اگر ده سال قبل به کسی می‌گفتند روزی خواهد رسید که زاینده رود و دریاچه ارومیه خشک خواهند شد،‌ کسی باور نمی‌کرد. در ایران سرنوشت رود و دریا و دریاچه، سرنوشت تلخی است. «زاینده‌رود» که خشکید و دریاچه ارومیه هم دیگر آبی ندارد و نوبت به دریای «خزر» رسیده است اما به گونه‌ای دیگر. خبری از ماهی‌های نزدیک ساحل نیست و تور ماهی‌گیر جای ماهی، زباله صید می‌کند، هر روزه بخشی از شن های ساحلی را به منظور پروژه های عمرانی به مکان های دیگر حمل می‌کنند و فاضلاب های شهری از کوتاه ترین مسیر به دریا می‌رسند.

دریای خزر بزرگ‌ترین پیکره بسته آبی در سطح زمین است و نبود هر گونه ارتباط طبیعی با سایر اقیانوس ها آن را به یک زیست بوم ویژه تبدیل کرده است. از سوی دیگر اما این خصوصیات منحصر به فرد سبب آسیب‌پذیری بیشتر آن در برابر عوامل خارجی نیز شده است.

21 مرداد (12 آگوست) روز جهانی دریای خزر (کاسپین) نامیده شده تا این روز فرصتی باشد برای توجه به این دریا و خطراتی که آن را تهدید می‌کند. هر چند کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر (کنوانسیون تهران) به تصویب کشورهای حاشیه‌ای این دریا رسیده و آنها را موظف به رعایت مفاد این کنوانسیون کرده اما گسترش آلودگی‌ها نشان از بی‌توجهی کشورهای عضو، به آن دارد.

آلودگی‌های ناشی از عملیات اکشتاف و استخراج نفت و گاز، نزدیکی کارخانجات به رودخانه‌ها و ورود فاضلاب‌های تصفیه نشده به دریا، ماهیگیری بی‌رویه، بی‌توجهی مسافران و گردشگران در حفظ محیط زیست و بطور کلی آلودگی‌های صنعتی، کشاورزی، میکروبی و بیولوژیکی به شکلی جدی این دریاچه را تهدید می‌کند که در آینده نه چندان دور می‌توانند آسیب‌های جبران ناپذیری به بزرگترین دریاچه جهان وارد کند و سرنوشتی تلخ‌تر از زاینده‌رود و دریاچه ارومیه را برای آن رقم بزند، آنگونه که شاید نسل های بعد تصویری واضح از دریای خزر را هرگز به یاد نیاورند.

طبیعت بسته خزر آن را منزلگاه جانوران و گیاهان منحصربه‌فردی کرده است اما در عین حال موجب شده تا در مقابل آلودگی‌های کشاورزی و صنعتی و نفتی بسیار آسیب‌پذیر باشد.

بزرگترین دریاچه جهان

بزرگترین معظل دریای خزر آلودگی است که با وجود ورود چندین هزار تن آلودگی ناشی از زباله های خام و تصفیه نشده و اکتشافات صنعتی، استخراج نفت و تخلیه فاضلاب ها و دیگر عوامل به وجود آمده است.

این دریا، محیط زیست گرانبهاترین ماهی‌های دنیا است. در بخش جنوبی دریای مازندران و رودخانه‌هایی که به آن می‌ریزند یعنی سواحل مربوط به ایران، ۷۸ گونه و زیرگونه ماهی یافت می‌شود.

محوطه یک شهرک مسکونی در اطراف رود چمخاله که فاضلاب آن به طور مستقیم به رودخانه و دریا می‌ریزد.

مدخل ورودی یکی از کانال های فاضلاب شهری در ساحل بندر انزلی.

جریان آب دریا از شمال غرب به جنوب شرق است همین جهت جریان آب وژرفای آب در جنوب سبب شده است که در کرانه های ایران حرکت کند آب سبب تجمع انواع آلودگی ها شود.

بنا به آمار مراجع رسمی بیش از ۸۰ درصد مسافرانی که به شمال سفر می کنند برای استفاده از دریا به این منطقه می آیند.

فقط از رودخانه سفید رود سالانه سه و نیم تن از بقایای حشره کش ها و دیگر پساب های خطرناک و سمی، به دریای خزر تخلیه می شود، به نحوی که اداره کل محیط زیست استان گیلان سال گذشته خبر از کاهش 50 درصدی ورود ماهیان از سفید رود به دریا می دهد.

کانال عصر ایران در تلگرام

بیشتر بخوانید:

فرشته‌های نابینا (عکس)

آنچه فقط در هند می توان دید (عکس)

اوقات فراغت کودکان تبریزی (عکس)

ورزقان آذربایجان 2 سال پس از زلزله (عکس)

تماشاخانه