خطر فروپاشی «برجام» با نگاه امتیازی اروپایی‌ها به «ساحات»

عصر ایران - اتحادیه اروپا پس از ماه‌ها "کِش‌و‌قوس" و "تاخیر" در نهایت هفته گذشته اعلام کرد سازوکار مالی ادامه مراودات تجاری با ایران را به ثبت رسانده و این سازوکار به زودی آغاز به کار می‌کند.

این اقدام اروپایی‌ها با استقبال وزارت امور خارجه مواجه شد، هر چند در داخل ایران گروه‌هایی که پیشتر نیز مخالف برجام بودند این سازوکار را مورد انتقاد قرار داده و از تعبیر" کوه موش زایید" برای آن استفاده کردند.

با صدور بیانیه دیروز اتحادیه اروپا که حاوی شرط و شروط این اتحادیه برای ایران بود اما اوضاع فرق کرد و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که پیشتر از سازوکار مالی (اینستکس) این اتحادیه استقبال کرده بود، این بار با صدور بیانیه‌ای متقابل با رد شرط و شروط اروپایی‌ها، به آنها گوشزد کرد که موضوعات مربوط به سیاست‌های منطقه‌ای ایران و برنامه موشکی کشور و مسایل داخلی ایران، هیچ ارتباطی به تعهدات طرف اروپایی برای سروپا نگه داشتن "برجام" ندارد.

بیانیه دیروز اتحادیه اروپا کار وزارت امور خارجه و دولت روحانی را دشوارتر کرده است و به نظر می‌رسد حتی با سیاست اعلامی و اعمالی 3 کشور اروپایی در قبال برجام هم همخوانی چندانی ندارد.

اروپایی‌ها مدام در برابر فشارهای طرف آمریکایی طی ماه‌های گذشته به واشنگتن گوشزد می‌کردند که فشار برای فروپاشی برجام نه تنها منفعتی برای غرب نخواهد داشت، بلکه با تضعیف نیروهای حامی برجام در داخل ایران، سبب خواهد شد نیروهایی که مخالف برجام هستند در موضع قدرت قرار بگیرند و چالش‌های بیشتری برای منافع غرب در منطقه ایجاد کنند.

با بیانیه دیروز اتحادیه اروپا و طرح شرط و شروط این اتحادیه برای ایران، موضع نیروهای طرفدار برجام در داخل ایران تضعیف می‌شود و این همان خواسته آمریکای ترامپ برای زدن تیر خلاص به پیکر نیمه‌جان برجام است.

اتحادیه اروپا هم‌اینک در یک دوراهی قرار گرفته است. این اتحادیه یا باید هزینه تفاوت رویکرد خود با آمریکای ترامپ در قبال برجام و ایران را بپردازد و یا باید با آوردن بهانه‌های جدید (دبه) به دامان آمریکای ترامپ بغلتد و ایران را با چین و روسیه تنها بگذارد، زیرا بر اساس توافقات قبلی – پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام - حمایت از برجام و تعهد 3 کشور اروپایی به همراه چین و روسیه برای حفاظت از این توافق بین‌المللی مشروط نبوده است و تنها شرط آن، عمل ایران به تعهدات برجامی بوده است.

به واقع این تکلیف و تعهد اروپایی‌ها است که برای حفاظت از برجام، کفه تعهدات گروه 5 کشور ( فرانسه، بریتانیا، آلمان ، چین و روسیه)را سنگین‌تر کنند تا توازن توافق برجام حفظ شود و این کار با شرط و شروط گذاری محقق نمی‌شود.

ایران به تعهدات خود در قالب برجام عمل کرده و همچنان عمل می‌کند و انتظار دارد طرف‌های اروپایی هم که ندای حمایت از برجام را سر می‌دهند، به تعهدات خود عمل کنند و موضوعات غیرمرتبط را به سازوکار مالی پیوند ندهند.

به بیان دیگر، ایجاد سازوکار مالی اروپایی‌ها برای ادامه تجارت با ایران، نباید "امتیازی " تلقی شود که طرف اروپایی به ایران می‌دهد و در قالب آن شرط و شروط جدید مطرح کند، بلکه این کار یک "تعهد" و عمل به "تکلیف" طرف اروپایی است، تکلیفی که 3 کشور اروپایی امضا کننده برجام، پس از خروج یکجانبه آمریکای ترامپ از این توافق بین‌المللی، با تاکید بر ادامه حیات برجام، خود را مکلف به تامین آن دانسته‌اند.

هر نگاه و تفسیر دیگری جز این برای ایجاد سازوکار مالی اروپایی‌ها برای مراوده اقتصادی با ایران، محکوم به شکست خواهد بود و برجام را کاملا زمین‌گیر و در نهایت نابود خواهد کرد.

به نظر می‌رسد مسیری که هم‌اینک اروپایی‌ها در پیش گرفته‌اند با تعهدات و سیاست اعلامی آنها در ماه‌های گذشته فاصله گرفته است؛ هر چند به گمان برخی ناظران این شرط و شروط گذاری اروپایی‌ها بیشتر اقدامی سیاسی و برای کاستن از تبعات مخالفت آمریکای ترامپ با ایجاد سازوکار مالی با ایران است، تا این سازوکار پا بگیرد و کار خود را آغاز کند، اگر موضوع در همین حد باشد برای ایران قابل هضم خواهد بود، اما اگر اروپایی‌ها سر رشته شرط و شروط گذاری را که تازه به دست گرفته‌اند همچنان در دست گرفته و آن را سفت‌تر بکشند، بدون تردید "برجام" فروخواهد ریخت، چون دولت روحانی نمی‌تواند شرط گذاری برای یک "آب باریکه" مراوده تهاتری اقتصادی را در داخل و برای نیروهای قدرتمند مخالف برجام توجیه کند و آنها را قانع کند که این اقدام به نفع منافع راهبردی کشور است.

تماشاخانه

رازهای جالبی از تایتانیک که شاید هرگز درباره‌اش نشنیده باشید (فیلم)

تست موشک‌هایی با کلاهک‌های عجیب در کره شمالی (فیلم)

فیلم های دیگر