تجربیات هنرمندان از سانسور/ امیر مهدی ژوله، مهراب قاسم‌خانی، میترا حجار و ... (+فیلم)

عصر ایران - امیر مهدی ژوله (نویسنده و بازیگر) در صفحه اینستاگرامش به ذکر خاطراتش از زمان تولید فیلم و سریال‌هایی نوشت که با انها همکاری داشته است، با هشتگ من_و_سانسورچی سایر هنرمندان را هم به این خاطره‌گویی دعوت کرد. مهراب قاسم‌خانی (فیلمنامه نویس) و مصطفی کیایی (نویسنده و کارگردان) هم در صفحات خود به ذکز خاطراتی مرتبط با سانسور در کارهایشان پرداختند.

امیر مهدی ژوله نوشت:

« من از سال هشتاد و سه (كمربندها را ببنديم)تا سال نود و چهار(درحاشيه٢) در حال سريال نويسي براي تلويزيون (كمربندها،برره،باغ مظفر،مردهزار چهره،مرد دوهزارچهره،درحاشيه يك،در حاشيه دو)و نمايش خانگي(گنج مظفر،قهوه تلخ،شوخي كردم و عطسه )بودم.

آنقدر خاطرات بامزه و تلخ از مواجهه با سانسور و مميزي تو اين سالها دارم كه ديدم حيفه براي شما تعريف نكنم.(توضيح اينكه هر قسمت سريال براي پخش به تلويزيون فرستاده ميشه،بعد از بازبيني برگه اي به عنوان موارد اشكال پخش به گروه برگردونده ميشه تا اصلاحات مورد نظر صورت بگيره)

قسمت اول :حجم خانمها
يكي از معضلات نمايش خانمها در تلويزيون علاوه بر حجاب كه عموما رعايت ميشه و ارايش كه حتي گاهي با تغيير رنگ تصوير هنگام نمايش اصلاح ميشه ،تصور يا توهم مشخص بودن حجم بخشي از اندام اونها از زير لباسه.


مثلا اين يك اصل پذيرفته شدست كه خانمهاي بازيگر بايد حتما زير پيراهنشون شلوار ضخيم بپوشن(توي سرما و گرما ) كه حجم پاشون معلوم نباشه.لباسهاي گشاد و ضخيم هم كه يه رواله. اما بامزه بود كه سر سريال برره يكي از اشكال پخشهايي كه براي ما اومد اين بود كه چرا حجم گوش شقايق دهقان از زير روسري معلومه!!(توجه كنيد گوش نه،حجم گوش) و ما هيچ وقت نفهميده بوديم دوستان چه عنصر تحريك كننده اي توي حجم گوش يك بازيگر از زير روسري كشف كرده بودن يا وقتي به گوش فكر ميكردن دقيقا به چي فكر ميكردن.

يا مثلا قيافه مات و مبهوت سحر جعفري جوزاني يادم نميره وقتي توي سريال باغ مظفر بهش گفتن اشكال اومده كه چرا غبغب خانوم جوزاني معلومه. جدا از اينكه اساسا چي غبغب تحريك كننده ست،سحر جوزاني داشت دق ميكرد كه من با چهل كيلو وزن غبغبم كجا بود..

پي نوشت:جدا از اينكه خانمها نميتونن توي سريالها سوت بزنن و جيغ بكشن و بلند بخندن و خيلي از شوخي ها رو بكنن،توي يكي از سريالهاي اخير اشكال پخش اومد كه خانمها خيار نخورن توي صحنه!

همه دوستان و همكارانم توي همه اين سالها رو هم دعوت به اين ذكر مصيبت‌ها ميكنم.همچنين فعالين عرصه ادبيات، تاتر، موسيقي، راديو، تلويزيون،سينما،مطبوعات و ... »


مهراب قاسم‌خانی (فیلمنامه نویس) هم در صفحه اینستاگرامش نوشت:

« دعوت ژول به بازى من و سانسورچى رو لبيك ميگم و از بين خاطرات متعدد و شيرينم با سانسورچى هاى عزيز، يه خاطره از سريال "دزد و پليس" تعريف ميكنم. توى طرح اوليه اى كه نوشتم، تمام محله اى كه خانواده شقايق و هومن زندگى ميكردن دزد بودن و فقط با دزد ها وصلت ميكردن. زن ها و مرداى خانواده بهنام هم به صورت موروثى پليس بودن و اونا هم فقط با پليس ها ازدواج ميكردن. قصه هم از يه جايى "رومئو و ژوليت" ميشد. عشق يه پليس و يه دزد.

همون اول گفتن يه خانواده پليس اصلاً نميشه و اجازه ندارى با پليس شوخى كنى. ما هم گفتيم چشم و فقط بهنام پليس شد. بازنويسى شد. گفتن يه محله دزد نميشه و توهين به محل محسىب ميشه. گفتيم ما كه اسم محل رو نياورديم. گفتن به هر حال ميشه محدوده اش رو تشخيص داد. گفتيم چشم.

بازنويسى كرديم و تبديل شد به يه خونه با چندين خانواده كه همه شون دزدن. گفتن نميشه و اين مفهوم رو القا ميكنه كه همه مردم دزدن. يه نفرشون دزد نباشه. گفتيم چشم. يه شخصيت غير دزد بين همسايه ها اضافه كرديم. گفتن نميشه. اگه اين دزد نيست چرا لو نميده بقيه رو؟ گفتيم يه كارى مي‌كنيم ندونه. گفتن اون وقت معنيش اين ميشه كه تنها كسى كه دزد نيست احمقه. بازنويسى شد.

فقط چند تا همسايه دزد شدن. گفتن مادر خانواده دزد نباشه. توهين به مقام مادره. بازنويسى شد و مادر رو كلاً حدف كرديم. گفتيم مرده. گفتن حالا توهين به مقام پدره. بازنويسى شد. پدر رو هم تبديل كرديم به دزد توبه كرده... تهش هم به هيچ قيمت راضى نشدن شقايق و بهنام به هم برسن. حتى گفتيم شقايق دزدى رو كنار ميذاره و توبه ميكنه... نشد...»


قاسم‌خانی در یک پست دیگر هم ادامه داد:

« من توى شبهاى برره علاوه بر نويسندگى طراح صحنه هم بودم. كلانترى رو كه درست كرديم، عزيزان اومدن و ديدن و گفتن چرا بالاى سر طغرل عكس رضاشاه نيست؟!؟! گفتيم مگه ميشه گذاشت؟ گفتن بايد بذاريد كه دقيقاً معلوم بشه سريال در چه مقطعى اتفاق ميفته و با زمان حال اشتباه نشه. گفتيم چشم و عكس رو گذاشتيم. بعد از چند قسمت يهو با عصبانيت اومدن كه اين ديگه چيه؟؟؟

توى سريال كمدى تلويزيون جمهورى اسلامى هر شب عكس رضاشاه نشون ميديد؟؟ گفتيم خودتون گفتين. گفتن بيخود. ورش داريد. گفتيم چشم. ورش داشتيم. چند قسمت بدون عكس پخش شد. دوباره با عصبانيت اومدن كه چرا عكس رو ورداشتين؟ گفتيم شما گفتين. گفتن بيخود. اين كه اول بوده و الان ورش داشتين قابل تفسيره و ايجاد شبهه ميكنه. سريع برش گردونيد. گفتيم چشم. برش گردونديم.

باز اومدن. معلومه واقعاً داشتن اذيت ميشدن طفليا... ولى اين دفعه راه چاره رو يافته بودن. قرار شد عكس باشه، ولى ببريمش بالا و كادر رو يه جورى ببنديم كه سرش توى كادر نباشه... بعدش ديگه با خوشحالى و رضايت مشغول گير دادن به چيزاى ديگه شدن... ما هم فهميديم سينه به پايين رضا شاه اشكال پخش نداره

پ.ن: فكر ميكنم شبهاى برره ركورد سانسور در تاريخ تلويزيون رو داشته باشه. ميتونم تا آخر سال شبى يه خاطره از سانسور هاى برره بنويسم »

مصطفی کیایی (کارگردان و نویسنده سینما) هم از تجربه خودش با سانسور نوشت:

«به دعوت امير مهدي ژوله خاطره‌ايي از سانسور دوران كاريم رو اينجا تعريف مي‌كنم. حدود سال 83 يه مستند كار كردم براي تلوزيون كه توي يك پلان قرار بود در تالاب شادگان اهواز گاو ميش ها از آب بيان بيرون دور بين رو از دو زاويه كاشتيم خروج گاو ميش ها رو از پشت و جلو اسلو موشن گرفتيم خلاصه در نهايت كار آماده شد و قرار شد از تلوزيون پخش بشه كه يه برگه اصلاحيه به من دادن و اولين مورد مميزي درآوردن پلان خروج گاو ميشها از آب اونم از زاويه پشت بود دليل رو پرسيدم گفتن خروج گاوميش از آب اونم از پشت تحريك كننده است.البته از اين خاطرات جذاب خيلي زياد براي من و همكارام وجود داره»


پرستو صالحی (بازیگر) هم در صفحه‌اش نوشت:

« اعتراف كنم من در ابتدا يك جفت گوش بودم بعد دست و پا درآوردم، گوش فيلي بودم در قياس با گوش هاي خانم دهقان در زمان ضبط سريال زير آسمان شهر قايم كردن اين حجم از گوش زير روسري بطوري كه موجب تحريك اذهان عمومي نباشه ماجرايي داشت در اتاق لباس، بطوري كه بعد از اتمام فيلمبرداري اون سريال بنده گوش هارو سپردم به تيغ جراحي كه بلكه بخشي از صُوَرِ قبيحه كم شود و خدارو شكر شد و در كارهاي بعدي فقط به استفاده از باندِ كشي براي حذفِ زن بودنم پرداختم [...]  راستي يادم رفت بگم مژه هامم بلند بود روش پودر ميزدن »

تماشاخانه

لحظه هدف قرار گرفتن آنچه گفته می‌شود ریزپرنده بوده، در آسمان اصفهان (فیلم)

همه چیز درباره کشفیات مرموز باستان‌شناسی در اصفهان / از کشف یک کوره اعجاب‌انگیز تاریخی تا لوله‌های عظیم آب و فاضلاب ۱۰۰۰ ساله و یک سازه عجیب مسقف احتمالا متعلق به یهودیان (فیلم)

فیلم های دیگر