آب تهران بی‌نیاز از دستگاه‌های تصفیه

به گزارش ایسنا، روزنامه ایران نوشت: آیا آب شرب تهران نیترات دارد؟ املاحش چقدر است و استفاده از دستگاه تصفیه برای آن چقدر ضروری است؟ این پرسش‌های همیشگی باعث شد که پیگیری‌ها را جدی‌تر کنیم. در وهله اول، سراغ مدیر دفتر کنترل کیفی آبفای استان تهران رفتیم و سپس نمونه‌ای از آب شهر را با استاندارد ملی ایران و رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی مقایسه کردیم.

کیفیت آب لوله و آبسردکن یخچال متفاوت بود

یکی از مأموران شرکت آبفای تهران به خانه خبرنگار ما رفت و از لوله‌های آب خارج از خانه، داخل آن و همین‌طور آبسردکن نمونه‌برداری و آن را آزمایش کرد. در پایش آنلاین چندین مؤلفه بررسی شد. از جمله نیترات، کلر آزاد باقی مانده، کدورت، هدایت الکتریکی و مواد آلی.

مطابق با گزارشی که از این شرکت دریافت کردیم، نمونه برداشته شده از آبسردکن یخچال شفاف و سبک بود ولی کیفیت مطلوبی نداشت. با وجود فیلتر، آب خروجی یخچال به‌دلیل پایین بودن مواد آلی و کم بودن کلر آن نسبت به حد مطلوب خطراتی برای سلامتی داشت. از جلمه بیماری‌های قلبی و عروقی. به این ترتیب برخی اوقات فیلترها و دستگاه‌های تصفیه نه‌تنها کیفیت آب را بهبود نمی‌بخشند بلکه مشکل‌آفرین نیز می‌شوند و باید مورد بازبینی قرار بگیرند.

بخشی از گزارش نهایی نشان می‌داد که نیترات این آب ۳۷ میلی‌گرم بر لیتر بوده. استانداردها تا ۵۰ میلی‌گرم بر لیتر را قبول دارند.

آب هدر رفت

تا زمانی که مأمور شرکت آبفای تهران نمونه خود را برای آزمایش بردارد، حجم زیادی از آب شرب هدر رفت و تبدیل به فاضلاب شد؛ چراکه ظاهراً باید دمای آب به حد مطلوب برای آزمایش می‌رسید.

البته «مهتاب باغبان»، مدیر دفتر کنترل کیفی آبفای استان تهران در این باره به خبرنگار ما توضیح داد که معمولاً این اتفاق نمی‌افتد و مأموران شرکت آب را رها نمی‌کنند و آن را با سطل‌هایی برای آبیاری گیاهان و فضای سبز مورد استفاده قرار می‌دهند.

باغبان می‌گوید مشترکان فقط باید در صورتی که ساعات زیادی در خانه نبوده‌اند شیر آب را برای مدتی بازکنند تا ماندآب لوله‌ها خارج شود؛ وگرنه نیازی به این کار نیست.

وقتی مصرف بالا می‌رود

معمولاً وقتی مصرف آب بالا می‌رود، کیفیت افت می‌کند؛ چراکه در اختلاط آب‌های شیرین سطحی و آب چاه‌ها سهم چاه‌ها که نیترات دارند افزایش می‌یابد.

در روزهای اخیر که مصرف آب در تهران به حدود ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار متر مکعب رسید و احتمال افزایش برداشت از چاه‌ها برای تأمین این تقاضای بیش از حد معمول قوت گرفت، نگرانی‌هایی درباره حجم نیترات شکل گرفت اما مدیر دفتر کنترل کیفی آبفای استان تهران می‌گوید که همه مؤلفه‌های آب تهران بر اساس استانداردهای داخلی و بین‌المللی است؛ حتی زمانی که مصرف آب اوج می‌گیرد.

باغبان توضیح می‌دهد: «آب آشامیدنی تهران، مطابق با استاندارد ملی ایران پایش می‌شود. بر این اساس ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آب بر طبق استانداردهای ۱۰۵۳ و ویژگی‌های میکروبی بر طبق استانداردهای ۱۰۱۱ باید به الزام رصد شود. این موضوع برگرفته از رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی و مراجع بالادستی است. از این‌رو همه پارامترهای آب شرب اعم از ویژگی فیزیکی و شیمیایی، سموم، مواد آلی، محصولات جانبی، باکتریولوژی و بیولوژی باید از محلی که آب تولید می‌شود (سطح دریاچه‌های سدهای تأمین کننده) تا آنجایی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد، رصد و نمونه‌برداری شود. این نمونه به آزمایشگاه تخصصی منتقل و بر اساس آخرین روش‌های «استاندارد متد» در آزمایشگاه‌ها روی آن کار و نتایج تحلیل می‌شود. این که آیا شاخص‌ها در محدوده مجاز هستند یا خیر، مشخص می‌کند که آب به دست مصرف‌کننده برسد یا نه.»

او با تأکید بر این که اگر پارامتری در محدوده مجاز نباشد، آن آب به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد و از مدار توزیع خارج می‌شود، ادامه می‌دهد: «ما علاوه بر این سیستم‌های پایش لحظه‌ای کیفی که اصطلاحاً پایش آنلاین خطاب می‌شود، نیز داریم. آب مخازن، خروجی از تصفیه‌خانه‌ها، شبکه توزیع و آب در فرآیند، همگی توسط سیستم‌های آنلاین کیفی لحظه به لحظه رصد می‌شوند و اگر کدورتی بیش از حد مجاز داشته باشند یا هر پارامتری از آن مشکل دار باشد، این آب به دست مصرف‌کننده نخواهد رسید.

به‌ گفته باغبان شاخص‌های کیفی مورد نظر در این سیستم آنلاین مطابق با استانداردهای سازمان بهداشت جهانی است. مثل کدورت، کلر آزاد باقی مانده، دما، هدایت الکتریکی، نیترات و مواد آلی.

فراز و فرود نیترات آب تهران

۵۰ میلی‌گرم بر لیتر. این عددی است که استاندارد ۱۰۵۳ و سازمان بهداشت جهانی برای سقف نیترات موجود در آب مشخص کرده و مدیر دفتر کنترل کیفی آبفای استان تهران می‌گوید نه در تهران بلکه در کل ایران در حال رعایت است.

این میانگین نیترات آب شربی است که از اختلاط آب چاه‌ها و سدها به دست می‌آید. مسئول کیفیت آب تهران توضیح می‌دهد: «اگر چاهی نیاز به بهبود و ارتقای کیفیت داشته باشد و در حد استاندارد ملی ایران یا رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی نباشد، در دست منشور کیفی قرار می‌گیرد و طرح‌های مربوطه تعریف و عملیات شروع می‌شود.»

این طرح شامل جمع‌آوری چاه‌ها، خطوط انتقال، تخصیص مخزن و ایستگاه پمپاژ و توزیع است.

۳۰ درصد آب شرب تهران زیرزمینی است

به طور متوسط در تهران ۷۰ درصد آب‌ها سطحی است و ۳۰ درصد زیرزمینی. آب‌های سطحی به‌دلیل این که از منابع آب‌های شیرین نظیر رودخانه‌ها تأمین می‌شوند، میزان نیترات آنها معمولاً کمتر از ۷ میلی‌گرم بر لیتر است.

مدیر دفتر کنترل کیفی آبفای استان تهران با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «به همین خاطر در برخی از مناطق تهران نیترات آب شرب خیلی کمتر از ۵۰ میلی گرم بر لیتر است و به‌طور کلی در تمام مناطق میانگین آب اختلاط شده با چاه‌ها کمتر از ۵۰ است.»

این محاسبات نشان می‌دهد که در برخی از چاه‌ها نیترات آب به ۹۰ میلی گرم بر لیتر نیز می‌رسد.

دستگاه‌های تصفیه آب و حُقه علمی

کارشناسان بر این باورند که بیماری‌هایی مانند سنگ کلیه بیش از آن که به املاح آب مربوط باشد، به تعداد دفعاتی که یک نفر آب می‌نوشد و دفع می‌کند، مربوط است.

باغبان با بیان این که در تهران نیاز به دستگاه تصفیه آب نیست، توضیح می‌دهد: «همان طور که از اسمش پیداست این دستگاه‌ها، آب‌شیرین‌کن هستند و برای مناطقی مناسبند که دسترسی به آب‌های شیرین ندارند. آب تهران شیرین است.»

مدیر دفتر کنترل کیفی آبفای استان تهران درباره تبلیغات این دستگاه‌های تصفیه آب می‌گوید: «فرانسوی‌ها این آزمون را حقه علمی می‌نامند و توضیح داده‌اند که تغییر رنگ آب به خاطر کنش‌ها و واکنش‌های الکترودهای کاتد و ‌آند و اکسایش لوله کاتدی است. اگر این آزمایش را با آب معدنی هم امتحان کنید، نتیجه همین خواهد شد. تنها با آب مقطر این اتفاق نمی‌افتد.»

باغبان تأکید می‌کند که حتی در جنوب تهران هم نیازی به دستگاه‌های تصفیه آب نیست؛ چراکه اختلاط آب‌های سطحی و چاه‌ها کیفیت آب را مطلوب می‌کند. او می‌گوید: «سازمان بهداشت جهانی یکی از روش‌های علمی برای آب آشامیدنی را اختلاط می‌داند. در تمام دنیا این اتفاق می‌افتد.»

به‌گفته این مسئول، چاه‌های با نیترات بالا اجازه بهره‌برداری ندارند. ضمن آن که بر اساس الزامات سازمان بهداشت جهانی، مزه آب شاخصی سلیقه‌ای است و پارامتر کیفی نیست.»