مقایسه دو تانک نیرومند آمریکایی و روسی(+تصاویر)

عصرایران؛ مجله تصويري سلاح- پيش از آن كه هر گونه مقايسه اي ميان دو مورد از قويترين تانك هاي آمريكايي و روسي صورت گيرد، يك معرفي اجمالي از هر كدام آنها ارائه خواهيم داد.

M1 آبرامز

نخستين محصول تانك اصلي ميدان نبرد آمريكايي تحت عنوان M1 آبرامز محسوب مي شود كه براي نزديك به 35 سال، نقطه اتکاء اصلي نيروهاي زرهي ارتش اين كشور بوده است. طي دهه هاي متمادي پس از معرفي اين تانك و آغاز به كار آن، M1 تغييرات اصلاحي متعددي را پشت سر گذاشته است.

براي مثال در مسير تحول به منظور جايگزيني توپ 105 ميلي متري، مجهز به يك توپ جديدتر 120 ميلي متري و همچنين پوشش زرهي ارتقا يافته شد. اين تانك آمريكايي توسط يكي از شركت هاي تابعه جنرال دايناميكس يعني سيستم هاي زميني جنرال دايناميكس و به نام ارتشبد کریگتون آبرامز منحصرا براي مشاركت در نبردهاي موتوريزه (اصطلاحي براي اشاره به جنگ هاي مدرن كه در آنها خودروهاي زره پوش جنگي حضور دارند و پس از جنگ جهاني اول رايج شد) طراحي و ساخته شد.

تانك M1 آبرامز ويژگي هاي مهم و متمايزي داشت كه نظر شمار زيادي از متخصصين نظامي را به خود جلب كرده بود. از جمله اين خصوصيات شاخص مي توان به موتور توربين گازي چندگانه سوز Honeywell AGT1500 با قدرت 1500 اسب بخار، زره كامپوزيت، سيستم كامپيوتري كنترل آتش و همينطور محافظت اتمي، ميكروبي و شيميايي به منظور تامين امنيت خدمه اشاره كرد.

اين تانك خدمت رسمي خود را از دهه 1980 آغاز كرد و همچنان نيز غیر از نيروهاي مسلح آمريكا، توسط شمار ديگري از كشورهاي دنيا مانند عربستان، استراليا و مصر نيز استفاده مي شود. سه مدل اصلي از تانك هاي M1 آبرامز شامل M1، M1A1 و M1A2 توسعه يافتند. همانگونه كه انتظار مي رفت، مدل هاي جديدتر مجهز به تسليحات پيشرفته تر، محافظت بهتر و امنيت الكترونيكي بالاتري بودند. همچنين در سال 2009 نيز براي اولين بار به صورت عمومي از پروژه طراحي نسخه اي جديد به نام M1A3 پرده برداري شد. قرار بود كه مهمترين تحولات اين مدل، سيستم هاي ديجيتال، پوشش زرهي كامپوزيت و مهمات قويتر باشد.

بدين ترتيب طي سال هاي 1979 تا 1985، جمعا 3273 دستگاه تانك M1 آبرامز توليد شد كه نخستين سري از آنها هم در سال 1980 به خدمت ارتش آمريكا درآمدند. همانطور كه پيش تر نيز اشاره شد، اين مدل از حضور يك سلاح تانك انگليسي 105 ميلي متري Royal Ordnance L7 بهره مي برد كه روند ساخت آن به صورت تحت ليسانس بود. از سال 1986 تا 1992 به طور كلي 5000 دستگاه مدل M1A1 ساخته و به جاي سيستم تسليحاتي نام برده از سلاح 120 ميلي متري Rh-120 راين متال استفاده شد. در مجموع 9000 دستگاه تانک M1 و M1A1 با هزینه حدودی هر واحد 4.3 میلیون دلار تولید شدند. تا سال 1999 نیز این هزینه به 5 میلیون دلار آمریکا افزایش یافت.

مشخصات M1 آبرامز:

- نوع: تانک اصلی میدان نبرد

- محل تولید: آمریکا

- مدت زمان خدمت: از سال 1980 تاکنون

- تولید: از سال 1979 تاکنون

- تعداد ساخته شده: 10288 دستگاه

- وزن: M1 معادل 60 تن

- طول بدنه: 7.93 متر

- عرض: 3.66 متر

- ارتفاع: 2.44 متر

- خدمه: 4 نفر

- پوشش زرهی: زره کامپوزیت کوبهام برای مدل های M1 و M1A1

- سلاح اصلی: توپ 105 میلی متری برای M1 و توپ 120 میلی متری برای M1A1

- موتور: موتور توربين گازي چندگانه سوز Honeywell AGT1500 با قدرت 1500 اسب بخار

- نسبت نیرو به وزن: از 23.8 تا 26.9 اسب بخار بر تن

- ظرفیت سوخت: 1900 لیتر

- برد عملیاتی: 426 کیلومتر برای M1A2

- سرعت: سرعت جاده ای 72 کیلومتر بر ساعت و سرعت آفرود 48 کیلومتر بر ساعت برای M1A1

T-90

T-90 یکی از تانک های اصلی میدان نبرد (نسل سوم) ارتش روسیه است که در سال 1993 خدمت عملیاتی خود را آغاز کرد. این تانک گونه ای مدرن و پیشرفته از تانک T-72B به شمار می رود و به همین دلیل در ابتدا  T-72BU نام گرفت. اما در ادامه پس از شکست سنگین T-72 های عراقی در جنگ خلیج فارس، نام آنها به T-90 تغییر یافت.

از جمله مهم ترین ویژگی های T-90 می توان به سلاح اصلی 125 میلی متری آن یعنی توپ2A46 ، سیستم کنترل آتش مجهز، موتور تقویت شده و دوربین دید در شب توپچی اشاره کرد. محافظت زرهی تانک مورد نظر نیز از طریق پوششی شامل زره کامپوزیت و فولاد تامین می شود. تانک T-90 در سال 1992 توسط کمپانی Uralvagonzavod در روسیه ساخته شد و تاکنون نیز به نیروهای مسلح این کشور خدمت کرده است. گفتنی است که از سال 2011 نیروهای مسلح روسیه سفارش ساخت T-90 های اضافی را متوقف کردند زیرا پروژه ای جدید تحت عنوان T-14 آرماتا در دست طراحی و تولید بود که جدیدترین تانک اصلی میدان نبرد ارتش روسیه به شمار می رفت.

T-72BU به صورت رسمی در تاریخ 5 اکتبر سال 1992 توسط وزارت دفاع روسیه پذیرفته شد و به سرعت با توجه به علت مذکور، نام آن به T-90 تغییر یافت. این مدل مجهز به موتور چندگانه سوز تقویت شده V-84MS با قدرت 830 اسب بخار بود که البته در نمونه های جدیدتر تا 1130 اسب بخار (V-92S2F) نیز قدرت داشت. روند اولیه ساخت از سال 1993 در تعداد محدود آغاز شد و تا سال 2005 که تولیدات نسخه ارتقا یافته T-90  از سر گرفته شد، کمتر از 200 دستگاه از آن تحویل نیروهای زمینی روسیه داده شد.

مشخصات T-90:

- نوع: تانک اصلی میدان نبرد

- محل تولید: روسیه

- مدت زمان خدمت: مدل T-90 از سال 1993 و مدل T-90A از سال 2004

- تولید: از سال 1992 تاکنون

- تعداد ساخته شده: بالای 3200 دستگاه

- هزینه ساخت هر واحد: 2.5 میلیون دلار آمریکا در سال 1999

-  وزن: 46 تن

- طول بدنه: 9.63 متر (T-90A)

- عرض: 3.78 متر

- ارتفاع: 2.22 متر

- خدمه: 3 نفر

- پوشش زرهی: ترکیب فولاد و کامپوزیت

- سلاح اصلی: توپ2A46  با کالیبر 125 میلی متر

- موتور: موتور دیزلی V-84MS برای مدل T-90 و موتور دیزلی V-92S2 برای مدل T-90A

- نسبت نیرو به وزن تانک T-90: 18.2 اسب بخار بر تن

- برد عملیاتی: 550 کیلومتر

- سرعت: 60 کیلومتر بر ساعت

مقایسه M1 آبرامز و T-90

تلاش برای مقایسه دو تانک M1 آبرامز و T-90، آن هم با رعایت انصاف چندان امکان پذیر نخواهد بود زیرا نمونه آمریکایی از بسیاری جهات نسبت به رقیب روسی برتری دارد. برای مثال با وجود آن كه T-90 از يك پوشش زرهي بسيار قوي در سطح جهاني برخوردار بود، همچنان در برابر تانك هاي ديگري از جمله لئوپارد 2 و M1 آبرامز حرف چنداني براي گفتن نداشت.

اگر بخواهيم از ديد سيستم موتور به اين دو تانك معروف نگاه كنيم، موتور ديزلي 12 سيلندر T-90A با قدرت 1000 اسب بخار در مقايسه با موتور M1 آبرامز هزينه تعمير و نگهداري كمتري دارد. علاوه بر اين پيچيدگي هاي طراحي و ساخت نمونه آمريكايي نيز در خصوص مدل روسي مطرح نيست. همانطور كه اشاره شد، M1 آبرامز مجهز به موتور توربين گازي چندگانه سوز Honeywell AGT1500 است كه عملكردي متفاوت از موتور ديزلي T-90‌ دارد. هرچند هزينه هاي مربوط به نگهداري از اين موتور و همينطور سوخت رساني به آن بيشتر است، اما قدرت بالاتري را نيز (1500 اسب بخار) در اختيار مجموعه قرار مي دهد. البته ممكن است تصور كنيد كه وزن بيشتر آبرامز، برتري اين تانك از حيث قدرت موتور را كاهش مي دهد اما چنين تفسيري به هيچ عنوان صحيح نخواهد بود زيرا M1 آبرامز نه تنها سرعت جاده اي بالاتري از نسخه روسي دارد، بلكه نسبت نيرو به وزن آن نيز تفاوت قابل توجهي را با T-90 نشان مي دهد. در واقع با وجود وزن بالاتر، M1 آبرامز رانش بيشتري دارد. از جمله دگير نقاط تمايز موتور اين دو تانك مي توان به امكان پياده سازي و سوار كردن مجدد موتور رقيب آمريكايي، آن هم تنها ظرف مدت زمان 30 دقيقه اشاه كرد.

هم M1 آبرامز و هم T-90، مجهز به سنسور باد براي رديابي سرعت وزش باد، فشار هوا و اندازه گيري رطوبت هستند كه امكان هدف گيري دقيق تر خصوصا توسط شخص فرمانده را فراهم مي كنند. از منظر برد موثر آتش نيز به نظر مي رسد كه T-90 با M1A1 و M2 برابر باشد. فقط اختلافي معادل 300 متر به نفع رقيب آمريكايي گزارش شده است.

در ادامه به بررسي پوشش زرهي تانكها خواهيم پرداخت. مقاومت اين پوشش براي زره تركيبي T-90 در تمامي اجزاي بدنه تانك يكسان نيست. به عنوان مثال طرفين برجك و بدنه از محافظت كمتري برخوردار هستند. علاوه بر اين مقاومت بدنه در قسمت زيرين اخلالگرهاي فروسرخ نصب شده در دو طرف لوله تانك، بسيار كمتر است. گفتني است كه سيستم هاي اخلالگر فروسرخ از یک پرتو ضعیف لیزر برای گمراه کردن حسگر موشک‌های ضد تانك استفاده مي كنند. در مقابل از آن جايي كه تانك M1 آبرامز به زره اصلي بدنه وابسته است، اصابت مهمات مختلف منجر به تخريب بخشي از بلوك هاي زرهي مانند T-90 نخواهد شد. از طرفي ديگر مقاومت زرهي برجك و طرفين تانك هم در نمونه آمريكايي بيشتر است. از ديگر امكاناتي كه در هر دو تانك ديده مي شود، بايد به همان سامانه اخلالگرهاي فروسرخ اشاره كرد. لازم به ذكر است كه اين سامانه ها جهتي را پوشش مي دهند كه سر برجك به همان سمت باشد. معمولا نيز تهديدات موشكي دشمن، از جلو عملي مي شوند و از اين رو مشكلي در جهت گيري مذكور وجود ندارد. در مجموع مي توان گفت كه از نظر محافظت زرهي نيز برتري در دستان M1 آبرامز قرار خواهد داشت.

M1 آبرامز و T-90 در بخش تسليحات چه حرفي براي گفتن دارند؟ تانك روس ها مجهز به توپ2A46  با کالیبر 125 میلی متر است. اما M1A1 آبرامز از حضور يك توپ 120 میلی متری به عنوان سلاح اصلي بهره مي برد. نكته اي مهم در اين خصوص وجود دارد كه تانك T-90 را نسبت به رقيبش عقب مي اندازد. سيستم جايگذاري مهمات در نسخه روسي به صورت خودكار است. نفوذ مهمات ضد زره دشمن به بدنه تانك (گفته شد كه پوشش زرهي T-90 ضعيف تر از آبرامز است) از هر زاويه اي، منجر به برخورد با مهمات داخلي شده و گاها فاجعه آفريني مي كند. چنين مشكلي در تانك هاي M1 آبرامز ديده نمي شد، زيرا مهمات آن در قسمت پشتي برجك قرار داشت و احتمال اصابت گلوله هاي دشمن به اين بخش بسيار اندك است. بدين ترتيب آبرامز از منظر تسليحات دو برتري اساسي دارد: دقت آتش بالاتر و تهديد جاني كمتر خدمه.

در ادامه اصلي ترين تفاوت هاي دو مدل T-90A و M1A2 آبرامز را نيز در كنار يكديگر مشاهده خواهيد كرد:

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.

بیشتر بخوانید:

تانک چلنجر 2؛ دردسر جدید پوتین در جنگ با اوکراین (+فیلم و عکس)

10 خودروی نظامی بسیار مهم در ارتش روسیه/ از بومرنگ تا سامانه اس-500 (+عکس)

سلاحی که تانک های روسی را در اوکراین به دردسر انداخته است! (+فیلم و عکس)

تماشاخانه

رازهای جالبی از تایتانیک که شاید هرگز درباره‌اش نشنیده باشید (فیلم)

تست موشک‌هایی با کلاهک‌های عجیب در کره شمالی (فیلم)

فیلم های دیگر