۰۵ ارديبهشت ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۱۶:۳۴
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۸۶۹۳۸۴
تعداد نظرات: ۱۴ نظر
تاریخ انتشار: ۱۴:۰۱ - ۱۸-۰۹-۱۴۰۱
کد ۸۶۹۳۸۴
انتشار: ۱۴:۰۱ - ۱۸-۰۹-۱۴۰۱
باغ ادبیات؛ توشه‌ای و خوشه‌ای-1

منشور خِرد از زبان ناصر خسرو

منشور خِرد از زبان ناصر خسرو
ناصر خسرو در قصایدی زیر عنوان «منشور خِرَد» مهم ترین تفاوت انسان با حیوانات یا جانوران دیگر را در خرد می داند و خرد هم یعنی پرهیز از کار بد.
   عصر ایران - از امروز برآنیم به تناوب و غالبا همه روزه چند بیت یا چند سطر از متون کلاسیک یا معاصر ادبیات پارسی و گنجینۀ فرهنگ و هنر ایران را نقل و مفهوم امروزین واژه‌های دشوار یا کمتر رایج را هم بیاوریم و برای آن که کوتاه باشد شمار اشعار از 10 بیت فراتر نخواهد رفت و در نثر هم از یکی دو بند (پاراگراف) بیشتر نخواهد شد. چون قرار است ادامه یابد.
 
     10 بیت از قصیدۀ «منشور خِرَد» ناصر خسرو:
 
   1. خردمند را می چه گوید خرد؟.............. چه گویدش؟ گوید حذر کن ز بد
   2. بدان وقت گوید همیش این سخن........که از بد کُنش بر سرش بر رسد
   3. بر این قولت ای خواجه این بس گوا..... که جوکار جز جو همی ندرِوَد
   4. نبینی که گر خار، کارَد کسی.................. نخست از نهالش مر او را خَلَد؟
   5. اگر بد کنی چون دَد و دام تو............... جدا نیستی هم تو از دام و دَد
   6. بدی دامِ اهریمنِ ناکس است............. به دامش درون، چون شوی باخرد؟
   7. بدی مار گَرزه است، از او دور باش.......   که بد، بدتر از مار گَرزه گَزَد
   8. اگر هیربَد، بد بُوَد بد مکن.................. که گر بد کنی خود تویی هیربَد
   9. چو لعنت کند، بر بدان، بدکُنش.......... همی لعنت او را بر تَن خود کند
   10. هنر پیشه آن است کز فعل نیک.......   سر خویش را تاج، خود برنهد
 
   در بیت اول: جای «می» به خاطر شعر تغییر کرده. «‌می چه گوید» همان «چه می گوید» است:  خرد (عقل) به دارندۀ خود
(‌مرد با خرد) چه می گوید؟ می گوید: از بد بپرهیز و دور باش.
 
  در بیت دوم: همیش او را گوید به این معنی : همی او را یا همی به او و در مجموع: آدمی که کار بد انجام دهد، بد می‌بیند. (اگر امروز بود "همیش" را شاید همیشه هم می‌شد دانست!) 
 
  بیت سوم: «گوا» همان «گواه» است: هر کاری انجام دهی نتیجۀ آن را می بینی (قانون کارما در آموزه های هندویان و بوداییان این اصل را بسیار بها می دهد).
 
  بیت چهارم: «نبینی» یعنی «آیا نمی‌دانی؟» در متون کلاسیک مثل زبان انگلیسی امروز دیدن به معنی دانستن است: اگر تیغ بکارد، وقتی بار دهد در دست خود او می‌رود.
 
   بیت پنجم: تفاوت انسان با جانوران دیگر (حیوانات) در این است که بدی نکند. چون در صورت بدی با حیوان اعم از وحشی (دد) یا اهلی (دام) تفاوتی ندارد.
 
   بیت ششم: بدی دامی است که بی‌خرد می‌گستراند و باخرد نباید گرفتار آن شود.
 
   بیت هفتم: گَرزه که به صورت گُرزه هم آمده به معنی مارِ سر‌درشت است. بدی از مار سر درشت هم بدتر می‌گزد.
 
   بیت هشتم: هیربَد، همان موبد یا روحانی زردشتی است. اگر او بد کند توجیه بدی نیست چون در این صورت مانند او هستی.
 
    بیت نهم: آدم بد رفتار چگونه می‌تواند بدی را لعن و نفرین کند؟ چون در واقع خودش را نفرین می‌کند.
 
    بیت دهم: هنر و کار نیک مثل تاج بر سر فرد می‌نشیند. تاجی که خود بر سر می‌گذارد.
ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۱۴
در انتظار بررسی: ۱
غیر قابل انتشار: ۰
ارجمند
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۲۶ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
14
سلام
با این بخش کاملا" موافقم، لطفا" از گنجینه ادبیات ایران بیشتر بنویسید
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۳۱ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
11
چقدر عالی...
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۵۱ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
7
کیف کردم ممنون
ناشناس
Latvia
۱۴:۵۷ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
2
جالبه کلمه هنرپیشه از قدیم هم بوده ولی نه به معنی امروزی اون کلمه بلکه برای بازیگران سینماوتلویزیون.مار گرزه هم همون مارنشیمن گز باید باشه.سوالم هم اینه: هیربُد درسته یا هیربّد؟
عصر ایران

بر اساس قافیه ( بد، رسد، ندروَد، خَلَد، دَد، خرَد و گزَد) طبعا هیربَد. 

ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۰۲ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
2
همیش گوید: همی او را گوید: به او می‌گوید.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۰۳ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
5
اگر از این ادبیات غنی بهره می بردیم و می آموختیم...خود دوستی ها جایش را به خرد و خردورزی می داد .
مریم
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۲۹ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
5
کار خیلی خوبیه
امیر
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۵۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
5
احسنت
فرهنگی بازنشسته
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۰۰ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
5
درودبرعصر ایران لطفااین بخش رافعال کنیدوبگذاریداشعاربزرگان رابخوانیم وبه شمادعا کنیم کاربسیارخوبی است سپاسگزاریم
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۵۸ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
6
یسیار کار مهمی هست ادیبات ایران گنجینه تمام نشدنی
که مفعول مانده متاسفانه بچه های ماخیلی از این شعرا
را نمیشناسند..پاینده باشید...
ناشناس
United Arab Emirates
۱۹:۵۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۸
0
0
بعنوان پیشنهاد اگر ممکنه اشعار را خط به خط ترجمه اش را همان زیرش بنویسید.
عصر ایران ترجمه که نیست. توضیح مختصری است. از این رو در پایین آورده شده تا چمانچه مخاطب احساس نیاز نکند و بخواهد از شعر لذت ببرد بتواند. غرض این نیست که مثل کتاب های درسی درگیر معنی شویم.
محمد
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۰۹ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۹
0
0
بسیار عالی
معلم
Iran (Islamic Republic of)
۱۳:۵۳ - ۱۴۰۱/۰۹/۱۹
0
1
بسیار عالی معتی اشعار ناصر خسرو را لطفا ادامه بدید
خسرو
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۵۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۰
0
1
راهتان پررهرو باد .بسیار کار پسندیده ایست موفق باشید .
وبگردی