود. اميد و تلاش ما اين است كه در منطقه آسياي مركزي و قفقاز همچنان شاهد موفقيت روزافزون رويكرد همگرايي باشيم.
متكي گفت: كشورهاي منطقه آسياي مركزي و قفقاز داراي ذخاير بسيار غني انرژي هستند. با گذر زمان هر روز بر اهميت درياي خزر به عنوان يكي از مخازن غني انرژي افزوده مي‌شود كه با تدوين يك استراتژي مدون و منسجم منطقه‌يي، مي‌توان از اين مولفه مهم در جهت تامين حداكثري منافع مشترك بهره جست. اتصال خطوط انتقال برق در منطقه براي انجام مبادلات فصلي از ديگر اقدامات مشترك است كه با حمايت و پيگيري كشورهاي آسياي مركزي و قفقازو جمهوري اسلامي ايران زمينه‌هاي بسيار مناسبي را ايجاد كرده است. ايران علاوه بر سرمايه گذاري داخلي در بخش انرژي اقدامات موثري را از طريق شركت‌هاي توانمند خود در بهبود وضعيت توليد انرژي در منطقه انجام داده است.
متكي خاطرنشان كرد: لازمه بروز منطقي و فراگير همگرايي منطقه‌يي، دارا بودن كشورها از يك زيربناي ارتباط حمل و نقلي است. در طول چند سال گذشته اقدامات بسيار خوبي از ناحيه كشورها براي توسعه روابط حمل و نقلي صورت گرفته و اين سياست همچنان با شتاب بيشتري ادامه دارد.
وي گفت: جمهوري اسلامي ايران به اين مقوله توجه خاصي كرده است، سرمايه گذاري در بخش هاي مختلف جاده‌يي نظير توسعه راه‌هاي جاده‌يي ايران، بازسازي ناوگان حمل و نقلي كشور، صدور قابل توجه خدمات فني و مهندسي ايران در منطقه آسياي مركزي و قفقاز و انعقاد قراردادهاي متعدد حمل و نقلي با كشورها از جمله موارد قابل ذكر در اين زمينه است.
وي با بيان اين كه تقويت و توسعه بنادر جنوبي درياي خزر و افزايش ظرفيت بارگيري و تخليه در تقويت ناوگان حمل و نقل دريايي از جمله اقدامات ايران است خاطرنشان كرد: جمهوري اسلامي ايران در بخش حمل و نقل ريلي نيز اقدامات شاياني انجام داده است كه از اين ميان مي‌توان به افزايش ظرفيت حمل و نقل ريلي در داخل و خصوصا به ساخت راه آهن بندر عباس – زاهدان - مشهد - سرخس و هم چنين راه آهن قزوين – رشت – آستارا اشاره كرد.
وي اظهار كرد: توسعه كريدور نوستراك همواره به عنوان منشور توسعه روابط حمل و نقلي در منطقه مورد توجه جدي ايران بوده و تمامي اقدامات در همين راستا صورت گرفته است.
متكي تاكيد كرد: جمهوري اسلامي ايران ضمن توجه خاص و اقدامات زيربنايي توسعه‌يي تحقق ثبات و اهميت منطقه‌يي را همواره به عنوان پشتوانه توسعه منطقه مدنظر داشته است. ايران پس از فروپاشي اتحاد شوروي در حل و فصل اختلافات و منازعات منطقه اي نقش اساسي داشته است. در اين زمينه مي‌توان به تشكيل كميسيون آشتي ملي تاجيكستان و امضاي قرارداد صلح و هم چنين اقدامات ايران در حل و فصل بحران قره باغ و يا اخيرا به تلاش‌هاي مقامات ايران در خصوص طرح امنيت منطقه قفقاز پس از مناقشه ميان فدراسيون روسيه و گرجستان اشاره كرد. ايران همچنين در خصوص مبارزه با تروريسم، قاچاق مواد مخدر و مبارزه با جرايم و جنايت‌هاي سازمان يافته و هر گونه افراط گرايي با كشورهاي اين منطقه همكاري‌هاي تنگاتنگي داشته است.
وي گفت: علاوه بر همه اين اقدامات به نظر مي‌رسد كه راه براي رسيدن به همگرايي مطلوب نسبتا طولاني است و بايستي جهت رسيدن به آن تلاش‌هاي مضاعفي را مبذول كرد. ايران آمادگي خود را براي تحقق اين هدف مهم در تمامي زمينه ها در قالب انجام پروژه هاي مشترك در منطقه آسياي مركزي و قفقاز اعلام داشته و پيشنهاد تشكيل صندوق مشترك سرمايه گذاري را ارايه مي‌كند.
وي افزود: طبيعي است بهبود همكاري‌هاي مشترك و برايند انجام سرمايه گذاري‌ها در بخش‌هاي انرژي، حمل و نقل و به طور كلي امور زيربنايي، ساماندهي و ارتقاي كيفيت زندگي مردم ، خصوصا در بخش غذا و بهداشت در آسياي مركزي و قفقاز را به ارمغان خواهد آورد كه اميدواريم در اين زمينه نيز كارگروهي ميان اين كشورها و ايران با هدف بررسي و تدوين استراتژي مشترك همكاري تشكيل شود.
متكي گفت: مقوله آب در آسياي مركزي و قفقاز نيز از مباحث بسيار مهم منطقه‌يي است كه در آينده به تناسب رفتار دولت هاي اين منطقه مي‌تواند به يك فرصت يا تهديد مبدل شود. ظرفيت‌هاي بالقوه آب تاكنون برهمگان آَشكار نشده است. آب اين محبت الهي به تنهايي در جاي خود نمي‌تواند به عنوان عامل اختلافي در اين منطقه مطرح باشد. متغيرهايي همچون منافع زودگذر و غيرعلمي ، تحريكات منفعت طلبانه خارجي و هم چنين عدم توجه به منافع طرف مقابل مي‌تواند با اضافه شدن به مقوله آب معضلات اساسي به بار آورد.
وزير امور خارجه گفت: بنابراين نوع نگاه كشورها به اين موضوع مي تواند آينده وضعيت آب در منطقه آسياي مركزي و قفقاز را رقم زند، ايران بر اين اعتقاد است كه كشورها بايد در چارچوب رويكرد همگرايي و با توجه به منافع مقابل و انجام مذاكرات دو جانبه و بدون دخالت متغيرهاي ثالث، راهكارهاي علمي و عملي، ميان مدت و دراز مدت را براي اين امر در نظر بگيرند.
به گزارش ايسنا، منوچهر متكي با اشاره به اهميت موضوع حمل و نقل خاطرنشان كرد: در اين رابطه مي‌خواهم به پروژه‌هاي مهمي كه در دستور كار كشورهاي منطقه قرار دارد اشاره خاص كنم. در ديدار سه جانبه روساي جمهور كشورهاي تاجيكستان، افغانستان در ايران بر اهميت ارتباط ريلي و جاده‌اي كه اين سه كشور را و در ادامه از قرقيزستان تا چين را به يكديگر مرتبط مي كند مورد تاكيد قرار گرفت. در ادامه حضور ايران براي بازسازي افغانستان راه آهن به هرات در برنامه ما است كه بخش قابل توجهي از آن عملياتي شده است. از هرات تا پنج پايان تاجيكستان و از طريق تاجيكستان به قرقيزستان و چين پروژه اي است كه در دست مطالعه قرار دارد و مي تواند در احياي جاده ابريشم از طريق ريلي نقش موثري ايفا كند.
متكي ادامه داد: ازبكستان و تركمنستان دو كشوري هستند كه با وقوف به اين پروژه آمادگي خود را براي پيوستن به اين شبكه اعلام كرده‌اند و سه كشور از اين آمادگي استقبال مي كنند.
وي اضافه كرد: اخيرا براساس مذاكرات جداگانه‌اي كه با عمان، از يكسو و با ازبكستان از سوي ديگر صورت گرفته است، موضوع تسهيل انتقال كالاها و مواد اوليه اي كه از حوزه آسياي مركزي و كشورهاي حوزه خليج فارس مطرح است، موضوع كريدور راه آهني و مطالعات در مورد راه آهن اين منطقه و تقويت آن در دستور كار قرار دارد و مي تواند منشا تحول عمده اي باشد. تركمنستان، قزاقستان و ايران در اجلاس سران درياي خزر در تهران قراردادي را امضا كرده‌اند كه آن قرارداد عملياتي شده است. راه آهن حاشيه درياي خزر اين سه كشور را به يكديگر متصل مي كند، بسيار اهميت دارد.
وي گفت: در زمينه قفقاز اتصالات از طريق راه آهن با كشور آذربايجان و هم چنين كريدوري كه از طريق ارمنستان عبور مي كند در قفقاز جنوبي مي تواند منشا تحولات عمده مي‌باشد. اساسا سياست ايران ايجاد ارتباط و در هم تنيدگي با همان هدف همگرايي با همه همسايگانش در كليه شبكه هاي حمل و نقلي ، انرژي، خط لوله، شبكه هاي برق و اتصالات آب است و اين موضوع مي تواند الگويي از همكاري پرمنفعت همه جانبه منطقه اي تلقي شود.
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان تاكيد كرد: جلسات از اين دست كه با حضور انديشمندان و صاحب نظران و موسسات مطالعاتي و مسوولين عالي رتبه اجرايي كشورهاي دوست ما از جمله تاجيكستان كه در اين همايش نيز حضور دارند برگزار شده است بتواند پلي ميان مطالعه و اجرا باشد.
وي تاكيد كرد: همگرايي در اين حوزه مي‌تواند سنگ بناي همگرايي بزرگتري باشد كه به صورت جزاير منفصل امروز در كل قاره آسيا وجود دارد. همگرايي آسيايي بايد آغاز و آرزويي باشد كه كشورهاي آسيايي بايد آن را در آينده نه چندان دور محقق كنند.
وي با بيان اين كه بايد در نظر داشت در جنگ هاي اول و دوم در اروپا چگونه همگرايي اروپايي منجر به تشكيل اتحاديه اروپا شد، گفت: امروز كشورهاي آفريقايي، اتحاديه آفريقا را از درون سازمان وحدت آفريقا ايجاد كرده اند و درباره آمريكا نيز به ويژه در آمريكايي لاتين نيز اين همگرايي را در شكل بسيار جامع و همه جانبه مشاهده مي كنيم. آسيا در اين جهت ضمن اين كه زير ساخت‌ها همگرايانه زير منطقه اي ايجاد كرده است و موسسات و سازمان‌هاي مختلف را در درون خود دارد، اما ضرورت همگرايي جامعه براي در كنار هم قرار گرفتن اين ظرفيت‌ها و ايجاد اتحاديه آسيايي هدفگذاري است كه كشورهاي آسيايي بايد پيش از ديگران در اين زمينه برنامه ريزي كنند.
وي گفت: مي‌خواهم پيشنهاد كنم كه ما اتصال ميان آسياي مركزي و قفقاز و كشورهاي حوزه خليج فارس را بتوانيم به صورت منطقي و عملياتي اجرايي كنيم. حضور خوب و سازنده كشورهاي حوزه خليج فارس در آسياي مركزي و قفقاز كه ايران به عنوان ترانزيت و حلقه وصل كننده اين استراتژي مي تواند باشد مي‌تواند در دستور كار اين سمينار و يا سمينارهاي بعدي قرار گيرد.
وي با اشاره به اين كه دفتر مطالعات سياسي و بين الملل دو سمينار را نيز در سال هاي گذشته با موضوعات خليج فارس و آسياي مركزي و قفقاز برگزار كرده است گفت: مي توانيد پلي ميان اين دو بزنيم و اين پل منافع زيادي را براي كشورهاي منطقه ايجاد مي كند. در آسياي مركزي و قفقاز كه عمده كشورها اعضاي اكو هستيم راهكارهاي جديدي در بخش كنار نگه داشتن منافع كشورهايمان از بحران هاي اقتصادي كه در سطح جهاني مطرح مي شود را در دستور كارمان داشتيم. اين كه بتوانيم با پول هاي ملي تجارت كنيم ، اتاق تهاتر تشكيل دهيم. اين كه بتوانيم حتي با پيشنهاد رييس جمهور قزاقستان در اجلاس سران اكو واحد پول منطقه اي ايجاد كنيم ايده‌هايي است كه مي‌تواند منطقه گرايي را هدفمند و منطبق بر منافع كشورها دنبال كند.
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان هم چنين در ادامه گفت: با جود اين فرصت‌ها ما با تهديدهايي روبرو هستيم. پديده ريگي، عنصر تروريست و فردي كه در سال هاي اخير شرارت هاي او منجر به شهادت و مجروح شدن بيش از 400 نفر از شهروندان ايراني ما شده است، پديده اي است كه سال هاي طولاني در اشكال مختلف منطقه ما را به خود مشغول كرده است. به نظر مي رسد كساني در ديگر مناطق جهان، علاقمند هستند خانه‌هاي خود را حفظ و امن و هرگونه نگراني و ناامني را به همسايگان خود و ديگران منتقل كنند.
وي گفت: آنها به همان زمان كه مي‌خواهند متروها و پايتخت هايشان مصون از اقدامات تروريستي و خرابكارانه باشد بايد اين موضوع را براي ديگران هم بخواهند. ما دست‌هاي پنهاني را مي بينيم كه چگونه با شعار مبارزه با تروريسم، تروريسم پروري را در منطقه دامن مي‌زنند.
متكي تاكيد كرد: ايران از مدت ها قبل اين خطر را هشدار داده بود، زماني كه نيروهاي انگليس، در جنوب عراق و بصره به آموزش برخي از عناصر تروريستي براي صدور تروريسم و ناامني كشورهاي منطقه از جمله ايران مشغول بوده اند و همان زمان ما تذكراتمان را داديم. پس از مدتي متوجه شدند كه نمي توانند در آنجا بمانند و اعلام كردند كه نيروهايمان را از جنوب عراق به هيرمند در افغانستان منتقل كرديم. همان زمان در سفري كه به كشورهاي شمال اروپا داشتم در مصاحبه اي تاكيد كردم كه نيروهاي نظامي انگليس، مراقبت كنند خطاي استراتژيكي كه در جنوب عراق مرتكب شدند در جنوب افغانستان مرتكب نشوند و حلقه وصلي براي ارتباط با گروه هاي تروريستي نباشند.
وي افزود: حادثه مشكوك 11 سپتامبر چيز جديدي را تحت عنوان مبارزه با ترور و جنگ عليه تروريسم، از سوي آمريكايي‌ها به جهان القا كرد. آنها به جهان القا كردند كه ما براي مبارزه با تروريسم و بازگشت امنيت و كاهش مواد مخدر و مبارزه با افراط گرايي به افغانستان مي‌رويم. از شما مي‌پرسم آيا اين شاخص‌ها و سرفصل‌ها كه آمريكايي‌ها بيان كردند طي هشت سال افزايش يافته يا كاهش. آمار نشان مي‌دهد كه اين موارد افزايش يافته است.
متكي اضافه كرد: اگر هدف از حضور در افغانستان مبارزه با تروريسم است حضور سركرده تروريست‌ها در پايگاه نظامي امريكا در افغانستان به چه معناست؟ ريگي در پايگاه نظامي آمريكا در افغانستان چه مي‌كرد؟ در زماني كه در اتحاديه اروپا بحث خروج گروهك تروريستي منافقين را از ليست اتحاديه اروپا در دستور كارشان داشتند و تصويب كردند سركرده تروريست‌ها در منطقه، ريگي، با دبيركل ناتو چه گفت‌وگوهايي داشت؟ به كجا مي‌رويد؟
متكي گفت: گمان مي‌كنند كه دنيا اين مسايل را نمي‌فهمد. بنا بود آمريكايي‌ها چه گفت‌وگوها و هماهنگي‌هايي در پايگاه نظامي ماناس با اين سركرده تروريست ها داشته باشند؟ دستور كار چه بود؟ ترورهاي جديد، انفجارها و سربريدن‌هاي جديد؟ شما كه قبل از ما فيلم‌هاي اقدامات تروريستي آنها را داشتيد. آيا ملت‌هاي منطقه حق ندارند شما را دروغگو بدانند كه آنچه را كه مي گوييد خلاف چيزي است كه عمل مي‌كنيد؟ آيا نمي‌خواهيد منتظر بي اعتمادي افكار عمومي جهان نسبت به حرف ها و شعارهايتان باشيد؟ پاسخ بيش از 400 كشته و زخمي را چه كسي خواهد داد؟
متكي گفت: من آمريكا و انگيس و نيروهاي آنها در افغانستان و پاكستان را متهم مي‌كنم به ترغيب اقدامات تروريستي در منطقه. چرا در شعارهايتان در منطقه موفق نشديد؟
وي افزود: به اعتقاد ما اين بخش تهديد جاري در منطقه ماست. اين موضوع نشانگر آن است كه پايگاه هاي خارجي در منطقه ما نه براي ثبات امنيت كشورها و همكاري نظامي با آنهاست بلكه با اهداف توسعه طلبانه و مداخله جويانه در كشورهاي منطقه اين پايگاه ها مستقر شده اند و اين هشداري است. دوستان ما در منطقه بايد دقيق باشند، قراردادهايي كه در منطقه با نيروهاي خارجي بسته مي‌شود را بايد به شدت مراقبت كنيم كه از درون اين قراردادها امنيت و منافع دوستان منطقه اي خودمان تحت تاثير قرار نگيرد و پايگاه‌هاي آنها را مراقبت كنيم. اين مراقبت هم در حوزه آسياي مركزي و خليج فارس و كل منطقه لازم است. جمهوري اسلامي ايران نشان داد و اثبات كرد كه چرا و چگونه در ميانه‌اي از آتش بحران در منطقه توانسته‌اند امنيت خود را حفظ كنند، اشراف اطلاعاتي جمهوري اسلامي ايران امكاني براي تحكيم مناسبات منطقه‌اي و ظرفيتي براي مقابله با هر گونه توسعه طلبي و اقدامات زشت قدرت هاي بزرگ در منطقه ما است. مقامات آمريكا بايد پاسخ دهند كه تعريفشان از تروريسم چيست و ارتباطشان با تروريست‌ها چيست. آنگاه شما همه مفاهيم ديگر را در اين بستر بايد قابل بازنگري و بازبيني بدانيد. چه دروغ هايي كه به نام دموكراسي و در حمايت از دولت هاي كودتا و ديكتاتور در اقصي نقاط جهان به عمل آوردند و چه نقض حقوق انسان‌ها كه به نام حقوق بشر در جاي جاي جهان انجام داده‌اند و بر كشتار انسان‌ها سكوت كرده‌اند!
متكي با اشاره به جنايت‌ها و موارد نقض حقوق بشر از سوي برخي از كشورها گفت: ما معتقديم جهاني با اين مشخصات حتما نيازمند بازنگري و بازسازي است. امسال در اجلاس داووس سه كلمه به عنوان اجلاس مطرح شد كه نشان دهنده وضعيت كنوني جهان است. بازانديشي، بازطراحي و بازسازي اعتماد. اين سه كلمه براي ما تصوير مي‌كند كه در چه دنيايي زندگي مي كنيم. تفكر حاكم در مناسبات جهاني نيازمند بازنگري است. طراحي انجام شده پس از جنگ جهاني دوم براي اداره جهان نيازمند بازنگري است. اعتماد از دست رفته در سطح جهاني نيازمند بازنگري است. شجاع باشيد و اين مطالب را بگوييد. وقتي بتوانيد صورت مساله را شجاعانه مطرح كنيد راه هاي خروج از بن بست و راهكارهاي اين مسايل پيدا خواهد شد كه شناخت دقيق از مسايل 50 درصد حل مسايل است.
به گزارش ايسنا، متكي در ادامه به پرسش هاي حاضران پاسخ گفت.
وي در پاسخ به پرسشي يكي از حاضران در مورد اين كه ايران براي ساخت نيروگاه هسته‌يي در تاجيكستان و قزاقستان كمك كند تا تحولي در منطقه ايجاد شود، گفت: طبيعي است كه در سطح جهان براساس اين كه ضرورت نياز انرژي پاك وجود دارد حركت به سمت انرژي هسته‌يي اجتناب ناپذير است. با چنين نگاهي امروز در بخش هاي مختلف دنيا حركت به سوي دستيابي انرژي هسته‌يي را مشاهده مي‌كنيم. قراردادهايي كه در همين چند سال اخير با كشورهاي منطقه ما مانند امارات بسته شده است و قراردادهاي جديدي كه مردم منطقه با هدف روز امد كردن اين نيروگاه‌ها و استفاده از نسل جديد اين نيروگاه‌ها بسته‌اند، نشان دهنده ضرورتي است كه همه آن را مي‌دانند اگر مجموعه منطقه‌اي شوراي همكاري خليج فارس كه با تكيه بر همين ضرورت در اجلاس اين شورا در رياض تصريح كرد كه كشورهاي عضو نيروگاه‌هاي هسته‌يي داشته باشند اين موضوع مي‌تواند در دستور كار كشورهاي عضو سازمان همكاري اقتصادي (اكو) قرار گيرد.
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان هم چنين در مورد نقش روسيه و چين در منطقه نيز گفت: روسيه سهم مهمي در مورد مسايل مهم منطقه دارد، چين و روسيه از دو سوي منطقه آسياي مركزي و قفقاز اتصال و ارتباط تاريخي، جغرافيايي، فرهنگي و حتي تمدني و اقتصادي دارند. ايران خويشاوندي طولاني مدت تاريخي با اين منطقه دارد و ما رشته‌ها و ريشه‌هاي مشترك فراواني را در اين منطقه با هم داريم. معتقدم آسياي مركزي و سه كشور ايران، چين و روسيه، در قالب شانگهاي حضور جمعي خود را در همكاري‌هاي منطقه‌يي دارند.
وي افزود: اجلاس ازبكستان، سران شانگهاي كه در سال جاري برگزار مي‌شود، از اين جهت اهميت زيادي دارد كه شانگهاي بتواند از دايره و محيط نسبتا محدودي كه براي خود تاكنون تعريف كرده جهشي داشته باشد و منشا گام‌هاي جديدي در همگرايي منطقه‌يي باشد. معتقدم روسيه و چين با همه ظرفيت‌هايشان و با همكاري منطقه‌يي مي‌توانند نقش سازنده و مهمي داشته باشند.
به گزارش ايسنا، يكي ديگر از حاضران با اشاره به امضاي توافقنامه ميان كشورهاي آسياي مركزي با هدف ايجاد منطقه عاري از سلاح‌هاي هسته‌يي گفت: روسيه و آمريكا نيز توافقي براي كاهش اين سلاح‌ها امضا مي‌كنند ، سهم ايران و حضورش هم در اين توافق نامه براي عدم آزمايش سلاح‌هاي هسته‌يي مهم است، اما ايران تاكنون اين سند را امضا نكرده است. آيا در اين رابطه اقدامي نمي‌كنيد؟ تا پيام مثبتي براي گره گشايي باشد؟
متكي پاسخ داد: در فارسي ضرب المثلي داريم كه مي گويد چون كه صد آيد نود هم پيش ماست. همانگونه كه آقاي اوباما در سفر خود به كشور چك اعلام كرد موضوع خلع سلاح بايد بدون تبعيض مورد بررسي قرار گيرد. ما مخالفتي با اعلام مناطق مختلف جهان به صورت جداگانه با عنوان مناطق عاري از سلاح‌هاي هسته‌يي يا كشتار جمعي نداريم. ايران خود يكي از دو باني اعلام منطقه خاورميانه به عنوان منطقه عاري از سلاح هاي هسته‌يي از دهه 1970 است و كماكان اين سياست را دارد، اما ما معتقديم بايد چتر خلع سلاح را بايد بدون تبعيض و عام در دست بگيريم. مذاكرات كاهش سلاح‌هاي هسته‌يي در بين دارندگان اين سلاح مذاكرات خوبي است، اما در حد ممكن است. ما معتقديم راهكار اساسي جمع آوري كامل سلاح‌هاي هسته‌يي از كل جهان است. شجاع باشيم و اين را بگوييم. اين امكان وجود دارد وقتي در آغاز دهه 90 در ژنو مذاكرات تدوين كنوانسيون منع سلاح هاي شيميايي مطرح شد بسياري تصور مي كردند تدوين چنين كنوانسيوني مقدور نيست و كشورها نخواهند پذيرفت اما اين كار انجام شد. ايران در آن زمان حضور فعالي با گزينش تيمي بسيار قوي در مذاكرات ژنو داشت. اوايل دهه 90 كه من معاون بين الملل وزارت خارجه بودم وقتي حتي در بخشي از مذاكرات وقفه و كندي پيش آمده بود آقاي هلموت كهل، صدر اعظم وقت آلمان غربي پيامي براي رييس جمهور وقت ايران فرستاد و خواستار شد ايران فشار بياورد و پيگيري كند تا اين مشكل حل شود و ما اين كار را كرديم. دبيرخانه كنوانسيون سلاح هاي شيميايي در لاهه تاسيس شد. مهمترين فراز اين كنوانسيون اعلام سال 2012 به عنوان سال امحاي كليه سلاح‌هاي شيميايي بود. شايد آن زمان كسي باور نمي‌كرد حدود 20 سال بعد امكان از بين بردن همه سلاح‌هاي شيميايي باشد اما امروز اين موضوع به طور جدي در دستور كار است و ما اميدواريم در سال 2012 شاهد جهاني عاري از سلاح‌هاي شيميايي باشيم.
وي با اشاره به اولين نطق محمود احمدي‌نژاد در مجمع عمومي سازمان ملل و پيشنهاد وي براي صدور قطعنامه‌اي مبني بر محو سلاح‌هاي هسته‌يي گفت: در چهار سال گذشته هر ساله در مجمع عمومي قطعنامه پيشنهادي ايران براي اين موضوع به تصويب رسيده است و گاهي تصويب آن با اجماع بوده است. ما در حال فرهنگ سازي هستيم و معتقديم كشورهاي طرفدار خلع سلاح هسته‌يي بايد در اين راستا پيش گام شود. كشوري مانند ژاپن كه زخم‌هاي فراواني بر پيكر ملتش در اين راستا وجود دارد بايد پيش گام باشد و هم چنين در آمريكاي لاتين، آفريقا و آسيا كساني هستند كه علاقمند هستند اين حركت جدي پيگير شود. بايد چتر خلع سلاح را وسيع بگيريم.
متكي گفت: در حدود 40 روز آينده ايران ميزبان نخستين كنفرانس خلع سلاح است كه با دعوت از بسياري از مسوولين ذيربط كشورها و صاحب نظران و انديشمندان به عمل آورده است. اين كنفرانس برگزار خواهد شد، اميدوارم اين كنفرانس نهادينه شود و با همكاري موسسات خواهر و برادر از كشورهاي ديگر اين نشست‌ها ادامه يابد. پس وسيع تر به اين موضوع نگاه كنيم.
به گزارش ايسنا، وي هم چنين در پاسخ به پرسش ديگري در مورد اين كه در مذاكراتي كه وزارت امور خارجه با كشورهاي همسايه به ويژه افغانستان داشته است، آيا اصول استفاده منصفانه معقول و منطقي را در مورد رودخانه هيرمند در نظر گرفته است چرا در هيرمند شاهد يك سري مشكلات هستيم؟ گفت: ما و افغانستان در مورد استفاده از آب رودخانه هيرمند توافقات مستحكم و قراردادهاي روشني داريم كه چارچوب‌هاي اجرايي آن طي سال هاي گذشته نهايي شده است، آنچه كه بايد مورد تاكيد قرار بگيرد تعهد و پايبندي به اجراي اين قرارداد و توافقات است. ما گاهي با برخي از تصميماتي مواجه مي‌شويم كه ايران به عنوان كشور پايين دستي اين رودخانه در عمل براي چارچوب انصاف در اين رودخانه با مشكلاتي مواجه مي‌شود.
اتحاديه آسيايي و صندوق مشترك سرمايه گذاري در آسياي مركزي و قفقاز تشكيل شود
منوچهر متكي گفت كه زيرساخت‌هاي مورد نظر براي همگرايي كشورهاي آسيايي با تشكيل شوراهايي چون شوراي همكاري خليج فارس، اكو، آ.س.آن و ديگر نهادها مهياست و براي افزايش همكاري‌ها بايد نسبت به تشكيل اتحاديه آسيايي هدفگذاري و سرمايه‌گذاري شود.
به گزارش ايسنا، منوچهر متكي وزير امور خارجه در هفدهمين سمينار بين المللي آسياي مركزي و قفقاز كه در دفتر مطالعات وزارت امور خارجه برگزار شد افزود: اتحاديه آفريقايي و همچنين تشكيل اتحاديه كشورهاي آمريكاي لاتين بر همين اساس تشكيل شده و مقتضي است ما نيز با الگوگيري از اين شيوه نسبت به تشكيل اتحاديه آسيايي وارد عمل شويم.
وي گفت: منطقه آسياي مركزي و قفقاز با برخورداري از پيشينه تمدني و ژئوپولتيك خاص خود همواره در تمامي اعصار مورد توجه قدرت هاي موثر عصر خود بوده و در طول تاريخ تحولات اين منطقه حساس بر منافع سايرين اثرگذار بوده است.
وي افزود: با بررسي اجمالي تحولات منطقه آسياي مركزي و قفقاز در قرن 18 و 19 ميلادي در مي يابيم كه اين دو منطقه همانند برخي از مناطق ديگر جهان قرباني سياست هاي ناشي از تفكر محافظه كارانه رئاليسم كلاسيك و سيستم موازنه قدرت با منشا اروپايي بوده است. به عنوان مثال منطقه قفقاز همواره مورد تهاجمات گوناگون قدرت‌هاي بزرگ بوده است. ارزيابي از ساختار قدرت و تحولات اين دو منطقه بدون توجه به نقش قدرت هاي بزرگ و موثر امكان پذير نبوده و امروز نيز ما شاهد تاثيرگذاري اين متغير مهم در تحولات اين دو منطقه هستيم.
وزير امور خارجه گفت: كشورهاي اروپايي و به طور كلي كشورهاي شمال در نتيجه ايجاد منازعات منطقه‌اي در اروپا و متعاقب آن جنگ‌هاي جهاني اول و دوم به نتايج بسيار مهمي جهت حل و فصل مشكلات خود دست يافته‌اند. كشورهاي شمال در نتيجه اين منازعات منافع خود را برپايه همگرايي منطقه اروپا و ايجاد نظام دو قطبي در آسياي مركزي و قفقاز و يا خاورميانه و به طور كلي در كشورهاي پيراموني به معرض نمايش بگذارند نتيجه اين اقدامات چيزي جز همگرايي درون منطقه‌اي و ايجاد صحنه رقابت در عرصه برون منطقه اي نبود.
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان افزود: در نتيجه اين رويكرد است كه قدرت‌هاي بزرگ تمام تلاش خود را در مناطق پيراموني بر پايه ايجاد كانون‌هاي بحراني مصروف داشته و از هر گونه همگرايي كشورهاي پيراموني ناخرسند بوده‌اند و مانع همگرايي منطقه‌اي در بين كشورهاي جنوب شده و هم چنان مي‌شوند. مجموعه تحولات، كشورهاي جنوب را بر آن مي‌دارند تا رويكرد همگرايي را با جديت پيگيري كرده و منافع مشترك خود را در قالب ساختارهاي منطقه‌اي تامين كنند و اختلافات و مشكلات دروني را نيز مستقلا و با توجه به اصل حل و فصل مسالمت آميز اختلافات برطرف كنند.
وي با اشاره به برگزاري اين سمينار گفت: اين سمينار با رويكرد همگرايي و با هدف رايزني جهت توسعه هر چه بيشتر روابط و هم چنين بررسي موانع و مشكلات بالقوه و بالفعل در منطقه آسياي مركزي و قفقاز برگزار شده است. موضوعاتي مانند انرژي، آب، غذا و حمل و نقل به نوبه خود مي‌تواند با يك رويكرد واگرا به زمينه‌هاي اختلافي و استراتژي ناهماهنگ و گسيخته و در مقابل ان با يك رويكرد همگرا به توسعه و بسط هر چه بيشتر همكاري‌ها منجر شود. اميد و تلاش ما اين است كه در منطقه آسياي مركزي و قفقاز همچنان شاهد موفقيت روزافزون رويكرد همگرايي باشيم.
متكي گفت: كشورهاي منطقه آسياي مركزي و قفقاز داراي ذخاير بسيار غني انرژي هستند. با گذر زمان هر روز بر اهميت درياي خزر به عنوان يكي از مخازن غني انرژي افزوده مي‌شود كه با تدوين يك استراتژي مدون و منسجم منطقه‌يي، مي‌توان از اين مولفه مهم در جهت تامين حداكثري منافع مشترك بهره جست. اتصال خطوط انتقال برق در منطقه براي انجام مبادلات فصلي از ديگر اقدامات مشترك است كه با حمايت و پيگيري كشورهاي آسياي مركزي و قفقازو جمهوري اسلامي ايران زمينه‌هاي بسيار مناسبي را ايجاد كرده است. ايران علاوه بر سرمايه گذاري داخلي در بخش انرژي اقدامات موثري را از طريق شركت‌هاي توانمند خود در بهبود وضعيت توليد انرژي در منطقه انجام داده است.
متكي خاطرنشان كرد: لازمه بروز منطقي و فراگير همگرايي منطقه‌يي، دارا بودن كشورها از يك زيربناي ارتباط حمل و نقلي است. در طول چند سال گذشته اقدامات بسيار خوبي از ناحيه كشورها براي توسعه روابط حمل و نقلي صورت گرفته و اين سياست همچنان با شتاب بيشتري ادامه دارد.
وي گفت: جمهوري اسلامي ايران به اين مقوله توجه خاصي كرده است، سرمايه گذاري در بخش هاي مختلف جاده‌يي نظير توسعه راه‌هاي جاده‌يي ايران، بازسازي ناوگان حمل و نقلي كشور، صدور قابل توجه خدمات فني و مهندسي ايران در منطقه آسياي مركزي و قفقاز و انعقاد قراردادهاي متعدد حمل و نقلي با كشورها از جمله موارد قابل ذكر در اين زمينه است.
وي با بيان اين كه تقويت و توسعه بنادر جنوبي درياي خزر و افزايش ظرفيت بارگيري و تخليه در تقويت ناوگان حمل و نقل دريايي از جمله اقدامات ايران است خاطرنشان كرد: جمهوري اسلامي ايران در بخش حمل و نقل ريلي نيز اقدامات شاياني انجام داده است كه از اين ميان مي‌توان به افزايش ظرفيت حمل و نقل ريلي در داخل و خصوصا به ساخت راه آهن بندر عباس – زاهدان - مشهد - سرخس و هم چنين راه آهن قزوين – رشت – آستارا اشاره كرد.
وي اظهار كرد: توسعه كريدور نوستراك همواره به عنوان منشور توسعه روابط حمل و نقلي در منطقه مورد توجه جدي ايران بوده و تمامي اقدامات در همين راستا صورت گرفته است.
متكي تاكيد كرد: جمهوري اسلامي ايران ضمن توجه خاص و اقدامات زيربنايي توسعه‌يي تحقق ثبات و اهميت منطقه‌يي را همواره به عنوان پشتوانه توسعه منطقه مدنظر داشته است. ايران پس از فروپاشي اتحاد شوروي در حل و فصل اختلافات و منازعات منطقه اي نقش اساسي داشته است. در اين زمينه مي‌توان به تشكيل كميسيون آشتي ملي تاجيكستان و امضاي قرارداد صلح و هم چنين اقدامات ايران در حل و فصل بحران قره باغ و يا اخيرا به تلاش‌هاي مقامات ايران در خصوص طرح امنيت منطقه قفقاز پس از مناقشه ميان فدراسيون روسيه و گرجستان اشاره كرد. ايران همچنين در خصوص مبارزه با تروريسم، قاچاق مواد مخدر و مبارزه با جرايم و جنايت‌هاي سازمان يافته و هر گونه افراط گرايي با كشورهاي اين منطقه همكاري‌هاي تنگاتنگي داشته است.
وي گفت: علاوه بر همه اين اقدامات به نظر مي‌رسد كه راه براي رسيدن به همگرايي مطلوب نسبتا طولاني است و بايستي جهت رسيدن به آن تلاش‌هاي مضاعفي را مبذول كرد. ايران آمادگي خود را براي تحقق اين هدف مهم در تمامي زمينه ها در قالب انجام پروژه هاي مشترك در منطقه آسياي مركزي و قفقاز اعلام داشته و پيشنهاد تشكيل صندوق مشترك سرمايه گذاري را ارايه مي‌كند.
وي افزود: طبيعي است بهبود همكاري‌هاي مشترك و برايند انجام سرمايه گذاري‌ها در بخش‌هاي انرژي، حمل و نقل و به طور كلي امور زيربنايي، ساماندهي و ارتقاي كيفيت زندگي مردم ، خصوصا در بخش غذا و بهداشت در آسياي مركزي و قفقاز را به ارمغان خواهد آورد كه اميدواريم در اين زمينه نيز كارگروهي ميان اين كشورها و ايران با هدف بررسي و تدوين استراتژي مشترك همكاري تشكيل شود.
متكي گفت: مقوله آب در آسياي مركزي و قفقاز نيز از مباحث بسيار مهم منطقه‌يي است كه در آينده به تناسب رفتار دولت هاي اين منطقه مي‌تواند به يك فرصت يا تهديد مبدل شود. ظرفيت‌هاي بالقوه آب تاكنون برهمگان آَشكار نشده است. آب اين محبت الهي به تنهايي در جاي خود نمي‌تواند به عنوان عامل اختلافي در اين منطقه مطرح باشد. متغيرهايي همچون منافع زودگذر و غيرعلمي ، تحريكات منفعت طلبانه خارجي و هم چنين عدم توجه به منافع طرف مقابل مي‌تواند با اضافه شدن به مقوله آب معضلات اساسي به بار آورد.
وزير امور خارجه گفت: بنابراين نوع نگاه كشورها به اين موضوع مي تواند آينده وضعيت آب در منطقه آسياي مركزي و قفقاز را رقم زند، ايران بر اين اعتقاد است كه كشورها بايد در چارچوب رويكرد همگرايي و با توجه به منافع مقابل و انجام مذاكرات دو جانبه و بدون دخالت متغيرهاي ثالث، راهكارهاي علمي و عملي، ميان مدت و دراز مدت را براي اين امر در نظر بگيرند.
به گزارش ايسنا، منوچهر متكي با اشاره به اهميت موضوع حمل و نقل خاطرنشان كرد: در اين رابطه مي‌خواهم به پروژه‌هاي مهمي كه در دستور كار كشورهاي منطقه قرار دارد اشاره خاص كنم. در ديدار سه جانبه روساي جمهور كشورهاي تاجيكستان، افغانستان در ايران بر اهميت ارتباط ريلي و جاده‌اي كه اين سه كشور را و در ادامه از قرقيزستان تا چين را به يكديگر مرتبط مي كند مورد تاكيد قرار گرفت. در ادامه حضور ايران براي بازسازي افغانستان راه آهن به هرات در برنامه ما است كه بخش قابل توجهي از آن عملياتي شده است. از هرات تا پنج پايان تاجيكستان و از طريق تاجيكستان به قرقيزستان و چين پروژه اي است كه در دست مطالعه قرار دارد و مي تواند در احياي جاده ابريشم از طريق ريلي نقش موثري ايفا كند.
متكي ادامه داد: ازبكستان و تركمنستان دو كشوري هستند كه با وقوف به اين پروژه آمادگي خود را براي پيوستن به اين شبكه اعلام كرده‌اند و سه كشور از اين آمادگي استقبال مي كنند.
وي اضافه كرد: اخيرا براساس مذاكرات جداگانه‌اي كه با عمان، از يكسو و با ازبكستان از سوي ديگر صورت گرفته است، موضوع تسهيل انتقال كالاها و مواد اوليه اي كه از حوزه آسياي مركزي و كشورهاي حوزه خليج فارس مطرح است، موضوع كريدور راه آهني و مطالعات در مورد راه آهن اين منطقه و تقويت آن در دستور كار قرار دارد و مي تواند منشا تحول عمده اي باشد. تركمنستان، قزاقستان و ايران در اجلاس سران درياي خزر در تهران قراردادي را امضا كرده‌اند كه آن قرارداد عملياتي شده است. راه آهن حاشيه درياي خزر اين سه كشور را به يكديگر متصل مي كند، بسيار اهميت دارد.
وي گفت: در زمينه قفقاز اتصالات از طريق راه آهن با كشور آذربايجان و هم چنين كريدوري كه از طريق ارمنستان عبور مي كند در قفقاز جنوبي مي تواند منشا تحولات عمده مي‌باشد. اساسا سياست ايران ايجاد ارتباط و در هم تنيدگي با همان هدف همگرايي با همه همسايگانش در كليه شبكه هاي حمل و نقلي ، انرژي، خط لوله، شبكه هاي برق و اتصالات آب است و اين موضوع مي تواند الگويي از همكاري پرمنفعت همه جانبه منطقه اي تلقي شود.
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان تاكيد كرد: جلسات از اين دست كه با حضور انديشمندان و صاحب نظران و موسسات مطالعاتي و مسوولين عالي رتبه اجرايي كشورهاي دوست ما از جمله تاجيكستان كه در اين همايش نيز حضور دارند برگزار شده است بتواند پلي ميان مطالعه و اجرا باشد.
وي تاكيد كرد: همگرايي در اين حوزه مي‌تواند سنگ بناي همگرايي بزرگتري باشد كه به صورت جزاير منفصل امروز در كل قاره آسيا وجود دارد. همگرايي آسيايي بايد آغاز و آرزويي باشد كه كشورهاي آسيايي بايد آن را در آينده نه چندان دور محقق كنند.
وي با بيان اين كه بايد در نظر داشت در جنگ هاي اول و دوم در اروپا چگونه همگرايي اروپايي منجر به تشكيل اتحاديه اروپا شد، گفت: امروز كشورهاي آفريقايي، اتحاديه آفريقا را از درون سازمان وحدت آفريقا ايجاد كرده اند و درباره آمريكا نيز به ويژه در آمريكايي لاتين نيز اين همگرايي را در شكل بسيار جامع و همه جانبه مشاهده مي كنيم. آسيا در اين جهت ضمن اين كه زير ساخت‌ها همگرايانه زير منطقه اي ايجاد كرده است و موسسات و سازمان‌هاي مختلف را در درون خود دارد، اما ضرورت همگرايي جامعه براي در كنار هم قرار گرفتن اين ظرفيت‌ها و ايجاد اتحاديه آسيايي هدفگذاري است كه كشورهاي آسيايي بايد پيش از ديگران در اين زمينه برنامه ريزي كنند.
وي گفت: مي‌خواهم پيشنهاد كنم كه ما اتصال ميان آسياي مركزي و قفقاز و كشورهاي حوزه خليج فارس را بتوانيم به صورت منطقي و عملياتي اجرايي كنيم. حضور خوب و سازنده كشورهاي حوزه خليج فارس در آسياي مركزي و قفقاز كه ايران به عنوان ترانزيت و حلقه وصل كننده اين استراتژي مي تواند باشد مي‌تواند در دستور كار اين سمينار و يا سمينارهاي بعدي قرار گيرد.
وي با اشاره به اين كه دفتر مطالعات سياسي و بين الملل دو سمينار را نيز در سال هاي گذشته با موضوعات خليج فارس و آسياي مركزي و قفقاز برگزار كرده است گفت: مي توانيد پلي ميان اين دو بزنيم و اين پل منافع زيادي را براي كشورهاي منطقه ايجاد مي كند. در آسياي مركزي و قفقاز كه عمده كشورها اعضاي اكو هستيم راهكارهاي جديدي در بخش كنار نگه داشتن منافع كشورهايمان از بحران هاي اقتصادي كه در سطح جهاني مطرح مي شود را در دستور كارمان داشتيم. اين كه بتوانيم با پول هاي ملي تجارت كنيم ، اتاق تهاتر تشكيل دهيم. اين كه بتوانيم حتي با پيشنهاد رييس جمهور قزاقستان در اجلاس سران اكو واحد پول منطقه اي ايجاد كنيم ايده‌هايي است كه مي‌تواند منطقه گرايي را هدفمند و منطبق بر منافع كشورها دنبال كند.
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان هم چنين در ادامه گفت: با جود اين فرصت‌ها ما با تهديدهايي روبرو هستيم. پديده ريگي، عنصر تروريست و فردي كه در سال هاي اخير شرارت هاي او منجر به شهادت و مجروح شدن بيش از 400 نفر از شهروندان ايراني ما شده است، پديده اي است كه سال هاي طولاني در اشكال مختلف منطقه ما را به خود مشغول كرده است. به نظر مي رسد كساني در ديگر مناطق جهان، علاقمند هستند خانه‌هاي خود را حفظ و امن و هرگونه نگراني و ناامني را به همسايگان خود و ديگران منتقل كنند.
وي گفت: آنها به همان زمان كه مي‌خواهند متروها و پايتخت هايشان مصون از اقدامات تروريستي و خرابكارانه باشد بايد اين موضوع را براي ديگران هم بخواهند. ما دست‌هاي پنهاني را مي بينيم كه چگونه با شعار مبارزه با تروريسم، تروريسم پروري را در منطقه دامن مي‌زنند.
متكي تاكيد كرد: ايران از مدت ها قبل اين خطر را هشدار داده بود، زماني كه نيروهاي انگليس، در جنوب عراق و بصره به آموزش برخي از عناصر تروريستي براي صدور تروريسم و ناامني كشورهاي منطقه از جمله ايران مشغول بوده اند و همان زمان ما تذكراتمان را داديم. پس از مدتي متوجه شدند كه نمي توانند در آنجا بمانند و اعلام كردند كه نيروهايمان را از جنوب عراق به هيرمند در افغانستان منتقل كرديم. همان زمان در سفري كه به كشورهاي شمال اروپا داشتم در مصاحبه اي تاكيد كردم كه نيروهاي نظامي انگليس، مراقبت كنند خطاي استراتژيكي كه در جنوب عراق مرتكب شدند در جنوب افغانستان مرتكب نشوند و حلقه وصلي براي ارتباط با گروه هاي تروريستي نباشند.
وي افزود: حادثه مشكوك 11 سپتامبر چيز جديدي را تحت عنوان مبارزه با ترور و جنگ عليه تروريسم، از سوي آمريكايي‌ها به جهان القا كرد. آنها به جهان القا كردند كه ما براي مبارزه با تروريسم و بازگشت امنيت و كاهش مواد مخدر و مبارزه با افراط گرايي به افغانستان مي‌رويم. از شما مي‌پرسم آيا اين شاخص‌ها و سرفصل‌ها كه آمريكايي‌ها بيان كردند طي هشت سال افزايش يافته يا كاهش. آمار نشان مي‌دهد كه اين موارد افزايش يافته است.
متكي اضافه كرد: اگر هدف از حضور در افغانستان مبارزه با تروريسم است حضور سركرده تروريست‌ها در پايگاه نظامي امريكا در افغانستان به چه معناست؟ ريگي در پايگاه نظامي آمريكا در افغانستان چه مي‌كرد؟ در زماني كه در اتحاديه اروپا بحث خروج گروهك تروريستي منافقين را از ليست اتحاديه اروپا در دستور كارشان داشتند و تصويب كردند سركرده تروريست‌ها در منطقه، ريگي، با دبيركل ناتو چه گفت‌وگوهايي داشت؟ به كجا مي‌رويد؟
متكي گفت: گمان مي‌كنند كه دنيا اين مسايل را نمي‌فهمد. بنا بود آمريكايي‌ها چه گفت‌وگوها و هماهنگي‌هايي در پايگاه نظامي ماناس با اين سركرده تروريست ها داشته باشند؟ دستور كار چه بود؟ ترورهاي جديد، انفجارها و سربريدن‌هاي جديد؟ شما كه قبل از ما فيلم‌هاي اقدامات تروريستي آنها را داشتيد. آيا ملت‌هاي منطقه حق ندارند شما را دروغگو بدانند كه آنچه را كه مي گوييد خلاف چيزي است كه عمل مي‌كنيد؟ آيا نمي‌خواهيد منتظر بي اعتمادي افكار عمومي جهان نسبت به حرف ها و شعارهايتان باشيد؟ پاسخ بيش از 400 كشته و زخمي را چه كسي خواهد داد؟
متكي گفت: من آمريكا و انگيس و نيروهاي آنها در افغانستان و پاكستان را متهم مي‌كنم به ترغيب اقدامات تروريستي در منطقه. چرا در شعارهايتان در منطقه موفق نشديد؟
وي افزود: به اعتقاد ما اين بخش تهديد جاري در منطقه ماست. اين موضوع نشانگر آن است كه پايگاه هاي خارجي در منطقه ما نه براي ثبات امنيت كشورها و همكاري نظامي با آنهاست بلكه با اهداف توسعه طلبانه و مداخله جويانه در كشورهاي منطقه اين پايگاه ها مستقر شده اند و اين هشداري است. دوستان ما در منطقه بايد دقيق باشند، قراردادهايي كه در منطقه با نيروهاي خارجي بسته مي‌شود را بايد به شدت مراقبت كنيم كه از درون اين قراردادها امنيت و منافع دوستان منطقه اي خودمان تحت تاثير قرار نگيرد و پايگاه‌هاي آنها را مراقبت كنيم. اين مراقبت هم در حوزه آسياي مركزي و خليج فارس و كل منطقه لازم است. جمهوري اسلامي ايران نشان داد و اثبات كرد كه چرا و چگونه در ميانه‌اي از آتش بحران در منطقه توانسته‌اند امنيت خود را حفظ كنند، اشراف اطلاعاتي جمهوري اسلامي ايران امكاني براي تحكيم مناسبات منطقه‌اي و ظرفيتي براي مقابله با هر گونه توسعه طلبي و اقدامات زشت قدرت هاي بزرگ در منطقه ما است. مقامات آمريكا بايد پاسخ دهند كه تعريفشان از تروريسم چيست و ارتباطشان با تروريست‌ها چيست. آنگاه شما همه مفاهيم ديگر را در اين بستر بايد قابل بازنگري و بازبيني بدانيد. چه دروغ هايي كه به نام دموكراسي و در حمايت از دولت هاي كودتا و ديكتاتور در اقصي نقاط جهان به عمل آوردند و چه نقض حقوق انسان‌ها كه به نام حقوق بشر در جاي جاي جهان انجام داده‌اند و بر كشتار انسان‌ها سكوت كرده‌اند!
متكي با اشاره به جنايت‌ها و موارد نقض حقوق بشر از سوي برخي از كشورها گفت: ما معتقديم جهاني با اين مشخصات حتما نيازمند بازنگري و بازسازي است. امسال در اجلاس داووس سه كلمه به عنوان اجلاس مطرح شد كه نشان دهنده وضعيت كنوني جهان است. بازانديشي، بازطراحي و بازسازي اعتماد. اين سه كلمه براي ما تصوير مي‌كند كه در چه دنيايي زندگي مي كنيم. تفكر حاكم در مناسبات جهاني نيازمند بازنگري است. طراحي انجام شده پس از جنگ جهاني دوم براي اداره جهان نيازمند بازنگري است. اعتماد از دست رفته در سطح جهاني نيازمند بازنگري است. شجاع باشيد و اين مطالب را بگوييد. وقتي بتوانيد صورت مساله را شجاعانه مطرح كنيد راه هاي خروج از بن بست و راهكارهاي اين مسايل پيدا خواهد شد كه شناخت دقيق از مسايل 50 درصد حل مسايل است.
به گزارش ايسنا، متكي در ادامه به پرسش هاي حاضران پاسخ گفت.
وي در پاسخ به پرسشي يكي از حاضران در مورد اين كه ايران براي ساخت نيروگاه هسته‌يي در تاجيكستان و قزاقستان كمك كند تا تحولي در منطقه ايجاد شود، گفت: طبيعي است كه در سطح جهان براساس اين كه ضرورت نياز انرژي پاك وجود دارد حركت به سمت انرژي هسته‌يي اجتناب ناپذير است. با چنين نگاهي امروز در بخش هاي مختلف دنيا حركت به سوي دستيابي انرژي هسته‌يي را مشاهده مي‌كنيم. قراردادهايي كه در همين چند سال اخير با كشورهاي منطقه ما مانند امارات بسته شده است و قراردادهاي جديدي كه مردم منطقه با هدف روز امد كردن اين نيروگاه‌ها و استفاده از نسل جديد اين نيروگاه‌ها بسته‌اند، نشان دهنده ضرورتي است كه همه آن را مي‌دانند اگر مجموعه منطقه‌اي شوراي همكاري خليج فارس كه با تكيه بر همين ضرورت در اجلاس اين شورا در رياض تصريح كرد كه كشورهاي عضو نيروگاه‌هاي هسته‌يي داشته باشند اين موضوع مي‌تواند در دستور كار كشورهاي عضو سازمان همكاري اقتصادي (اكو) قرار گيرد.
رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان هم چنين در مورد نقش روسيه و چين در منطقه نيز گفت: روسيه سهم مهمي در مورد مسايل مهم منطقه دارد، چين و روسيه از دو سوي منطقه آسياي مركزي و قفقاز اتصال و ارتباط تاريخي، جغرافيايي، فرهنگي و حتي تمدني و اقتصادي دارند. ايران خويشاوندي طولاني مدت تاريخي با اين منطقه دارد و ما رشته‌ها و ريشه‌هاي مشترك فراواني را در اين منطقه با هم داريم. معتقدم آسياي مركزي و سه كشور ايران، چين و روسيه، در قالب شانگهاي حضور جمعي خود را در همكاري‌هاي منطقه‌يي دارند.
وي افزود: اجلاس ازبكستان، سران شانگهاي كه در سال جاري برگزار مي‌شود، از اين جهت اهميت زيادي دارد كه شانگهاي بتواند از دايره و محيط نسبتا محدودي كه براي خود تاكنون تعريف كرده جهشي داشته باشد و منشا گام‌هاي جديدي در همگرايي منطقه‌يي باشد. معتقدم روسيه و چين با همه ظرفيت‌هايشان و با همكاري منطقه‌يي مي‌توانند نقش سازنده و مهمي داشته باشند.
به گزارش ايسنا، يكي ديگر از حاضران با اشاره به امضاي توافقنامه ميان كشورهاي آسياي مركزي با هدف ايجاد منطقه عاري از سلاح‌هاي هسته‌يي گفت: روسيه و آمريكا نيز توافقي براي كاهش اين سلاح‌ها امضا مي‌كنند ، سهم ايران و حضورش هم در اين توافق نامه براي عدم آزمايش سلاح‌هاي هسته‌يي مهم است، اما ايران تاكنون اين سند را امضا نكرده است. آيا در اين رابطه اقدامي نمي‌كنيد؟ تا پيام مثبتي براي گره گشايي باشد؟
متكي پاسخ داد: در فارسي ضرب المثلي داريم كه مي گويد چون كه صد آيد نود هم پيش ماست. همانگونه كه آقاي اوباما در سفر خود به كشور چك اعلام كرد موضوع خلع سلاح بايد بدون تبعيض مورد بررسي قرار گيرد. ما مخالفتي با اعلام مناطق مختلف جهان به صورت جداگانه با عنوان مناطق عاري از سلاح‌هاي هسته‌يي يا كشتار جمعي نداريم. ايران خود يكي از دو باني اعلام منطقه خاورميانه به عنوان منطقه عاري از سلاح هاي هسته‌يي از دهه 1970 است و كماكان اين سياست را دارد، اما ما معتقديم بايد چتر خلع سلاح را بايد بدون تبعيض و عام در دست بگيريم. مذاكرات كاهش سلاح‌هاي هسته‌يي در بين دارندگان اين سلاح مذاكرات خوبي است، اما در حد ممكن است. ما معتقديم راهكار اساسي جمع آوري كامل سلاح‌هاي هسته‌يي از كل جهان است. شجاع باشيم و اين را بگوييم. اين امكان وجود دارد وقتي در آغاز دهه 90 در ژنو مذاكرات تدوين كنوانسيون منع سلاح هاي شيميايي مطرح شد بسياري تصور مي كردند تدوين چنين كنوانسيوني مقدور نيست و كشورها نخواهند پذيرفت اما اين كار انجام شد. ايران در آن زمان حضور فعالي با گزينش تيمي بسيار قوي در مذاكرات ژنو داشت. اوايل دهه 90 كه من معاون بين الملل وزارت خارجه بودم وقتي حتي در بخشي از مذاكرات وقفه و كندي پيش آمده بود آقاي هلموت كهل، صدر اعظم وقت آلمان غربي پيامي براي رييس جمهور وقت ايران فرستاد و خواستار شد ايران فشار بياورد و پيگيري كند تا اين مشكل حل شود و ما اين كار را كرديم. دبيرخانه كنوانسيون سلاح هاي شيميايي در لاهه تاسيس شد. مهمترين فراز اين كنوانسيون اعلام سال 2012 به عنوان سال امحاي كليه سلاح‌هاي شيميايي بود. شايد آن زمان كسي باور نمي‌كرد حدود 20 سال بعد امكان از بين بردن همه سلاح‌هاي شيميايي باشد اما امروز اين موضوع به طور جدي در دستور كار است و ما اميدواريم در سال 2012 شاهد جهاني عاري از سلاح‌هاي شيميايي باشيم.
وي با اشاره به اولين نطق محمود احمدي‌نژاد در مجمع عمومي سازمان ملل و پيشنهاد وي براي صدور قطعنامه‌اي مبني بر محو سلاح‌هاي هسته‌يي گفت: در چهار سال گذشته هر ساله در مجمع عمومي قطعنامه پيشنهادي ايران براي اين موضوع به تصويب رسيده است و گاهي تصويب آن با اجماع بوده است. ما در حال فرهنگ سازي هستيم و معتقديم كشورهاي طرفدار خلع سلاح هسته‌يي بايد در اين راستا پيش گام شود. كشوري مانند ژاپن كه زخم‌هاي فراواني بر پيكر ملتش در اين راستا وجود دارد بايد پيش گام باشد و هم چنين در آمريكاي لاتين، آفريقا و آسيا كساني هستند كه علاقمند هستند اين حركت جدي پيگير شود. بايد چتر خلع سلاح را وسيع بگيريم.
متكي گفت: در حدود 40 روز آينده ايران ميزبان نخستين كنفرانس خلع سلاح است كه با دعوت از بسياري از مسوولين ذيربط كشورها و صاحب نظران و انديشمندان به عمل آورده است. اين كنفرانس برگزار خواهد شد، اميدوارم اين كنفرانس نهادينه شود و با همكاري موسسات خواهر و برادر از كشورهاي ديگر اين نشست‌ها ادامه يابد. پس وسيع تر به اين موضوع نگاه كنيم.
به گزارش ايسنا، وي هم چنين در پاسخ به پرسش ديگري در مورد اين كه در مذاكراتي كه وزارت امور خارجه با كشورهاي همسايه به ويژه افغانستان داشته است، آيا اصول استفاده منصفانه معقول و منطقي را در مورد رودخانه هيرمند در نظر گرفته است چرا در هيرمند شاهد يك سري مشكلات هستيم؟ گفت: ما و افغانستان در مورد استفاده از آب رودخانه هيرمند توافقات مستحكم و قراردادهاي روشني داريم كه چارچوب‌هاي اجرايي آن طي سال هاي گذشته نهايي شده است، آنچه كه بايد مورد تاكيد قرار بگيرد تعهد و پايبندي به اجراي اين قرارداد و توافقات است. ما گاهي با برخي از تصميماتي مواجه مي‌شويم كه ايران به عنوان كشور پايين دستي اين رودخانه در عمل براي چارچوب انصاف در اين رودخانه با مشكلاتي مواجه مي‌شود.
نظرات کاربران
لینک کوتاه: کپی لینک
توضیح سفیر ایران در فرانسه درباره حادثه امنیتی امروز در پاریس واکنش ایران به اقدام آمریکا برای تمدید تحریم نفتی ونزوئلا واکنش رشیدی کوچی به بازگشت گشت ارشاد: اذا فسد العالِم، فسد العالَم امام جمعه آبادان : از فردا به کم حجاب ها به شکل گستردهتری تذکر لسانی داده شود حزب الله : از رویارویی با اسرائیل و حمایت غزه عقب نمیکشیم اگر پروازتان لغو شده بخوانید دبیرکل ناتو : اوکراین به زودی سامانه های ضدهوایی بیشتری دریافت میکند پیدا شدن بقایای ۳ جوان مفقود شده در دامنه کوه سبلان اسماعیل هنیه وارد ترکیه شد درمان سرطان در کشور رایگان میشود کاهش وزن در این دوره خطر مرگ زودرس دارد؟ ۹ مصدوم در واژگونی یک پیکان استاندار فارس: سعدی، زبان هویت انسان مسلمان ایرانی است ۶۰ لیتر سهمیه بنزین اردیبهشت امشب واریز میشود وزرای خارجه ایران و الجزایر درباره تحولات منطقه گفتگو کردند
وبگردی