شهر قدس کجاست؟ چرا تصمیم ترامپ جنجالی شد

عصرایران؛ رضا غبیشاوی - دونالد ترامپ رئیس ایالات متحده آمریکا به تازگی با صدور فرمانی دستور داد شهر قدس به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخته شود و سفارت آمریکا نیز از شهر تل آویو به قدس منتقل یابد.

این ماجرا باعث شد دوباره توجه رسانه ها، افکارعمومی و دولت ها به مسئله فلسطین و قدس جلب شود. با این حال وضعیت قدس دارای شرایط خاص و شاید بی سابقه ای در روابط بین الملل است.

در این باره می توان به نکات زیر اشاره داشت.

1- موضوع اصلی درماجرای ترامپ و قدس نه مسئله تغییر پایتخت از یک شهر به شهری دیگر بلکه اعلام تعلق یک شهر مورد اختلاف به اسرائیل است.

آمریکا، سازمان ملل و اتحادیه اروپا شهر قدس را متعلق به اسرائیل یا فلسطین نمی دانند البته ترامپ روز چهارشنبه گذشته این روند را نقض کرد و دستور داد از این پس دولت آمریکا شهر قدس را بخشی از اسرائیل بداند و برهمین اساس سفارت خود را از شهر تل آویو به شهر قدس منتقل خواهد کرد.

 

این وضعیت باعث شده بود شهروندان آمریکایی متولد شهر قدس، در شناسنامه و مدارک شناسایی شان در کنار نام شهر، اسم کشور ثبت نشود و خالی بماند.

حالا با این اقدام از این به بعد در کنار اسم شهر قدس، اسم کشور، اسرائیل خواهد بود.

حتی کنسولگری آمریکا در شهر قدس نیز زیرمجموعه سفارت آمریکا در اسرائیل مستقر در شهر تل اویو نیست بلکه این کنسولگری زیرمجموعه مستقیم وزارت خارجه آمریکا در واشنگتن است. این وضعیت در جهان بی سابقه است زیرا همه کنسولگری ها زیرمجموعه یک سفارتخانه و میزبان آنها نیز یک کشور است ولی در این باره اینگونه نیست.

در حال حاضر همه کشورهایی که اسرائیل را به رسمیت می شناسند سفارت خود را در تل آویو مستقر کرده اند. در صورتی که کشوری سفارتش را به شهر قدس منتقل کند این به این معنی است که تایید می کند شهر قدس بخشی از اسرائیل است. به همین دلیل این کشورها حتی در شهر قدس، کنسولگری زیرمجموعه سفارت شان در تل آویو ندارند.

براساس دستور ترامپ امریکا سیاست قدیمی و همیشگی خود را کنار می گذارد و از این به بعد شهر قدس را بخشی از اسرائیل می داند.
البته نماینده امریکا در سازمان ملل متحد توضیح داد که آمریکا هنوز درباره مرزهای حاکمیت اسرائیل در شهر قدس اظهارنظری نکرده است.

همزمان، آمریکا، سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا بخش شرقی شهر قدس یا قدس شرقی را متعلق به فلسطین می دانند به همین دلیل حضور اسرائیل در این منطقه را اشغال می دانند و شهرک سازی اسرائیل در این بخش را ساخت و ساز غیرقانونی توصیف می کنند.

با دستور اخیر ترامپ این موضوع نیز تغییر کرد چرا که از این به بعد و برخلاف گذشته، شهر قدس بخشی از اسرائیل است و شهرک سازی اسرائیلی ها در بخش شرقی آن نیز ساخت و ساز غیرقانونی به شمار نخواهد آمد.

2- قدس، اورشلیم و بیت المقدس نام های یک شهر هستند.

این شهر هم اکنون در کنترل اسرائیل است.

معمولا در زبان انگلیسی و از سوی طرف های یهودی از کلمه اورشلیم و در زبان عربی و توسط طرف های مسلمان از کلمه قدس استفاده می شود.
با این حال مطبوعات انگلیسی زبان کشورهای اسلامی نیز از کلمه اورشلیم استفاده می کنند.

3- اسرائیل هم اکنون می گوید پایتخت اش شهر قدس است به همین دلیل ساختمان های اصلی مثل ریاست دولت، نخست وزیری، پارلمان، وزارتخانه ها و از جمله وزارت خارجه، ارتش و ... همه در شهر قدس یا صحیح تر بگوییم در بخش غربی این شهر مستقر هستند. با این حال همه سازمان ها و نهادهایی مثل نخست وزیری، ریاست دولت، وزارتخارنه ها، پارلمان دفتری هم نیز در شهر تل آویو دارند.

نخست وزیر اسرائیل معمولا همه دیدارهایش را در شهر قدس برگزار می کند.

تشکیلات خودگردان فلسطین به ریاست محمود عباس نیز گفته است که خواهان آن است که بخش شرقی شهر قدس (قدس شرقی) را به عنوان پایتخت آینده اش مورد شناسایی قرار گیرد.

عباس گفته است که خواهان اعلام بخش شرقی قدس به عنوان پایتخت فلسطین و بخش غربی به عنوان پایتخت اسرائیل است.

اسرائیلی ها به ویژه جناح راست می گویند کل شهر قدس متعلق به اسرائیل است و حاضر به تقسیم آن نیستند اما این احتمال وجود دارد که جناح چپ اسرائیل به تقسیم شهر قدس میان فلسطینی ها و اسرائیلی ها راضی شوند. با این حال مسئله عدم تقسیم شهر قدس در حال تبدیل به یک خط قرمز در اسرائیل است که احدی را در اسرائیل توانایی عبور از این خط قرمز نخواهد داشت.

دیوار ندبه - مکان مقدس یهودیان و محل عبادت آنها

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز گفته است هر گونه مذاکرات صلح در آینده باید شامل شناسایی شهر قدس به عنوان پایتخت اسرائیل باشد.

طرح صلح عربی که از سوی اتحادیه عرب نیز تایید شده پیشنهاد می کند دولت فلسطین در مرزهای 1967 تشکیل شود این مرزها شامل کرانه باختری، منطقه غزه و قدس شرقی و به پایتختی قدس شرقی است. در این طرح اسرائیل نیز در مرزهای 1967 به رسمیت شناخته می شود و قدس غربی نیز پایتخت آن خواهد بود.

4- شهر قدس دارای جامعه چند فرهنگی است . قسمت مدرن شهر بخش غربی است و بخش قدیمی و تاریخی شهر در بخش شرقی قرار دارد.

یهودیان در بخش غربی و مسیحیان و مسلمانان در بخش شرقی شهر زندگی می کنند.

اسرائیل تلاش می کند در بخش شرقی ساختمان سازی کند و یهودیان را در این منطقه اسکان دهد با این هدف که نسبت مسلمانان به یهودیان کم و کمتر شود و در نهایت صورت مسئله پاک شود. به این اقدام در اصطلاح تهوید گفته می شود یعنی یهودی سازی شهر قدس.

همچنین به مسلمان و مسیحیان در شهر قدس، سخت گیری های زیادی می شود با این هدف که خانه و کاشانه و کسب و کار خود را ترک و مهاجرت کنند. از جمله اینکه به مسلمانان ساکنان قدس اجازه بازسازی خانه و ساختمان های خود را نمی دهد.
همچنین به بهانه های مختلف، بخش های زیادی مناطق مسلمان نشین و قدیمی شهر قدس توسط اسرائیل مصادره می شود و تلاش می شود مسلمانان از شهر اخراج شوند یا زندگی آنها در قدس با مشقت ها و سختی های بیشتری همراه شود.

در شهر قدس، یهودیان به زبان عبری و مسیحیان و مسلمانان عرب هستند و به زبان عربی صحبت می کنند. البته یهودیان علاوه بر عبری، به زبان کشور خود هم صحبت می کنند مثلا یهودیان ایرانی، روسی، آلمانی و .. به زبان های فارسی، روسی و آلمانی صحبت می کنند.

ساکنان شهر قدس به دو بخش عرب و یهودی تقسیم می شوند.

5- شهر قدس برای مسلمانان، مسیحیان و یهودیان دارای عبادتگاه و مکان های مقدس و در نتیجه شهر مورد احترامی است.

مسجد الاقصی و مسجد قبه الصخره، مکان های مقدس برای مسلمانان هستند. هم اکنون مسلمانان می توانند به این دو مسجد بروند و آنجا را زیارت کنند. نظامیان اسرائیلی نیز مانع از ورود غیرمسلمانان به مساجد می شوند.
جمع این دو مسجد به حرم شریف معروف است. اداره مراسم ها و مناسک در حرم شریف برعهده دولت اردن است.

قدس میزبان کلیساهای قدیمی و مهمی هستند و به همین دلیل این شهر برای مسیحیان نیز شهر مقدسی به شمار می رود.

اسرائیلی ها معتقدند این مساجد در محل معبد بزرگ یهودیان ساخته شده است به همین دلیل شمار زیادی از اسرائیلی ها تلاش می کنند به نیت زیارت معابد یهودیان، وارد این دو مسجد شوند که معمولا با ممانعت پلیس اسرائیل روبه رو می شوند. ورود افراط گرایان یهودی به مسجد الاقصی و مسجد قبه الصخره همیشه با اعتراض شدید مسلمانان همراه بوده است کما اینکه یکی از انتفاضه های فلسطینیان در نتیجه ورود آریل شارون نخست وزیر وقت اسرائیل به حرم شریف آغاز شد.

دیوار ندبه نیز در کنار مسجد الاقصی و مسجد قبه الصخره است و به گفته یهودیان تنها باقی مانده معبد بزرگ یهودیان است. این دیوار مقدس ترین مکان یهودیان جهان است که معمولا یهودیان در کنار آن به عبادت می پردازند.

تماشاخانه

از کودکی برخی مردهای ایرانی تا قفس سرباز پارسی / لگدی که معنای زیادی پیدا کرد (فیلم)

فیلمی ناب از بازار تهران در حدود ۱۲۰ سال قبل / لباس پوشیدن مردان و زنان تهرانی جالب است (فیلم)

فیلم های دیگر