نگوييم اوپك گازى، بگوييم مجمع

تنها يك هفته پيش از تشكيل آخرين جلسه مجمع كشورهاى صادركننده گاز در دوحه قطر، روزنامه جوان دكتر حجت الله غنيمى فرد را نامزد ايران براى دبير كلى اين مجمع معرفى كرد كه با آغاز جلسه مذكور غنيمى فرد نه تنها به عنوان نماينده ايران براى احراز اين پست معرفى شد بلكه به عنوان  تنها نماينده كشورهاى عضو GECF در اين جلسه حضور داشت.  

غنيمى فرد كه در سمت معاون سرمايه گذارى شركت ملى نفت ايران مشغول به فعاليت است جايگاه و نقش اصلى مجمع كشورهاى صادركننده گاز در جهان  را تشريح مى كند و دلايل اصلى منفى بودن اذهان كشورهاى مصرف كننده به اين مجمع را بازگو مى كند.  

از آخرين جلسه مجمع بيش از يكماه مى گذرد. با توجه به اينكه تصميمات اتخاذ شده در جلساتGECF كمى كند به نظر مى رسد و در عمل چندان پويا نيست، آيا مى توان مجمع كشورهاى صادركننده گاز را سازمانى منسجم بناميم؟

اجازه بدهيد براى پاسخ به  اين پرسش كمى به عقب تر برگرديم.   براى تاسيس مجمع كشورهاى صادركننده گاز، مذاكرات فراوانى ميان كشورهاى بزرگ گازى دنيا در تهران آغاز شد كه برخى از آن كشورها در اين مجمع عضو نيستند و كشورهاى غايب در مذاكرات ياد شده به عضويت اين سازمان در آمدند. در نهايت پس از مذاكرات طولانى در كشورهاى مختلف پيشنهادى مبنى بر اينكه سازمانى براى ساختاردهى به گاز دنيا تشكيل شود به طور جدى دنبال شد و در پايان سال ۲۰۰۸ اعضاى اصلى آن در مسكو به تفاهم  رسيدند.  

اين توافق براى هر سازمانى كه چندين كشور در آن عضو هستند به صورت قانونى بايد در كشور عضو گذرانده شود  و وقتى تعداد كشورهاى عضو از پنج كشور گذشت مى تواند از سازمان ملل متحد در خواست شود تا آن سازمان را به عنوان سازمانى بين المللى و رسمى معرفى نمايد. 

خوشبختانه تا حدود دو ماه پيش ۶ كشور ضوابط مقرراتى خود را طى كرده  اند و برخى از آنها به دليل مشكلاتى همچون عدم ترجمه مناسب اساسنامه به زبان محلى خود در حال انجام اين امور هستند.   در نتيجه از نقطه نظر ساختارى اين مجمع مى تواند ساختارى منسجم را شاهد باشد و از بازوهاى مهم  مقوله صادرات گاز شناخته شود از منظر تبادل اطلاعاتى كه هر يك از كشورها در اختيار خود داشتند.   اگر بخواهم صراحتاً پاسخ سؤال شما را بدهم بايد گفت كه گام هاى خوبى در اين خصوص برداشته شده ولى با توجه به اينكه براى رسيدن به اين مهم بايد مقدمات كار انجام شود.   طبيعى است كه روند اجرايى مجمع كمى كند به نظر برسد.   كشورهاى عضو اين مجمع همگى خواستار تشكيل مجمعى قوى با ساختارى مطلوب هستند.  

به اعتقاد شما حضور كشورى چون بوليوى در كنار روسيه داراى چه مزايايى است يا به ديگر بيان چه هدفى را دنبال مى كند؟

بايد توجه كرد كشورى مثل روسيه كه غول صادرات گاز جهان به شمار مى رود و با دارا بودن امكانات بسيار وسيع  انتقال گاز و خط لوله ؛تعداد گيرندگان گاز و...  مشكلات و راه حل هايى را پشت سر گذاشته است تا بدين نقطه رسيده است. به طور قطع بهره گيرى از اين تجربه ها مى تواند مسير خوبى را براى صادر كنندگان آتى گاز به همراه داشته باشد بدون اينكه مجبور باشند مشكلات روس ها را در بحث صادرات گاز متحمل شوند، اين يك نمونه است. بر همين اساس كشور ديگرى مثل قطر كه در زمينه ال ان جى عملكرد خوبى را براى خود ثبت كرده است، مى تواند در اين خصوص به كشورهايى كه به دلايل مختلف قصد دارند به صادرات گاز به صورت ال ان جى روى بياورند، كمك نمايد.   پس مى توان مزيت نخست تشكيل مجمع صادر كنندگان گاز را در اين نكته يافت كه صادر كنندگان با استفاده از اطلاعات ساير كشور هاى عضو با چالش هايى كه ممكن است بر سر راه آنها سبز شود،  مواجه نمى شوند و از سويى ديگر هم مصرف كننده و هم توليد كننده نسبت به  تناسبى در عرضه و تقاضا دست پيدا مى كنند.  

يعنى هدف اصلى GECF برقرارى نظام منطقى عرضه  و تقاضا به دور از شرايط امروزى جهان است؟

بله، بدون شك منافع دو طرف (توليدكننده و مصرف كننده)  در اين زمينه مورد تاكيد است.   در واقع يكى از نقش هاى اصلى اين مجمع را مى توان معرفى يك نهاد بين المللى براى برقرارى تناسب در عرضه و تقاضاى گاز بر شمرد.  

پس چرا بسيارى از مصرف كنندگان گاز جهان از اين مجمع استقبال  نمى كنند و آن را خطرى براى خود مى دانند كه مى خواهد پاى خود را روى گلوى مصرف كننده بگذارد؟

خب زمانى كه بحث تاسيس مجمع كشورهاى صادركننده گاز به طورجدى از سوى سه كشور ايران، روسيه و قطر دنبال شد، اين فضاسازى ها كه حاصل كار رسانه اى چند كشور غربى بود، جو منفى را خلق كرد.  

اگر بتوان همه نكاتى كه به آن اشاره شد را در مجموعه مزاياى مجمع كشورهاى صادر كننده گاز معرفى كرد بايد به اين موضوع نيز اشاره كرد كه برخى از تحليلگران مسائل انرژى جهان تجربه وجود چنين سازمانى را به اوپك تشبيه مى كنند. به عقيده آنها اوپك سازمانى است كه قرار است منافع برخى از كشورها را تامين نمايد و چندان در راستاى متناسب كردن بازار نفت در عرضه و تقاضا قدم بر نمى دارد. گرچه اوپك در سابقه خود چنين موردى را نمى بيند ولى به وجود بروز پاره اى از مشكلات نظير شوك هاى نفتى اين نقش را به اوپك نسبت مى دهند و اين سازمان را يك كارتل مى نامند.   در حالى كه به صورت علمى و كارشناسى و از ديدگاه هاى مختلف،    اوپك نمى تواند با توجه به عملكرد گذشته خود و سازمانى كه دارد و تصميماتى كه در دستور كار خود قرار مى دهد،  كارتل قلمداد شود.  

به همين علت است كه شما مخالف نامگذارى اين مجمع با عنوان اوپك گازى هستيد؟

ببينيد بايد پذيرفت در زمينه مجمع كشورهاى صادر كننده گاز همين كه نام اوپك گازى را روى آن قرار ندهيم از لحاظ روانى مى تواند تاثير بهترى روى افكار جهانى و مصرف كنندگان بزرگ گاز جهان گذاشت.

پس مى پذيريد كه اين مجمع براى مصرف كنندگان، نهاد محبوبى نيست و همه با نگرانى به آن مى نگرند؟

چند سال گذشته و قبل از اينكه اين مجمع تشكيل شود روسيه و الجزاير خواستند به صورت كاملاً سطحى با يكديگر در مورد صادرات گاز هماهنگى داشته باشند بلافاصله بازار گاز اروپا به اين موضوع حساس شد و حتى در اظهار نظرهاى مختلفى از خيز اين دو كشور براى بر هم زدن تعادل عرضه و تقاضا و مختل كردن بازار انرژى براى تحصيل به منافع خويش  خبر مى دادند. لذا توصيه مى كنم با آوردن چنين اصطلاحى همچون اوپك گازى كه در واقع تخطئه مجمع كشورهاى صادر كننده گاز را دنبال مى كند به  بار منفى كه ساخته و پرداخته برخى از كشورهاست،  دامن نزنيم.  

آيا اين ترس در حال از بين رفتن است يا در حال گسترش؟

خوشبختانه گام هاى خوبى براى تنوير افكارجهانيان برداشته شده است تا آنجا كه حضور نروژ  و هلند به عنوان ناظر و درخواست بسيارى از كشورهاى بزرگ مصرف كننده براى ايفاى نقش  در اين مجمع حتى با عنوان عضو ناظر بيانگر اين حقيقت است كه مجمع كشورهاى صادر كنندگان گاز به دنبال دريافت نظرات مصرف كنندگان است تا با اتخاذ تصميمات جمعى، بهترين راه را براى ايجاد تعادل در بازار با توجه به منافع دو طرف اقدام نمايد.  

آيا مى توان دليل مخالفت ابتدايى روسيه براى تشكيل اوپك گازى را در اين موضوع يافت؟

البته اين موضوع به همان بحث قبلى بر مى گردد. كشورهاى دنيا ديدگاه چندان مثبتى روى اوپك ندارند و در راستاى اين ديدگاه تشكيل اوپك گازى را اقدام مطلوبى ارزيابى نمى كنند. متاسفانه شوك هاى قيمتى در نفت در طول دهه هاى اخير كه مشكلات فراوانى را براى كشورهاى جهان از نظر اقتصادى به وجود آورد،  ذهنيت را نسبت به واژه اوپك  منفى كرده است. از ديگر سو با عنايت به آنكه  غول هاى رسانه اى جهان در خدمت مصرف كنندگان عمده انرژى جهان هستند، نگرش ها به اوپك و چنين مجامعى بسيار تيره و تار شده است.  

اگر پوتين از تشكيل اوپك گازى استقبال نمى كند به اين علت است كه كشورهاى عضو اين مجمع نمى خواهند نيمى از فعاليت خود را با توجه به بار معنايى اوپك به جا انداختن فرهنگ اين مجمع صرف كنند. نبايد اجازه داد  افكارجهانى با خط دهى رسانه هاى غربى در اين فضا قرار بگيرند و چنين مجمعى را براى امنيت انرژى خود خطرناك بدانند.  

اما در مورد روسيه و هركشور ديگرى كه عضو يك نهاد بين المللى مى شود نگاه عميق به منافع خود كاملاً ضرورى است حال چه بين المللى و چه منطقه اى با ملاحظه منافع ملى هر كشور.   اگر آقاى پوتين با اين موضوع مخالفتى كرده است به اين خاطر بوده است.  

تماشاخانه

تازه‌ترین‌ها از حادثه بالگرد رئیس جمهور / چرا کسی دیگر از بالگرد حادثه دیده تماس نمی‌گیرد ؟ جی پی اس کجا را نشان می‌دهد ؛ بالگرد متعلق به کدام ارگان بوده (فیلم)

همه چیز درباره حادثه بالگرد رئیس جمهور ؛ ابراهیم رئیسی و هیات همراهش کجا هستند؟ (فیلم)

فیلم های دیگر