جامعه این بار صدای سیلی یک نماینده مجلس به صورت یک سرباز وظیفه را فریاد زد و نسبت به آن واکنش نشان داد. جامعه می خواهد صدای این سیلی در ارکان قدرت شنیده شود.مفاهیمی کوتاه ، ساده و انتقادی ، که از دل روایت ها و کنش گری های مردم استخراج شده است نشان می دهدکه صرفنظر از راست آزمایی اصل ماجرا ،اخلاق و اعتماد عمومی در پایین سطوح خود در جامعه ایران در حال تجربه شدن است و ما تا رسیدن به اخلاق توسعه راه درازی در پیش داریم و همچنان در آزمون های پیاپی مردود می شویم.

يكم: روایت جامعه از بی عدالتی: "سرباز وظیفه و فیلم بردار را به جای نماینده بازداشت می کنند و غائله ختم به خیر میشود". در این روایت جامعه پیشاپیش عدالت را زیر سوال می برد و شیوه ومسير اجرای عدالت را نيز خود ترسیم می کند و به دنبال اقناع سازي اين شيوه در لايه هاي جامعه است. جامعه این کار را بر اساس تجربه های ذهنی و یا شاید هم عینی که در گذشته دیده است بازگو می کند.

دوم: روایت جامعه از بی اعتباری و بحران مشروعیت : "نماینده ۱۰ درصدی بهتر از این نمی شود." این عبارت و روایت که بارها به دنبال هر نوع رفتارخارج از عرف نمایندگان مجلس"انقلابی" شنیده می شود، نوعی رسوایی کاهش شدید اعتبار و آراء نمایندگان در انتخابات و در نتیجه بحران مشروعیت در مجلس یازدهم است.پس مهم است که ارکان قدرت عملکردی داشته باشد که سبب حضور گسترده مردم در انتخابات های بعدی باشد.از رفتار استصوابی شورای نگهبان بعنوان یکی از مهم ترین عوامل کاهش مشارکت نام برده می شود.در بحران مشروعيت آنگونه كه هابرماس اعتقاد دارد" اين تهديد وجود دارد که توده مردم از وفاداري خود به سيستم دست بشوند و ديگر انگيزه اي براي ادامه حمايت از آن نداشته باشند."

سوم: فریاد آزادی خواهي وقدرتمندي : "درود بر تلفن همراه و شبکه های اجتماعی". این عبارت و روایت كه به دنبال فيلم برداري از داستان سرباز ونماينده سيلي زن مجلس در فضاي مجازي بارها ديده شد به ما می گوید ، علیرغم تفهیم اتهام وزیر ارتباطات به خاطر عدم فیلتر شبکه های اجتماعی ويا پهناي باند اينترنت، لايه هاي وسيعي از جامعه به شدت طرفدار این شبکه ها هستند و بخشی از آزادی، اعتراض وقدرت خود را با فعالیت در این شبکه ها دنبال می کنند.قدرت رسانه به شبکه ای گسترده تبديل شده است که تا اعماق جامعه پیش رفته است و همه ی افراد در این شبکه کم و بیش درگیرند.اگر چه فوكو اين نوع برداشت از قدرت را نوعي توهم مي داند؛ اما باور نويسنده اينست كه فرودستان در جامعه ايران در شبكه هاي اجتماعي در جهت به دست گرفتن تمام یا بخشی از قدرت و در پی آن رسیدن به رهایی و آزادی تلاش مي كنند.

چهارم: بیزاری و هم ذات پنداری: " به یک سرباز بیچاره هم رحم نمی کنند ". این روايت در جامعه به ما می گوید تاب آوری جامعه در برابر آنچه که خود ظلم و ستم به زیردستان می پندارد بسیار پایین است و به دنبال بیزاری از مسئولانی است که قلدرمآبانه به جامعه ستم می کنند.از طرفی جامعه میل شدید به هم ذات پنداری با هم نوع خود که در این ماجرا یک سرباز هست دارد.

پنجم: عادی شدن امر بی قانونی : " چرا نماینده مجلس خودش با ورود به خط ویژه، قانون را رعایت نمی کند ".جامعه در این روایت بارها گفته است که الزام به اجرای قانون در جامعه تنها برای افراد عادی است و قانون گذار خود حاضر به اجرای قانون نیست.وقتي نهاد قدرت رابطه اي سلطه محور در جامعه از خود نشان مي دهد منجر به عادي شدن امر بي قانوني مي شود.زيردستان در رابطه سلطه محور هميشه بله قربان گو نخواهند بود ، بلكه گاهي كه فضا مهيا مي شود مقاومت مي كنند.
ششم: خیانت در اموال عمومی و سوء استقاده از قدرت : " خودرو نماینده همان خودرویی بود که بارها سرش دعوا بود!؟"این روایت درجامعه از قانون گذار می خواهد که پاسخگوی این پرسش باشد که چرا یک نماینده با خودرو عمومی که مجلس به امانت دست او داده است چنین خیانتی می کند و از موقعیت وقدرت خود در برابر قانون سوء استفاده کرده است.

هفتم : مقایسه تطبیقی:" اگر در کشورهای اروپایی یا حتی نمایندگان پارلمان در همین کشورهای کره یا ژاپن ، چنین رفتاری دیده میشدبا آنها چه می کردند". این روایت و کنش جامعه ، نوعی مقایسه تطبیقی در عملکرد مسئولان با دیگر کشورهاست. مردم بارها و بر سر مسائل متعدد رفتار مسئولان ما را با دیگر کشورها مقایسه می کنند.آنها نداشتن فرهنگ عذرخواهی شفاف و مسئوليت پذير؛ نزد مسولان در مقایسه با دیگر کشورها را بارها بر سر زبان می آورند و نسبت به آن ناراحتند.

هشتم: دروغ: " اگر ندیدی نماینده یک دروغی سر هم کند و کل ماجرا برعکس جلوه داده شود و مدعی سرباز باشد که او سیلی زده است؟!"این روایت و کنش فعال در جامعه به ما می گوید که دروغ در کشور گسترده شده و مثل آب خوردن و بی نگرانی از عواقب آن سر زبان ها جاری است. در این روایت، افکار عمومی منتظر بررسی حقوقی پرونده نمی ماند و سخنان نماینده مجلس در دفاع از خود را در هر صورت دروغ می داند.

ماجرای داستان، یک سیلی ساده بود. اما نتیجه آن اتفاق یک مسئله مهم برای سیستم و ارکان قدرت است. بنظر می رسد اگر دستگاه قضایی دستور سریع و دقیق رسیدگی به پرونده را در محکمه ای عادلانه صادر کند و حتي منجر به بی گناهی نماینده مجلس باشد؛ افکار عمومی تسلیم این رای نخواهد شد.عمق نگرانی یک سیستم باید در همین مسئله نهفته باشد که جامعه از وضعیت و میدان، برداشت و روایت خود را دارد و ما اکنون در نازل ترین اعتماد دو سویه بین جامعه و حاکمیت به سر می بریم. بهتر است صدای سیلی هایی که بر اثر ناكارآمدي در اقتصاد،فرهنگ واخلاق ،سياست و تنش هاي داخلي وخارجي، ناامني و آسيب هاي اجتماعي مدام بر پیکر جامعه وارد می شود درست و بموقع شنيده شود ، قبل از آنکه دیگر خیلی دیر شده باشد.

کانال عصر ایران در تلگرام

بیشتر بخوانید:

گامی مهم برای ارتقای بهره‌وری اداری/ عباس عبدی

ترس و نفرت از اینترنت/ عباس عبدی

تماشاخانه