وي منزوي شدن دربار محمدرضا شاه و استقرار آزادي را از اقدامات سياسي دولت مصدق دانست و گفت: مصدق با آنكه قصد براندازي دربار و سلطنت را نداشت اما با اقداماتش دربار را در مقابل مردم منزوي و ماهيت آن را آشكار و روشن كرد كه دربار بدون اتكا به قدرت‌‏هاي خارجي نمي‌‏تواند كاري انجام دهد.

عزت‌‏الله سحابي در پنجاه و سومين سالگرد كودتاي 28 مرداد كه به سقوط دولت دكتر محمد مصدق منجر شد، گفت: اگر امروز مصدق حضور داشت، تلاش براي استقرار آزادي و دموكراسي و ايجاد فضاي باز سياسي را كه در آن هر كس بدون دغدغه بازداشت و تعقيب امكان اظهار نظر داشته باشد، اولويت كار خود قرار مي‌‏داد.

رييس شوراي فعالان ملي- مذهبي در گفت‌‏وگو با خبرنگار "ايلنا"، نظام سوسيال- دموكراسي مورد نظر دكتر مصدق كه مبتني بر توسعه درون‌‏زا و ملي بود و نيز اقتصاد مستقل منهاي نفت را، دستاوردهاي دولت ملي دكتر مصدق خواند و اظهار داشت: اگر دولت دكتر مصدق مي‌‏ماند، ما به يك اقتصاد ملي پيشرفته دست مي‌‏يافتيم.

اقتصاد ملي مصدق كه اقتصاد منهاي نفت ناميده شد، به اين معنا بود كه اقتصاد ايران بدون تكيه به نفت توسعه يابد. مصدق بعد از ماجراي 30 تير 1331 به سمت سوسيال- دموكراسي كه يك توسعه درون‌‏زا و متكي بر نيروي انساني بود، گرايش يافت كه اين نيز مي‌‏توانست در صورت تداوم، توسعه ايران را به همراه داشته باشد.

به اعتقاد سحابي، مصدق به آزادي احزاب و مطبوعات پايبند بود، در دوران دولت ملي بر احزاب فشاري وارد نمي‌‏شد، هيچ حزب و گروهي در خطر تهديد و انحلال قرار نداشتند و روزنامه‌‏ها بيم توقيف نداشتند.
وي افزود: احزابي كه در دوران دكتر مصدق فعال بودند، اشتباهاتي داشتند؛ از جمله حزب توده بلافاصله بعد از كودتا طي دو رساله از خود انتقاد و بيان كرد كه اشتباه كرده است. احزاب در صورت وجود آزادي بايد احساس مسووليت ملي كنند اما حزب توده و احزاب راست آن زمان، اين احساس را نداشتند كه اين مساله هم به شكست دولت ملي مصدق كمك كرد.

رييس شوراي فعالان ملي- مذهبي با بيان اينكه كودتاي 28 مرداد با اصرار دولت چرچيل و با همكاري انگليس و آمريكا انجام شد، اظهار داشت: كودتا به هر صورت انجام مي‌‏شد اما شكست دولت ملي مصدق مساله ديگري است كه عوامل ديگري داشت؛ از مهمترين اين عوامل انشعاب نيروهاي ملي بود، اختلافات نيروهاي ملي پشت دولت مصدق را خالي كرد و آن را در مقابل دربار و عوامل ضد نهضت ملي تنها گذاشت، بنابراين دولت مصدق دير يا زود شكست مي‌‏خورد حتي اگر كودتايي واقع نمي‌‏شد.

وي پيشنهاد بانك جهاني در مورد خريد نفت ايران در دوران مصدق را كه برخي پذيرش آن را مانع وقوع كودتا مي‌‏دانند، خلاف منافع ملي ايران ارزيابي كرد و گفت: اين پيشنهاد، دولت ايران و شركت ملي نفت را دور مي‌‏زد و معاملات نفت ايران را خودش انجام مي‌‏داد و به اين ترتيب دولت ايران از اين معاملات حذف مي‌‏شد.

سحابي تصريح كرد: اگر دولت مصدق سقوط نمي‌‏كرد، ايران در مسير پيشرفت قرار مي‌‏گرفت. بعد از كودتاي 28 مرداد درآمد نفت به دليل قرارداد كنسرسيوم افزايش يافت اما اين درآمد به جاي آنكه صرف سرمايه‌‏گذاري و توسعه شود، صرف مصارف ديگر شد. اگر ملتي مي‌‏خواهد به توسعه و ترقي برسد، بايد صرفه‌‏جويي و پس‌‏انداز كند نه مصرف. اين مساله‌‏اي است كه امروز هم اتفاق مي‌‏افتد و مي‌‏بينيم كه با وجود افزايش درآمد نفت، توسعه صنعتي و اقتصادي به وجود نمي‌‏آيد و حتي كارخانجات با بحران ورشكستي مواجه مي‌‏شوند.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه