عصر ایران؛ حمیدرضا مهاجر - "خاورمیانه در حال عبور از بی ثباتی و ورود به مرز آشوب است." این گزاره ای است که بسیاری از تحلیلگران منطقه ای بدان باور دارند؛ آنها با اندازه گیری شتاب تحولات و تخمین درجه بی ثباتی در حوزه های کشمکش به این جمع بندی می رسند که وقوع یک جنگ ویرانگر در منطقه گریز ناپذیر است. زمانی نگرانی عمده آنها جنگ میان ایران و عربستان بود و اکنون درباره آغاز جنگی پرهزینه میان اردوگاه ایران و اسراییل در خاورمیانه هشدار می دهند.

اما آیا وقوع جنگ با اسراییل قطعی است یا اینکه پایه های چنین جنگی به اندازه جنگ با عربستان سعودی سست و بی پایه است؟

زمانی که از جنگ میان ایران و اسراییل سخن گفته می شود، جنگ میان یک "محور" با اسراییل است که از تهران آغاز می شود و پس از گذر از کربلا، دمشق و بیروت به شهر ناقوره در ساحل مدیترانه ختم می شود. این یعنی که آغاز جنگ در جنوب لبنان، به معنای شروع درگیری میان ایران و اسراییل است و جغرافیا، عامل تعیین کننده ای در آن نخواهد بود.

مهم ترین عامل وقوع چنین جنگی، حاصل جمع جبری روابط طرفین است که نتیجه آن "صفر" است. نابودی اسراییل و سرنگونی جمهوری اسلامی، دو استراتژی اساسی است که رهبران دو نظام در طول چهار دهه گذشته در پیش گرفته اند و طبیعی است در چنین شرایطی وقوع جنگ یک "اتفاق" نخواهد بود.

در سوریه پایان عملیات جنگی در غوطه شرقی دمشق، به معنای شکست نهایی مخالفان مسلح و پیروزی بشار اسد در جنگی است که برای سوریه جنگ سرنوشت بود و نتایج آن بر آینده خاورمیانه، تاثیر مستقیمی خواهد گذاشت.
به این ترتیب آنچه اکنون مهم است نتایج این جنگ است که یکی از آنها، حضور نظامی ایران در سوریه است. آیا اسراییل با این موضوع کنار خواهد آمد؟!

آنها از سال 1984 در جنوب لبنان با معضل حزب الله روبرو هستند بنابراین طبیعی است که به دنبال ممانعت از حضور ایرانی ها در کنار مرزهای شمالی خویش باشند. نتانیاهو در سفر اخیر خویش به مسکو، تلاش کرد تا پوتین را قانع کند که حضور نظامی ایران در سوریه، امنیت و ثبات منطقه را با خطر مواجه می سازد. اما حملات هوایی اسراییل به سوریه در طول سالهای گذشته، پذیرش سخنان نخست وزیر اسراییل در روسیه را دشوار کرده بود.

در لبنان، تهدید حزب الله برای اسراییل قابل پذیرش نیست. درست است که پس از جنگ 2006 توازن وحشت در دو سوی مرز برقرار شده است اما طرفین تردیدی ندارند که دیر یا زود جنگ آغاز خواهد شد. حزب الله و ارتش اسراییل، سال ها است که خود را برای جنگ جدید آماده می کنند.

مانورهای متناوب ارتش اسراییل در طول مرزهای شمالی نشان می دهد که گزینه جنگ برای آنها بسیار جدی است. با وجود اینکه فعالیت های نظامی و اطلاعاتی حزب الله کاملا مخفیانه است اما هیچ تردیدی برای اسراییلی ها وجود ندارد که آنها نیز با تقویت توان نظامی خویش، خود را برای جنگ آماده می کنند.

آنها بارها اهدافی در سوریه را نابود کردند که معتقد بودند حامل سلاح های پیشرفته برای حزب الله است. از دیدگاه فرماندهان ارتش اسراییل، توان نظامی حزب الله با توجه به جنگ سال 2006 پیشرفت قابل توجهی یافته است و اکنون آنها دارای موشک هایی با دقت بالا و قدرت ویران کنندگی بالایی هستند که این بار فقط یک سوراخ بزرگ در وسط خیابان درست نخواهند کرد. محال است که اسراییل چنین دشمنی را فراموش کند!

بنابراین ما با جنگی طرف هستیم که وقوع آن قطعی است اما چه عواملی تعیین کننده زمان آغاز چنین جنگی است؟ یک قاعده اساسی می گوید که اگر فرماندهی ارتش اسراییل مطمئن باشد که با آغاز جنگ، یک پیروزی غیر قابل تردید را رقم خواهد زد و قواعد بازی را به نفع خود تغییر خواهد داد، لحظه ای در شروع کردن آن درنگ نخواهد کرد، حتی اگر ورود به چنین جنگی منجر به ویرانی های گسترده ای در داخل فلسطین اشغالی شود چرا که اسراییل این قابلیت را دارد که آسیب های جنگ را جبران کند. به این ترتیب مهمترین عامل بازدارنده اسراییل برای آغاز جنگ، تردید و عدم آگاهی دقیق از توان واقعی دشمن است.

به عنوان مثال پس از سقوط جنگنده F16 اسراييل و درست همان زمان که بسیاری تصور می کردند که جنگ به زودی آغاز خواهد شد، فرماندهان ارتش اسراییل در حال بازنگری حساب های خویش بودند.
زمانی عماد مغنیه فرمانده ارشد حزب الله که ده سال پیش توسط موساد در کفر سوسه دمشق ترور شد گفته بود توان نظامی اسراییل یعنی تانک میرکاوا و جنگنده های F16 ، اگر آنها را متوقف کنید ماشین جنگی اسراییل از کار خواهد افتاد.

دومین عامل اساسی که مانع آغاز جنگ از سوی اسراییل می شود، نزدیک شدن دشمن است. یک استراتژی که در یک دهه گذشته کارایی خویش را در جنگ با ارتش اسراییل نشان داده است نشستن در کنار آنها است: "هر جا که آنها ایستاده اند، بنشین." دور شدن از اسراییل به معنای آسیب پذیری بیشتر در صورت آغاز جنگ است و نزدیکی به آن، وارد کردن آسیب بیشتر! آنها به خوبی این موضوع را می دانند.

سومین عاملی که به نوبه خود باعث تاخیر در آغاز جنگ می شود، محیط بین المللی است. هر اندازه که ایران در محیط بین المللی با انزوای بیشتری مواجه شود، احتمال وقوع جنگ افزایش خواهد یافت و هر اندازه که اسراییل در جامعه جهانی با استقبال بیشتری روبرو شود یعنی امکان توجیه ضربات به دشمنان خویش را خواهد یافت. چنین فضایی در حال حاضر برای اسراییل وجود ندارد. هر چند این به معنای، آزادی عمل ایران در حوزه سیاست خارجی هم نیست.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه