نتایج تحقیقات جدید محققان سازمان نقشه‌برداری در خصوص زلزله بزرگ سال ۹۶ کرمانشاه

به گزارش ایسنا دکتر حمیدرضا نانکلی در نشست علمی دستاوردهای جدید سازمان نقشه برداری کشور در حوزه ژئودینامیک و حرکات پوسته زمین که به صورت مجازی در محل این سازمان برگزار شد، بررسی حرکات پوسته زمین را از زمینه تحقیقاتی اداره ژئودزی سازمان نقشه برداری نام برد و افزود: به همین دلیل زمینلرزه‌های متعدد و فراوانی در ایران رخ می‌دهد.

وی، زاگرس،‌ البرز و کپه داغ را نوارهای اصلی لرزه‌خیز ایران دانست و اظهار کرد: تغییر شکل پوسته در ایران دو وجه عمده دارد که شامل "ضخیم شدگی" پوسته و "حرکات جانبی پوسته به اطراف یا گسل‌ها" می‌شود و ما برای آنکه شناخت کاملی از ساختار تکتونیکی داشته باشیم، اطلاعاتی در اختیار نداشتیم؛ از این رو اقدام به توسعه شبکه‌های اطلاعاتی در این زمینه کردیم.

نانکلی ادامه داد: ما با استفاده از داده‌های به دست آمده از این شبکه ساختار پوسته زمین کشور را مدل سازی و مقالات آن را منتشر کردیم.

رییس اداره ژئودزی و ژئودینامیک سازمان نقشه برداری کشور توسعه ایستگاه‌های دائمی GNSS را از جمله این شبکه دانست و یادآور شد: این ایستگاه‌ها دارای کاربردهای بسیار وسیع در علوم زمین است و امکان پایش پیوسته زمین را به طور دائم به ما می‌دهد.

وی اظهار کرد: با مجهز شدن سازمان نقشه‌برداری به این ایستگاه‌ها در سال ۱۳۸۳ و توسعه آن با همکاری نهادهایی چون سازمان زمین شناسی و موسسه ژئوفیزیک جا به جایی پوسته زمین ایران برای کشور محاسبه شد.

نانکلی با تاکید بر اینکه برای پایداری شبکه نیاز است که به مدت ۵ سال داده‌های به دست آمده از این شبکه مورد پایش قرار گیرد، گفت: داده‌های این ایستگاه دارای کاربردهای وسیعی چون پایش و آشکارسازی فرونشست زمین، تغییر شکل تکتونیک و دلایل آن دارد.

وی بررسی میدان‌های سرعت پوسته زمین را از دیگر کاربردهای ایستگاه‌های GPS عنوان کرد و افزود: این توانایی به ما کمک می‌کند که به درک درستی از میزان حرکات زمین در بخش‌های مختلف کشور برسیم و متوجه شویم که نرخ حرکت در "مکران، "کپه داغ"، "البرز" و "زاگرس" چگونه است.

نانکلی استان کرمان را به واسطه وجود ۱۸ گسل فعال، یکی از لرزه خیزترین استان‌های کشور دانست و گفت: وجود این ایستگاه‌ها در این استان می‌تواند نرخ تغییر شکل گسل‌ها را به ما نشان دهد.

رییس اداره ژئودزی و ژئودینامیک سازمان نقشه برداری کشور بررسی تغییر شکل بعد از زلزله را از دیگر کاربردهای ایستگاه‌های GPS نام برد و  اضافه کرد: تفسیرهایی که بعد از رخدادهای لرزه‌ای ارائه می‌شود، بر اساس داده‌ها و اطلاعاتی است که از این ایستگاه‌ها به دست آمده است.

وی با طرح این سوال که بعد از رخدادهای لرزه‌ای چه مدت طول می‌کشد تا در زمین تعادل برقرار شود، توضیح داد: در حال حاضر شاهد هستیم که بعد از زلزله‌های بندر گناوه و فین استان هرمزگان همچنان پسلرزه‌های آن ادامه دارد و ایستگاه‌های GPS قادرند که زمان به تعادل رسیدن پوسته زمین بعد از زلزله‌های بزرگ را نشان دهند.

نانکلی از اجرای مطالعاتی در این زمینه خبر داد و گفت: برای این مطالعات ما زلزله ۷.۳ ازگله کرمانشاه در سال ۹۶  را انتخاب کردیم و داده‌هایی که از این مطالعات به ‌دست آوردیم، نشان داد که دو زلزله با بزرگای ۶ که در سال ۹۷ در این منطقه رخ داده، به دلیل تحریک شدن گسل بوده است.

وی یادآور شد: علاوه بر آن به منظور آنکه بفهمیم بعد از زلزله ۷.۳ ازگله استان کرمانشاه چه زمانی پوسته زمین به تعادل ‌رسید، مدل سازی‌هایی انجام دادیم و نتایج نشان داد که بعد از ۱۴ ماه و ۲۸ روز پوسته زمین به تعادل رسید.

به گفته این محقق، در این مدت، استان کرمانشاه بیش از ۵ هزار پسلرزه را تجربه کرده است.