چند سالی است که تهران بر آن شده دامنه نفوذ خود را از مرزهای غربی آسیا به قاره آفریقا گسترش دهد؛ آن هم در دورهای که کشورهای اروپایی و آمریکایی، سخت به آن بیمهری کردهاند، اما به نظر میرسد قواعد بازی در سیاست کلان امروز دنیا کاملا عوض شده و تهران و ریاض میخواهند خود را از قدرت منطقهای به یک قدرت فرامنطقهای تبدیل کنند.
به گزارش روزنامه شرق به نقل از الجزیره، به گفته آگاهان سیاسی، هر دو کشور در تعقیب اهداف دیپلماتیک و نظامی، آفریقا را بهشدت بستری مستعد برای افزایش نفوذ خود میدانند. البته تهران برای یارکشی میان ٥٤ کشور این قاره، تقریبا دو دهه از عربستان جلوتر است؛ زیرا پادشاه پیشین ریاض در آن زمان یا تهران را جدی نمیگرفت یا اینکه کشورهای آفریقایی را در معادله سیاسی وزنهای مهم قلمداد نمیکرد.
ایرانیها خیلی زودتر از مقامات عربستان به این سه نتیجه مهم پی بردند: ١) کشورهای آفریقایی در سازمانهای بینالمللی، ازجمله شورای امنیت و شورای حکام آژانس، جنبش عدم تعهد و اتحادیه آفریقا حضور و حق رأی دارند و هر زمان که به نظر و رأی آنها نیاز داشته از این فرصت استفاده کرده و شاید بتوان مخالفت سه سال پیش دولت آفریقای جنوبی در شورای امنیت با افزایش تحریم علیه تهران را در این چارچوب تفسیر کرد.
٢) تهران سالهاست رابطه با کشورهای آفریقایی که معادن غنی اورانیوم دارند، ازجمله مالاوی و گابون، نامیبیا و نیجر را در اولویت کاری خود قرار داده است. از سوی دیگر و با افزایش ناآرامی و جنگ در سوریه، همکاری نظامی ایران با سودان رشد درخور توجهی داشته است.
به فهرست بلندبالای همکاری تهران با آفریقا نیز باید تلاش برای ایجاد جای پا در سواحل اریتره را نیز افزود. آگاهان سیاسی بر این باورند حادثه سفارت عربستان در تهران و ادعای گسترش تشیع در داخل مرزهای آفریقا به کمک ریاض و بهویژه شخص عادل الجبیر آمده تا از آنها برای ایجاد تغییر در مواضع کشورهای آفریقایی سود جوید.
شکی نیست دستگاه دیپلماسی عربستان بیکار ننشسته و در دید و بازدیدهای دیپلماتیک خود، همواره خطر گسترش نفوذ تهران در آفریقا را به آنها یادآوری میکند.