بحران عبور کامیونت های ترانزیت در مرز ایران و ترکیه (+عکس)

صدها کامیون ترانزیت ایرانی در مرزهای ترکیه از هفته گذشته به دلیل اختلاف دو کشور بر سر مالیات ورود کامیونت های ترانزیت ، متوقف مانده اند.

به گزارش عصر ایران به نقل از روزنامه حریت ترکیه، در پی افزایش مالیات طرف ترکیه به 1500 دلار برای هر کامیونت باری، کامیونت های دو کشور در مرز متوقف مانده اند.

طبق اعلام داوود کشاورزیان معاون وزیر حمل و نقل ایران اقدام غیر قانونی دولت ترکیه در افزایش مالیات دریافتی از کامیونت های ایرانی منشا این مشکل شده است.

طبق اعلام این مقام ایرانی ایران و ترکیه طبق توافق حمل و نقل جاده ای در سال 1994  عمل می کنند اما دولت ترکیه با دو برابر کردن رقم مالیات دریافتی خود از ورود کامیونت های ترانزیت ایرانی، این توافق را نقض کرده است.

مقامات ترکیه اما می گویند ایران این معاهده را با افزایش مالیات نقض کرده است و ترکیه تلاش کرده است در برابر ایران اقدام متقابل انجام دهد.

پس از اینکه ترک ها مالیات کامیونت های ایرانی را در هفته گذشته به 750 دلار افزایش دادند، ایران نیز چند ساعت بعد در اقدامی متقابل مالیات کامیونت های ورودی ترکیه را به 1500 دلار رساند. ترکیه نیز پس از این اقدام ایران دست به عمل متقابل زد و عملا کامیونت های ترانزیت دو کشور به دلیل اختلافات دو کشور بر سر مالیات ورود در مرزها متوقف مانده اند.

مقامات ایرانی می گویند به دلیل پایین بودن قابل توجه قیمت سوخت در ایران کامیونت هایی که از ترکیه می آیند، باید رقم بیشتری از کامیونت هایی که از ایران به ترکیه می روند، بپردازند.

ترکیه از طریق ایران با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز به ویژه آذربایجان ارتباط زمینی دارد و بیشتر کامیونت های ترانزیت ترکیه که به مقصد جمهوری آذربایجان می روند، به دلیل تنش بین ترکیه و ارمنستان از مسیر ایران می گذرند.

مقامات ایرانی در 20 سال گذشته با فرمول دریافت 25 یورو به ازای هر صد کیلومتر از کامیونت های باری ترکیه مالیات می گرفتند. این مالیات طبق بند پنجم توافق حمل و نقل جاده ای و به دلیل پایین بودن قابل توجه قیمت سوخت در ایران در مقایسه با ترکیه است.

اما مقامات ترکیه می گویند کامیونت های باری آنان پیش از ورود به مرز ایران گازوئیل مصرفی را از طرف ترکیه می خرند و در ایران نیازی به سوخت گیری ندارند، از این جهت اقدام ایران در دریافت 25 یورو به ازای هر 100 کیلومتر ضرورتی ندارد.

مشکل کنونی از روز 11 اکتبر (4 روز پیش) و با مالیات 750 دلاری جدید ترکیه برای کامیونت های باری ورودی از مرز ایران آغاز شد. ایران پس از این اقدام دولت ترکیه، مالیات کامیونت های ورودی از ترکیه را به 1500 دلار افزایش داد و دولت ترکیه هم در اقدامی متقابل رقم دریافتی خود از کامیونت های ایرانی را به 1500 دلار رساند.

 ترکیه کامیون های ایرانی را شوکه کرد!

رئیس سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای ایران از اقدام غیر منتظره کشور ترکیه در وضع 50 یورو عوارض برای کامیون های ایرانی از ابتدای این هفته انتقاد کرد و گفت: در حال حاضر مسئولان کشورمان در تلاش هستند تا موضوع را از طریق مقامات این کشور با مذاکرات حل و فصل کنند و با هدف گذاری مقامات ارشد دو کشور برای تجارت 30 میلیارد دلاری، فضا را برای رونق کسب و کار افزایش دهند.

به نوشته خبرگزاری مهر، داود کشاورزیان با اشاره به اینکه کشور ترکیه در یک اقدام دور از انتظار و برخلاف موافقتنامه حمل ونقل جاده ای دو کشور، عوارض عبوری کامیون های ایرانی از داخل این کشور را از نخستین ساعت جمعه گذشته وضع و ظرف مدت 48 ساعت به دو برابر افزایش داده است، اظهار داشت: طرف ترکیه برای نخستین بار ساعت صفر روز جمعه (18 مهرماه)به حدود 25 یورو از کامیون های ایرانی بابت عوارض عبور دریافت کرد و ایران نیز بر طبق قوانین جاری و رفتار متقابل ، از ساعت صفر روز شنبه حدود 25 یورو از کامیون های ترکیه عوارض دریافت می کند .

وی ضمن تاکید بر تعامل همه جانبه در روابط از سوی جمهوری اسلامی ایران با کشور ترکیه از جمله روابط حمل و نقلی که همواره رو به توسعه بوده و مورد علاقه هر دو کشور نیز است، افزود: در پی این اقدام دولت ترکیه از ساعت 14 روز شنبه عوارض دریافتی خود را از کامیون های ایرانی به حدود 50 یورو افزایش داد، این در حالی است که دولت جمهوری اسلامی ایران در راستای توسعه مناسبات همیشگی دوجانبه، از افزایش عوارض دوم خودداری و مراتب اعتراض خود را از طریق وزارت امور خارجه کشورمان به مقامات ترکیه ای اعلام کرد و هرگونه رفتار متقابل را منوط به بررسی موضوع در این زمینه در مبادی ذیربط می داند.

رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، تصریح کرد: طبق ماده 5 موافقتنامه حمل ونقل جاده ای ایران و ترکیه که در سال 1373 به تصویب مجلس شورای اسلامی و پارلمان ترکیه رسیده است، دو کشور متعهد شده اند هیچ گونه مالیات یا عوارض نسبت به وسایل نقلیه طرف متعاهد دیگری که در سرزمین آن طرف متعاهد به صورت ترانزیت و یا به مقصد دو کشور عبور می کنند به جز عوارض برای استفاده از شبکه راه های اصلی و عوارض به منظور تأمین هزینه های مربوط به نگهداری و مرمت راه ها و حمل ونقل در ایستگاه های عوارضی، دریافت نکنند.

کشاوزیان افزود: در این موافقتنامه آمده که تنها وجوهاتی دریافت شود که به صورت یکسان جهت پوشاندن تفاوت قیمت سوخت در داخل کشور و قیمت بین المللی قابل دریافت است و از آنجا که نرخ سوخت در ایران یارانه ای است، از 20 سال گذشته از کامیون هایی که از مرز ترکیه وارد ایران می شدند، مابه التفاوت نرخ سوخت دریافت می شد که بعد از افزایش نرخ سوخت، این مابه التفاوت وفق قوانین و مقررات محاسبه و از کامیون های ترک دریافت می شود، البته این مقدار بسیار کمتر از قیمت گازوئیل در طرف ترکیه بوده و در مقابل مابه التفاوت در ایران سوخت به قیمت جایگاه به کامیونهای ترک عرضه می شود، ضمن آینکه قیمت گازوئیل در ترکیه حدود 14 برابر قیمت در ایران می باشد.

معاون وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از توضیحات خود افزود: طبق توافقی که از سالها قبل با طرف ترک صورت گرفته ، جمهوری اسلامی ایران بابت هر 100 کیلومتر پیمایش کامیون های ترک در ازای فروش گازوئیل به قیمت جایگاه در داخل خاک ایران 25 یورو از کامیونهای ترک دریافت می کرده است، این در حالی است که کشور ترکیه بدون فروش سوخت به کامیون های ایرانی، شروع به اخذ عوارض از هر کامیون ایرانی به مقدار 25 یورو در هر 100 کیلومتر پیمایش کرده است و پس از اقدام مشابه جمهوری اسلامی ایران آنان دوباره عوارض دیگر 25 یورویی وضع و برقرار کردند.

وی تصریح کرد: هرچند جمهوری اسلامی ایران افزایش 25 یورو دیگر بابت عوارض عبور کامیون های ترکیه از داخل کشور را برای خود محفوظ می داند لیکن در راستای سیاست های دو جانبه و توسعه مناسبات دو کشور در حال حاضر مسئولین کشورمان در تلاش هستند تا موضوع را از طریق مقامات این کشور با مذاکرات حل و فصل نمایند و با هدف گذاری مقامات ارشد دو کشور برای تجارت 30 میلیارد دلاری ، فضا را برای رونق کسب و کار افزایش دهند.

رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای ضمن اشاره به منافع اقتصادی و بازرگانی دو کشور و نگرانی های بازرگانان و تجاری که از طریق حمل و نقل جاده ای کالاهای خود را از قلمرو ترکیه و جمهوری اسلامی ایران عبور می دهند، گفت: هم اکنون کامیون های ایرانی در داخل ترکیه بابت خرید هر لیتر گازوییل باید 6.1 یورو پرداخت کنند، اما کامیون های ترکیه در خاک ایران به ازای هر لیتر گازوییل 92 سنت می پردازند بنابر این رفتار اخیر ترکیه در حوزه حمل و نقل جاده ای طبق توافقات دوجانبه نبوده و به صلاح توسعه روابط نیست ، چرا که رؤسای جمهور دو کشور همواره بر ضرورت توسعه مناسبات تأکید دارند، بنابراین اقدام صورت گرفته مغایر با دیدگاه های مقامات دو کشور محسوب می شود.

وی تصریح کرد: طرف ترکیه ای در گذشته چندین بار اعلام کرده بود که کامیون های این کشور که از داخل خاک ایران عبور می کنند مخزن سوخت آنها پلمپ شود و پس از اینکه بار خود را در ایران تحویل دادند با کنترل پلمپ از مرز عبور کنند، این در حالی است که کنترل پلمپ این وسایل نقلیه در مبادی ورودی دو کشور به دلیل حجم تردد کامیون ها ضمن افزایش ایستایی کامیون ها در مرزهای دو کشور، مشکلات فراوانی را میتواند برای رانندگان تمامی کشور نیز ایجاد کند و این در حالی است که در حال حاضر کامیون های ترکیه به سهولت و به راحتی بدون داشتن سوخت وارد خاک جمهوری اسلامی ایران میشوند و در اولین جایگاه به مقدار دلخواه سوختگیری نموده و به هنگام خروج از مرزها نیز بدون هیچ کنترل و ممانعتی با باک پر از کشور خارج می شوند.

وی افزود: طرف ترکیه ای هم اکنون مخزن سوخت کامیون های ایرانی را پلمپ می کند تا سوخت اضافی در ترکیه به فروش نرسد، چرا که نرخ سوخت در ترکیه با قیمت سوخت ایران قابل مقایسه نیست و از این منظر منطق پلمپ کردن مخزن سوخت کامیون های ایرانی در ترکیه با عدم پلمپ کردن کامیون های ترکیه در داخل ایران برابر نیست.

معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در صورت ادامه روند فعلی، فضای رقابتی برای کامیون های هر دو طرف مشکل ساز می شود، ابراز امیدواری کرد کامیون های دو کشور طبق توافقنامه موجود و در یک فضای رقابتی سالم و عادلانه در داخل خاک یکدیگر تردد کنند .

در سال 2013 بیش از 65 هزار کامیون ترکیه وارد خاک ایران شدند که معادل همین مقدار هم کامیون های ایرانی وارد خاک ترکیه می شوند. همچنین سالانه 10 هزار اتوبوس ایرانی به ترکیه سفر می کنند.