وقتی رهبری، ابتهاج را غافلگیر کرد!

حداد عادل گفت : رهبر معظم انقلاب برای «سایه» احترام بسیار قائل هستند و به شعر ایشان علاقه بسیار دارند.

فارس ۰۵ آبان ۱۳۹۵ نوشت :

به گزارش خبرآنلاین؛ غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان ادب و فرهنگ فارسی که در مراسم تجلیل از هوشنگ ابتهاج و اهدای بیست و سومین جایزه بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار به این شاعر معاصر شرکت کرده بود، در سخنان خود خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب برای «سایه» احترام بسیار قائل هستند و به شعر ایشان علاقه بسیار دارند.

وی اظهار داشت: چند ماه پیش،‌ ایشان می‌بینند در ضمن کتاب‌ها و دفترهایی که برایشان آمده است، یک دفتر شعر قدیمی مربوط به سال ۱۳۲۵ وجود دارد. ایشان تشخیص می‌دهند که این شعرها شعر آقای «ابتهاج» است.

به دفتر خود مأموریت می‌دهند بروند خدمت آقای ابتهاج و دفتر را تقدیم کنند. آنها هم وقت می‌گیرند و سلام آیت‌الله خامنه‌ای را همراه با آن شعر تقدیم می‌کنند.

حداد عادل افزود: آقای سایه گفتند که من دو دفتر شعر گم کرده بودم؛ این یکی از آن دو دفتر است. این نشان می‌دهد که شعر تا کجاها می‌تواند برود: «تو ببین کاین دمِ سبحان به کجاهات کشاند».

در مراسم تجلیل از امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) که درست فردای بازگشت وی به ایران برگزار شد، علاوه بر حداد عادل و اعضای خانواده هوشنگ ابتهاج،‌ محمدرضا شفیعی کدکنی، احمد مسجد جامعی، سیدرضا صالحی امیری و علی‌اکبر صالحی نیز حضور داشتند و سخن گفتند.

ایسکا نیوز نیز ۱۱ مهر ۱۳۹۵ نوشت :

مراسم اهدای بیست و سومین جایزه بنیاد موقوفات افشار که امسال به هوشنگ ابتهاج (سایه) تعلق داشت عصر ۱۰ مهر ماه برگزار شد.

غلامعلی حداد عادل در سخنانی گفت: هر کس شنید جایزه ادبی محمود افشار امسال به هوشنگ ابتهاج تعلق گرفته است حسن انتخاب تولیت و شورای تولیت را تحسین کرد. دوست قدیمی بنده جناب محقق داماد از من خواستند که من هم در این مجلس صحبت کنم و از این رو نکاتی را عرض می کنم.

حداد عادل ادامه داد: من آشنایی ۵۰ ساله با شعر سایه دارم. یک نکته این که سایه هم در شعر کهن و هم در شعر نو استاد است و اندک شاعرانی هستند که توانایی خود را در هر دو سبک به اثبات رسانده باشند.

یکی از دغدغه های نوپردازان و کهن سرایان همیشه بر این بود که نوپردازان کهنسرایان را قادر به شیوه نو نمی دانستند و به عکس. امثال سایه این دعوا را با وجود خود خاتمه دادند. در بین نسل شاعران بعد از نیما دو سه نفر این توانایی را دارند که ابتهاج، اخوان ثالث و شفیعی کدکنی از این دست هستند.

وی با اشاره به نظر اخوان ثالث در مورد سایه گفت: اخوان در مقاله ای که ۶۰ سال پیش در مورد شعر سایه نوشته است می گوید: یکی از خصیصه های شعر سایه زیبایی و سلامت و خوش آهنگی و به جا نشاندن الفاظ است. اخوان در این مقاله به بعضی سهل انگاری هایی که نوپردازان داشتند اشاره می کند و می گوید من در شعر سایه چنین مسامحه هایی سراغ ندارم. این داوری به سبک اخوان ثالث است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه اظهار کرد: استاد شفیعی کدکنی برای تشخیص شعر خوب از شعر بد یک ملاک دارد. ایشان می گوید، شعر خوب شعری است که در حافظه مردم می ماند. ممکن است کسی با ذکر یک استثنا در این ملاک و معیار خدشه کند، من می گویم اگر آن استثناها این معیارها را از درجه برهان اندکی پایین بیاورد اما حداقل قرینه قویی است. شاعر توانا شعرش می ماند و خوانده می شود. این معیار در شعر سایه منطبق است.

حداد عادل در ادامه بیان کرد: از جوانی هم شعرهای نو سایه را حفظ می کردیم مثل : «بسترم صدف خالی یک تنهایی است و تو چون مروارید گردن آویز کسان دگری»،و هم شعرهای کهن او مثل« نشود فاش کسی آنچه میان من و توست»، آنقدر این شعرها پسندیده بود که ما در یک انتخابات آن را شعار انتخاباتی خود کردیم: «روزگاری شد و کس مرد ره عشق ندید»

وی ادامه داد: شعر سایه شعر ۷۰ سال حوادث سیاسی و اجتماعی کشور ما از دیدگاه اوست. من باید آرزوی عمری طولانی برای استاد سایه بکنم.

شعر سایه شعر دهه های ۲۰-۹۰ است. شعر او دماسنج حوادث سیاسی است و می شود منحنی احوال او را در این حوادث مانند امواج سینوسی ترسیم کرد. تمام شعرهای او شناسنامه دارد عناوین و تاریخ شعرها بخشی از شناسنامه های آنها است نکته مهم این است که سایه در اشعار کهن خود در تمام شعرها تخلص خود را می آورد.

من شاعر بزرگ معاصر دیگری ندیدم که مثل قدما مقید به تخلص باشد اما سایه حتما این مهر خوشموسیقی خود را در شعرهایش می گذارد. حداد عادل افزود: شعر سایه شعر دین و امید است اما همه جا امید در دین می چربد و کم اتفاق می افتد که سایه به صورت مطلق از ناامیدی حرف بزند.

حداد عادل با اشاره به ویژگی دیگری از شعر هوشنگ ابتهاج گفت: در شعر سایه تاثیر حافظ را زیاد می بینیم . سایه خود می گوید که با حافظ چه انسی داشته است او در جایی گفته است تا یکی دو سال بعد از انقلاب عادت داشته ام هر شب قبل از خواب چند غزل حافظ را زمزمه کنم. این انس سایه با حافظ است. تاثیر اشعار حافظ، سعدی، مولانا و حتی شهریار را می توان در شعر او دید.

بعضی در تعریف غزل گفته اند شعری است که پاشان و پریشان است یعنی ابیاتش با هم بی ارتباط هستند اما غزلیات سایه هر کدام یک تابلو و نقطه مقابل از هم گسیختگی غزل در سبک هندی هستند. ما در سال های قبل از انقلاب از سایه شعرهایی دیدیم که خلاف تصور ما از سایه بود؛ شعرهای عرفانی! و جالب است سایه این اشعار را در حد فاصل ۵-۶ سال سروده است.

حداد عادل در پایان بیان کرد: نکته مهم دیگر در مورد سایه در خصوص تصحیح دیوان حافظ است. حافظ به سعی سایه که می خواهم بگویم حافظ به سعی مشکور سایه! در دهه های این قرن ما سه گام در مورد حافظ برداشته شد، قزوینی، خانلری و سایه، اگر می خواهید تفاوت تصحیح سایه را با شاعران معاصر بدانید کار او را با حافظ دیگران مقایسه کنید.

در پایان این مراسم کیک سالگرد ازدواج استاد ابتهاج با همسرش به روی سن آورده شد و از او خواسته شد تا با دوستدارانش سخن بگوید. ابتهاج صحبت هایش را با گلایه شروع کرد و با کنایه با غلامعلی حداد عادل صحبت کرد.

سایه گفت: بزرگان در این مراسم فرمایشاتی کردند اما من آن نیستم که این بزگان می گویند. من یک آدم ساده ای هستم که هیچ ربطی به این تعارفات ندارم. حتی شعرهایی که از من به عنوان نمونه خوانده شد همه شعرهای من نیست، آقای حداد عادل از سال های ۵۱،۵۲،۵۳،۵۴،۵۵ شعرهایی خواندند، ولی کاش چند شعر هم از سال های ۶۲ می خواندند. به هر حال بزرگان بزرگی خودشان را نشان دادند و ابراز کردند، بزرگان حرف های بزرگانه می زنند اما به آدم های ساده ای مثل من نمی چسبد.

ابتهاج و همسرش در مراسم اهدای بیست و سومین جایزه بنیاد موقوفات افشار به او

پیر پرنیان اندیش ادامه داد: من هیچوقت به شعر به عنوان فنی، امتیازی یا حرفه ای نگاه نکردم. این را بارها به دوستان جوانم گفته ام که شما را به خدا اینطور تکیه نکنید و خیال کنید بیتی یا کتاب شعری منتشر کرده اید کار بزرگی کرده اید! این کار پز دادن و افتخار کردن نیست.

نمی شود گفت که ببینید من دیشب چقدر خوب گریه کردم! این تعریف کردنی نیست این امر عاطفی شماست امر انسانی شماست، آرزوهای بزرگ و کوچک انسانی شماست که در بعضی شعرهای ما منعکس می شود نه گوینده و نه شنونده برای پز دادن و به رخ دیگران کشیدن این کار را نکرده اند.

در این مراسم که هرساله در بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار و به همت این بنیاد برگزار می شود، شخصیت های برجسته فرهنگی چون محمدرضا شفیعی کدکنی، حسن انوری، فتح الله مجتبایی، علی اکبر صالحی، سیدرضا صالحی امیری، احمد مسجدجامعی، عبدالحسین مختاباد، ژاله آموزگار و... حضور داشتند.

بیشتر بخوانید:

ببینید| خاطرات به جا مانده از مرحوم هوشنگ ابتهاج

زیر سایه محاسنی از شعر سپید

سردیس ابتهاج در خانه نیما یوشیج رونمایی می‌شود

فشار براندازان به خانواده سایه برای عدم انتقال پیکر او به ایران

ببینید | نهیب تاریخی هوشنگ ابتهاج به حداد عادل: شعرهای سال 62 را بخوان

تماشاخانه

دشتی پر از شاهین‌های شکاری در تهران / شکارچیان در کمین و سازمان محیط زیست بی‌خبر / احتمالا بخشی از تجارت غیرقانونی شاهین از این‌جا آغاز می‌شود (فیلم)

کتک خوردن ورزشکار ایرانی از تماشاچیان پس از رفتار غیر حرفه‌ای با مجری زن مسابقه (فیلم)

فیلم های دیگر