ونزوئلا ورشکسته در لبه پرتگاه / کشور هوگو چاوز چطور به اینجا رسید؟

عصر ایران - تظاهرات و درگیری های خیابانی مخالفان حکومت چپگرای ونزوئلا در شهرهای مختلف این کشور همچنان ادامه دارد و در این میان نیروهای پلیس ضد شورش و گارد ملی ونزوئلا نیز که گوش به فرمان " نیکولاس مادورو " رییس جمهور چپگرا هستند، به سرکوب معترضان در خیابان ها مشغولند.

آشوب های هفته های گذشته تا اینجای کار به مرگ نزدیک به 40 نفر و زخمی شدن و دستگیری صدها – و به روایتی هزاران – ونزوئلایی انجامیده است.

ونزوئلای نفت خیز در هفته ها و ماه های گذشته درگیر آشوب داخلی است و این در حالی است که دورنمای امیدبخشی نیز برای توقف درگیر ی‌ها و بازگشت ثبات به این کشور بحران زده و ورشکسته دیده نمی شود.

تورم در ونزوئلای نفت خیز به مرز 800 درصد رسیده و کمبود ارزاق و مایحتاج عمومی بسیاری از طبقات فقیر و آسیب پذیر ونزوئلا را به مرز ساقط شدن از هستی کشانده است.

کشور نفت خیز ونزوئلا که به مدت نزدیک به یک دهه، صدها میلیارد دلار درآمد نفتی داشت از زمان سقوط قیمت نفت در حدود سال های 2013 به این سو درگیر یک بحران اقتصادی تمام عیار شده است.

سیاست های پوپولیستی هوگو چاوز رییس جمهور فقید ونزوئلا که به اشکال گوناگون توزیع دلارهای نفتی را بین اقشار آسیب پذیر و پایین جامعه ونزوئلا را هدف گرفته بود، در طول بیش از یک دهه نتوانست ثباتی اقتصادی را در این کشور حاکم کند و به محض پایین آمدن قیمت نفت این کشور نفت خیز وارد یک دوره بحرانی اقتصادی شد.

مرگ چاوز و پیروزی نیکولاس مادورو – معاون چاوز- در انتخابات به معنای ادامه راه و سیاست های چاوز بود. چاوز پیش از مرگ به مادورو توصیه کرده بود که مبادا از سیاست های او گامی به عقب بگذارد و این سیاست ها را که به شکل توزیع دلارهای نفتی بین اقشار فرودست جامعه بود ، ادامه دهد.

اما به محض سقوط قیمت نفت از 4 سال پیش بدین سو، نخستین نشانه های بحران اقتصادی در ونزوئلا به شکل کمبود ارزاق و آذوقه عمومی در فروشگاه ها نمایان شد.

بسیاری از شرکت های خارجی به مرور ونزوئلا را ترک کردند و بسیاری از پروژه های عمرانی از جمله بسیاری از پروژه های ساخت و ساز  مسکن ارزان برای اقشار فرودست جامعه نیمه کاره رها شد.

صف ها روز به روز طویل تر شدند و خزانه دولت چپگرا روز به روز خالی تر شد. دولت چپگرای ونزوئلا که خود را ملزم به تداوم سیاست های پوپولیستی می دید محبور شد برای پر کردن خلاء کاهش دهها میلیارد دلاری درآمد نفتی، اقدام به چاپ پول های بدون پشتوانه کند و این گونه بود که تورم ونزوئلا در سال 2016  به مرز بی سابقه 750 درصد رسید.

بسیاری از معترضان دولت چپگرای ونزوئلا در هفته ها و ماه های گذشته خواستار استعفای مادورو از قدرت و برگزاری یک انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری شده اند.

اعتراض ها در پایتخت و دیگر شهرهای بزرگ ونزوئلا همچنان ادامه دارد و در بسیاری از شهرها تبدیل به آشوب و غارت انبارها و فروشگاه ها شده است.

مردم گرسنه حاشیه نشین به دلیل نداری و خالی بودن سبد ارزاق خود به خیابان ها ریخته اند و این در حالی است که سیستم توزیع کوپنی اقلام ضروری نیز کفاف حتی یک سوم از نیازهای روزانه خانواده ها را نمی دهد.

ژنرال بازنشسته " میگوئل رودریگز تورس" که در فاصله سال های 2013 وتا 2014 وزیر کشور کابینه مادورو بوده در اظهاری نظری نسبت به وقوع یک جنگ داخلی در ونزوئلا هشدار داده و دولت سوسیالیست مادورو را ناتوان از مهار نارضایتی های مردمی دانسته است.

دامنه اعتراض ها به حدی گسترده شده که این بار بسیاری از افرادی که به خیابان ها ریخته اند نه "مخالفان دموکراسی خواه " که "اقشار کارگری حاشیه نشین شهرها" هستند که عموما در طی یک و نیم دهه گذشته جزء ارتش حامی هوگوچاوز و دولت پوپولیست او بوده اند.

به طور کلی دلایل اعتراضات و آشوب های کنونی در ونزوئلا دو سرمنشا عمده دارد:

1- معترضان دموکراسی خواه و حامیان احزاب مخالف دست راستی مخالف دولت ونزوئلا که در سال های گذشته همواره به بهانه های مختلف در اعتراض بوده اند. اعتراض این گروه از مارس سال جاری میلادی و در پی تلاش دولت مادورو برای انحلال کنگره تحت تسلط مخالفان دولت شدت یافت.

2- گروهی دیگر را می توان " معترضان معیشتی " نامید. کمبود ارزاق و تورم کمرشکن و بیکاری و ورشکستگی اقتصادی کشور بسیاری از اقشار فرودست ونزوئلا را که سابق بر این جزء حامیان اصلی دولت پوپولیست هوگو چاوز بودند، به صحنه اعتراضات و آشوب های خیابانی کشانده است.

در روزها و هفته های گذشته این دو دسته اعتراضات با یکدیگر ترکیب شده و تبدیل به آشوب سراسری شده است. آشوبی که هم دلایل موجه اقتصادی و هم دلایل و عقبه سیاسی مشخص دارد.