دریاچه اِبِر ترکیه خشک شد

ترکیه به عنوان پرباران ترین کشور خاورمیانه با بروز تغییرات اقلیمی و کاهش میزان بارندگی سالانه دچار پدیده خشکسالی شده به طوری که منابع طبیعی آبی این کشور یکی پس از دیگری دچار کم آبی می شود و خشک شدن دریاچه ابر (EBER) یکی از این موارد است.

به گزارش روز شنبه ایرنا، شبکه ان.تی.وی ترکیه اعلام کرد که دریاچه 'اِبِر' شهر آفیون کاراحیصار به علت خشک شدن آب چشمه های منتهی به آن، خشک شده و از نقشه جغرافیا پاک شد.

به نوشته این رسانه، پدیده خشکسالی و تغییرات اقلیمی، ترکیه را نیز در برگرفته به طوری که رودخانه ها و دریاچه های این کشور یکی پس از دیگری با خشکسالی مواجه شده اند.

ان.تی.وی نوشت: با خشک شدن این دریاچه، تامین معاش زندگی اهالی روستاهای همجوار به ویژه روستای جیوار با خطر جدی مواجه شده است چرا که ساکنان این منطقه از نیزارهای این دریاچه برای ساخت انواع آلات موسیقی بهره برده و با صادرات این محصولات، درآمد کسب می کردند.

بنا بر اعلام این رسانه، با خشک شدن این دریاچه، درآمد ناشی از ماهیگیری بسیاری از خانواده های این منطقه نیز قطع شده است.

'یاشار کاندمیر' کدخدای روستای دره قاراباغ که در ساحل این دریاچه قرار دارد، در مصاحبه با ان.تی.وی گفت: پدیده خشکسالی بسیار تلخ است و رودخانه ها و دریاچه های کشور ترکیه را نابود کرده و از سوی دیگر اقدامات دولت در سدسازی ها نیز بر این بحران افزوده است.

به گفته کاندمیر، آب چشمه هایی که از سوی آفیون کارا حیصار و کوه سلطان به روستاهای جیوار و دره قاراباغ جاری بود، در پی سدسازی ها، قطع شده و دیگر خبری از این منابع آبی نیست و به همین دلیل گذران زندگی مردم این مناطق با مشکل مواجه شده است.

حبیب پینار از صادر کنندگان محلی آلات موسیقی ساخته شده از نیزارهای دریاچه ابر نیز در مصاحبه با ان.تی.وی اظهار کرد: از 15 سال گذشته با تاسیس شرکتی، به صادرات محصولات موسیقی ساخته شده از پوشش گیاهی دریاچه ابر مشغولم و آلات موسیقی و صنایع دستی 13 روستای همجوار با این دریاچه را به سایر شهرها و کشورها از جمله اروپایی ارسال می کنم.

به گفته وی، بسیاری از زنان روستاهای اطراف دریاچه ابر با خشک شدن آن بیکار شده اند و درآمد چهار شهرداری و 13 روستا با خشک شدن دریاچه ابر مختل شده است.

وی افزود: با خشک شدن کامل دریاچه، دیگر زمینه ای برای پرداختن به امور کشاورزی، ماهیگیری و ساخت صنایع دستی وجود ندارد و بی گمان تداوم این وضعیت، گرسنگی را به روستاهای موجود خواهد کشاند.

وی تاکید کرد: منابع آبی از سوی منطقه کوتاهیا به سوی دریاچه ابر روان است و اگر دولت راه این چشمه ها را باز کند، بار دیگر دریاچه ابر احیا شده و رونق به زندگی ساکنان این منطقه باز می گردد.

دریاچه ابر در استان آفیون‌ کارا حیصار ترکیه با پوشش طبیعی ویژه و بکر زیستگاه گونه های مختلف حیوانات است و آفیون کاراحیصار با چشم‌انداز طبیعی و پرندگانی همچون فلامینگو و پلیکان‌ها که از مهاجران فصلی آن است، یکی از مراکز طبیعی گردشگری تلقی می شود.
دریاچه اِبر در شهرستان بولودین استان آفیون‌ کارا حیصار در غرب ترکیه با وسعت 124 کیلومتر و ارتفاع 967 متری بین رشته کوهای سلطان و امیر قرار دارد و در فصول مختلف میزبان گونه های مختلف پرندگان مهاجر است و همواره با چشم انداز طبیعی و تنوع پرندگانی که این دریاچه را به عنوان زیستگاه فصلی خود انتخاب کرده‌اند، به عنوان یکی از اماکن مورد علاقه‌ گردشگران و یک مرکز دیده‌بانی پرندگان برای پرنده‌ شناسان به شمار می رود.

در سال های گذشته بارش های زمستانی و پاییزه در ترکیه آب مورد نیاز سدها، کشاورزی دیم و منابع زیرزمینی را تامین می کرد ولی کاهش بارندگی در سال های اخیر نگرانی های جدی در این کشور ایجاد کرده است.

به گزارش سازمان هواشناسی ترکیه، هم اکنون در مناطق آناتولی مرکزی و در استان آنکارا به سمت شرق، خشکسالی مشهود است و مناطق مرکزی ترکیه به همراه سواحل مدیترانه و جنوب شرق این کشور از جمله مناطقی به شمار می رود که از تغییرات اقلیمی جهانی بیشترین تاثیر را پذیرفته و دچار پدیده خشکسالی شده است.

به گزارش این مرجع، علاوه بر خشکسالی، افزایش دما نیز که میزان آن در یک دهه گذشته بین 2 تا سه درجه بوده، موجب تبخیر بیشتر آب و کاهش منابع در دریاچه ها، تالاب ها، آبهای جاری و ذخایر سدها شده است.

به پیش بینی کارشناسان ترک، اگر این روند ادامه یابد، ترکیه در مدت 20 سال به کشوری فقیر از نظر منابع آبی تبدیل خواهد شد.
بر اساس ارزیابی بارش های دو دهه اخیر، خشکسالی در مناطق و حوزه های ساحلی دریای مدیترانه و نیز در آناتولی مرکزی بیشتر دیده می شود و کاهش بارندگی در سالهای اخیر به نگرانی مردم، کارشناسان و کشاورزان این کشور تبدیل شده است.

برابر اعلام سازمان هواشناسی ترکیه، این کشور در سال های 2007 و 2008 بدترین شرایط خشکسالی را تجربه کرد ولی پس از آن هم به تناوب خشکسالی بخش هایی از این کشور را تحت تاثیر قرار داده است.

بنا به اعلام این سازمان، میزان بارش ها در کشور ترکیه از سال 2009 تا 2017 به میزان 20 درصد کاهش یافته و بارش ها در سال آبی جاری نیز بیش از 29 درصد نسبت به میانگین بلند مدت کاهش داشته است.

هر چند که پس از کاهش شدید بارندگی در فصل پاییز و زمستان گذشته، بارش های خوبی در فصل بهار در ترکیه اتفاق افتاد ولی بنا به اعلام کارشناسان، همچنان کاهش ذخایر آبی در سدها، رودخانه ها، دریاچه ها و تالاب های این کشور مشهود است.

ترکیه هم اکنون یکهزار و 500 متر مکعب آب سرانه دارد ولی این میزان برابر پیش بینی ها در سال 2030 به یکهزار و 100 متر مکعب و در سال 2040 به 700 متر مکعب کاهش خواهد یافت.

برابر میانگین بین اللمللی منابع آب، هر کشوری که سرانه آب کمتر از دو هزار متر مکعب داشته باشد، کشوری با محدودیت منابع آب و کشوری که زیر یکهزار متر مکعب سرانه آب داشته باشد، کشوری فقیر از نظر منابع آب محسوب می شود.
بیش از 70 درصد منابع آبی ترکیه در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد و اگر روند کنونی خشکسالی در ترکیه ادامه یابد، ترکیه که هم اکنون صادر کننده محصولات کشاورزی است، در آینده نزدیک به وارد کننده برخی محصولات تبدیل خواهد شد.
ترکیه در نظر دارد به علت ادامه خشکسالی و کاهش منابع آب، با تداوم تولید محصولات کم آب بر مثل گندم، کشت محصولاتی مانند چغندر قند و پنبه را که تولید آنها نیازمند آب زیاد است، متوقف کرده و نیاز خود را از خارج تامین کند.
ویسل اراوغلو وزیر آب و جنگلداری سابق ترکیه چند ماه پیش اعلام کرد که کشورش در سال گذشته از نظر افزایش دما و خشکسالی، بدترین سال در 44 سال گذشته را سپری کرده است.

به گفته کارشناسان مخالف حزب حاکم ترکیه، سیاست ها آبی دولت نیز بر بحران کم آبی افزوده است به طوری که به گفته آنها، دولت با سدسازی های متعدد در راستای مهار آب های جاری، سعی در ذخیره منابع آبی داشته است اما اشتباه محاسباتی در مکان یابی در ساخت بعضی از سد ها باعث اختلال در تامین آب برخی از روستاها و شهرها شده است.

ترکیه حدود 120 میلیارد متر مکعب آب قابل استحصال دارد و سرچشمه رودخانه های پرآبی همچون فرات، دجله، ارس، قزل ایرماق و یشیل ایرماق است.

این کشور در 50 سال اخیر با مهار آبهای جاری و با ساختن سدهای متعدد، اقدامات وسیعی را در بهره برداری از منابع آب آغاز کرده و همین مهار آبها موجب تنش با همسایگان از جمله عراق و سوریه نیز شده است چرا که حق آبه کشورهای پایین دست رود فرات و دجله به شکل مطلوب تامین نمی شود.

ترکیه با ساختن سدهای متعدد اقدام به مهار 100 میلیارد متر مکعب آب جاری خود کرده است ولی کاهش ذخایر سدها جزو دغدغه دولتمردان این کشور شده است.

خشکسالی چند سال اخیر، مدیریت ضعیف آب و افزایش جمعیت در اطراف سدهای ترکیه، فشار قابل توجهی را بر منابع آبی این کشور وارد آورده است به طوری که تلاش برای استفاده بیشتر از منابع موجود در مناطق بالادست ترکیه، موجب اعتراض کشورهای عراق و سوریه در پایین ‌دست رودخانه های ترکیه شده است.

ترکیه هم اکنون از منابع آب به عنوان اهرم فشار علیه کشورهای پایین دست استفاده می کند ولی با ادامه پدیده خشکسالی و در صورت بی توجهی به مدیریت استفاده علمی از منابع آب، خود نیز در سال های آتی دچار مشکل جدی در بهره گیری از منابع آب خواهد شد.