سجاد بهزادي

امروز بيستمين سالي است كه روزگار خبرنگار از راه رسيده است. هرسال با تجربه اي تازه در اين مسير زيست كرده ايم. در دانشكده خبر علم آموختیم و تلاش كرديم آنگونه كه دكتر خانيكي تعبير مي كند شغل مان را با «عقل و عشق» در هم آميزيم و در اين مسير با خود عهدي بستيم كه "سرزنش‌ها گر کند خار مغیلان" بازهم بر عهد خود بمانيم.

اكنون آشكار است قريب به اتفاق رسانه هاي رسمي در كشور ما با الگو هاي جهاني فاصله دارند و چشم انداز روشني هم براي رسيدن به الگوهاي جهاني در فضاي رسانه اي رسمي كشور ديده نمي شود. در اين ميان مخاطب عمومي رسانه هاي ما نيز به هزار و يك دليل كم حوصله و بي اشتياق خواندن شده است.

اگر در كشورهاي توسعه يافته مانند ژاپن؛ مردم هنوز در شوق و ذوق روزنامه‌ي يوميوري خود با تيراژ 10 ميليون نسخه در روز به انتظار مي نشينند، در ايران طبق انتشار خبرگزاري ها" تيراژكل روزنامه هاي ما (حدود 200 روزنامه روزانه در كشور چاپ مي شود) به 800 هزار نسخه در روز هم نميرسد.

اين در حالي است كه من روزنامه نگار با نوشته هايم بايد ناز مخاطب بي حوصله، تنگدست و تنگ حوصله را هم بكشم. آيا بتوانم پيامي كه "مك لوهان در دهكده جهاني" به دنبالش بود منتقل كنم يا نكنم.

اين وضعيت رسانه هاي رسمي كشور هر روز خراب تر هم شد تا اينكه شبكه هاي مجازي از راه رسيدند و همه آن مخاطبان كم حوصله من به آنجا كوچ كردند. به قول حافظ "دور فلك درنگ ندارد" و اين هشداري به رسانه هاي رسمي بخصوص تلويزيون بود كه بايد شتاب مي كردند كه نكردند.

مخاطب بي حوصله و تنگدست ديروز شد قلم به دست امروز. آنها معطل رسانه هاي رسمي كشور نماندند و همه شدند خبرنگار، اگر چه عده اي آنها را "خبر بيار" مي خوانند. اين بار ارتباط من با مخاطب به گونه اي ديگر رقم خورده است. من مي نويسم و او دانسته و ندانسته و با كم هزينه ترين شرايط ممكن منتشر مي كند.

اگر چه من همچنان يك خبرنگارم اما هنوز درست نمي دانم مخاطبم كجاي معادله قرار دارد؟ گاهي او از من جلوتر حركت مي كند. خطوط سياه مرا با هدفي كه خود نمي دانم در فضاي مجازي منتشر مي كند. اگر هم خوراكي دم دستش نباشد خود دست به قلم مي شود. گاهي بدون منبعي مشخص و با قلمي عريان در گوشه اي از ايران هستي، هر چه مي خواهد دل تنگش مي نويسد و منتشر مي كند وحالا ديگر به جرات مي توان تيتر زد فضاي رسانه اي كشور از دست خبرنگاران رسمي وحكومتي بيرون رفته است.

آن روزي كه انتظار داشتند ناز نوشتن شان خريدار داشته باشد نداشت؛ حالا كه همه خود دست به قلم هستند و روزانه ميليون ها پيام در شبكه هاي مجازي جابجا مي شود و در بسياري از موارد ما خبرنگاران تنها نظاره گر اين عرصه هستيم.

خبر خوب اينكه آمار نشان می دهد مردم به سمت ارتقای سواد رسانه ای خود نيز در حال حرکت هستند و بررسی منابع داده ای از پرمخاطب ترین محتوای دیجیتال نیز نشان می دهد که علاوه بر استفاده از گوگل و یوتیوب، ایرانی ها بیشترین عضویت را در شبکه های اجتماعی تخصصی دارند. حالا ديگر مخاطب كاملا ما را دور مي زند وحتي زير توييت ترامپ هم پيام مي گذارد.

دهكده جهاني و جهاني شدن در عرصه هاي ارتباطي و رسانه اي هر روز متحول مي شود و رهبران دنيا ديگر قبل از اينكه پيام خود را به تيتر يك روزنامه ها برسانند در لحظه توييت مي كنند و يا در فيس بوك و شبكه هاي ديگر ، در حالي كه در اتاق خواب شان حضور دارند، تنها در چند جمله كوتاه به انتقال پيام مشغول ميشوند.

حالا ما مانده ايم و باز هم عقب افتادگي. شقه جديد عقب افتادگي ما در دنياي توسعه يافته ارتباطات است. نويسنده اين نوشتار در بيست سال پيش اگر يادداشت هاي خود را با "راننده هاي خطي" به صاحب رسانه مي رساند اما اكنون همكاران من در سراسر دنيا تلاش مي كنند فاصله نوشتن و منتشر كردن پيام خود را در لحظه اي به تمام كاربران برسانند.

بنا بر اعلام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بیش از ۷۲ هزار روستا در طول چهارسال اول فعالیت دولت حسن روحانی به اینترنت با سرعت بالا وصل شده‌اند. در اين تحولات، رابطه رسانه هاي رسمي كشور با مخاطبان نيم بند است و تاثیرگذاری رسانه ها روبه کاهش است.

تفاوت اين عقب ماندگي با ديگر حوزه ها اين است كه كاربران معطل تصميمات حاكميت رسمي كشور نمي مانند و اگر ما نگاهي جديد به اين حوزه نداشته باشيم نه تنها از تحولات جهاني بلكه از شهروندان خود نيز عقب مي افتيم. همين اتفاقي كه تا كنون شاهد آن هستيم.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه