بروز پدیده شورآبی و تلخ‌آبی در نیشابور

علیرضا قامتی در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: بارندگی‌ها در سال جاری در کلیه نقاط استان و از جمله نیشابور، نسبت به سال گذشته بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته‌ است اما میزان مصرف آب چه در بخش کشاورزی، بخش صنعت، بخش خدمات و بخش شرب کاهشی نداشته، بنابراین میزان آب ورودی به سفرها و مخازن زیرزمینی حداقل ۵۰ درصد کاهش یافته اما میزان برداشت کمتر نشده و همین عدم تعادل در ورودی و خروجی آب، باعث شده‌ است که سطح آب سفره‌های زیرزمینی به شدت افت پیدا کند.

قامتی اظهار کرد: از پیامدهای برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی و به دنبال آن پایین افتادن سطح آب، ایجاد فرونشست‌ها، چاله‌ها و شکاف‌های بسیار عمیق است، همچنین برداشت بی‌رویه از مخازان زیرزمینی آب توسط چاه‌ها، کیفیت آب را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی ادامه داد: آبی که در داخل این سفره‌های زیرزمینی ذخیره شده‌ است انواع و اقسام املاح را به همراه دارد و طبیعتا وقتی که میزان آب کاهش پیدا می‌کند غلظت این املاح در آن بخش افزایش یافته و آب به حالت شورآبی و یا تلخ‌آبی می‌رسد.

قامتی افزود: در منطقه جنوب غرب نیشابور باوجود اینکه با محدودیت منابع آبی مواجه هستیم ولی همین منابع محدود نیز کیفیت مناسبی ندارند و در اثر پایین افتادن سطح آب، کیفیت آب به شدت پایین آمده و به حالت تلخ‌آبی رسیده‌اند.

وی گفت: یکی از چاه‌های آب شرب که داخل شهر بود ۱۸۰ متر عمق داشت و سال جاری که برای احیاء این چاه اقدام کردند، عمق سطح آب به ۲۴۰ متر رسیده بود یعنی سطح آب این حلقه چاه عملا ۶۰ متر پایین افتاده‌ است.

نبود مدیریت صحیح و تغییر کاربری در محل آبخوان‌ها علت اصلی این بحران است

فرماندار نیشابور عدم مدیریت صحیح و تغییر کاربری‌های بی‌رویه در محل آبخوان‌ها، در حریم و بستر مسیل‌ها، رودخانه‌ها وسفره‌های آب زیرزمینی را علت اصلی این بحران دانست و یادآور شد: متاسفانه آبخوان‌ها را به خوبی مدیریت نکردیم و با تغییر کاربری‌ها و ایجاد باغ‌ تالارها و باغ‌ ویلاها و سایر مستحدثات در حریم آبخوان‌ها، این آبخوان‌ها از بین رفته و در این مناطق اراضی و عرصه لازم که بخواهیم جذب آب در آن داشته باشیم، نداریم.

قامتی گفت: یکی از بهترین آبخوان‌های ما در نیشابور، در محور نیشابور به سمت باغرود و محور رودخانه فاراب رومان و اراضی شمالی شهر است که متاسفانه در این مناطق تغییر کاربری‌های زیادی صورت گرفته و ساخت باغ‌ تالارها و باغ‌ ویلاها در این محور آسیب جدی به آبخوان وارد کرده‌ است.

وی آلودگی آب‌های زیرزمینی توسط فاضلاب را از جمله پیامدهای دیگر تغییر کاربری‌ها برشمرد و تصریح کرد: به دلیل اینکه دانه‌بندی بافت خاک در این مناطق به شکلی است که جاذب است، تغییر کاربری به باغ‌ تالار و باغ‌ ویلا باعث می‌شود که ضمن از دست دادن آبخوان‌ها جذب فاضلاب به آبخوان‌ها را داشته‌ باشیم که خودش منبع آلودگی و آلایندگی آب‌های زیرزمینی است.

فرماندار نیشابور تأکید کرد: باید در خصوص تغییر کاربری‌ها نظارت و رسیدگی بیشتری انجام می‌شد و از الان نیز باید رسیدگی‌ها بیشتر شود تا وضعیت از آنچه هست بدتر نشود و مردم نیز باید توجه داشته‌ باشند که آسیب ناشی از این تغییر کاربری‌ها در نهایت باعث بروز معضلات و مشکلاتی برای خود شهروندان خواهد شد.

پروژه بازچرخانی فاضلاب شهری به عنوان یک مگا پروژه

قامتی توضیح داد: مجموعه مدیریت شهری شهرستان با دانشی که مجموعه‌های مختلف در زمینه‌های تخصصی خودشان دارند دست به دست هم داده‌اند که موضوع را مدیریت کرده و شرایط را به حالت تثبیت برسانند.

وی گفت: هدف ما استفاده از روش‌های ایجابی است و به دنبال روش‌های سلبی نیستیم و باید با استفاده از روش‌های جایگزین شامل استفاده بهینه آب در حوزه کشاورزی، استفاده بهینه از آب در حوزه صنعت و بازچرخانی فاضلاب شهری در حد امکان وضعیت را به حالت اولیه برگردانیم.

وی از پروژه بازچرخانی فاضلاب شهری نیشابور به عنوان یک مگا پروژه یاد کرد و گفت: اجرای طرح فاضلاب و تصفیه‌ خانه فاضلاب نیشابور یک پروژه بزرگ بالای ۱۰۰۰ میلیارد تومانی است که در مراحل پایانی انعقاد قرارداد با پیمانکار هستیم و امیدواریم با اجرای این طرح و استفاده از این پسآب در صنعت، بتوانیم منابع آبی را بهتر مدیریت کنیم.

وی در زمینه اقدامات انجام‌ شده در زمینه مدیریت منابع آب گفت: در حوزه‌ کشاورزی تلاش شده که مزارع و باغات و گلخانه‌ها از سیستم آبیاری تحت‌ فشار و آبیاری قطره‌ای استفاده کنند به طوری که در دو سال گذشته حدود حداقل ۵ درصد از کل مجموعه باغات و مزارع صیفی‌جات از این سیستم‌های آبیاری استفاده کردند که در این بازه زمانی آمار خوبی است و امیدواریم که در یک بازه ۱۰ الی ۱۵ ساله بهتر بتوان شرایط را مدیریت کرد و به آمار بالاتری رسید.

یکی از بحران‌های جدی آینده در سطح ملی و منطقه‌ای بحران آب است

قامتی در زمینه وضعیت آب شرب در نیشابور نیز گفت: خوشبختانه با اراده و عزم راسخی که مسئولان ذی‌ربط در این زمینه داشتند سعی شد مشکلات در زمینه تأمین آب شرب را به حداقل برسانیم.

وی بیان کرد: سال گذشته در مجموع شهرستان، با کمبود ۶۵۰ لیتر بر ثانیه آب مواجه بودیم اما با ترمیم چاه‌ها و تأمین آب توانستیم این میزان را به ۲۵۰ لیتر بر ثانیه کاهش دهیم.

قامتی افزود: باوجود اینکه سخت‌ترین سال تنش آبی را پیش‌ رو داریم اما با همراهی دستگاه‌های مختلف و همکاری مردم، ائمه جمعه، دستگاه قضایی و اعضاء شورای تامین، نمایندگان، بخشداران ومسئولان مربوطه، قطعی آب در شهرستان بسیار کم بوده و قطعی‌های پیش‌آمده نیز به دلیل قطعی برق و یا نقص فنی چاه‌های آب بوده که چند روزی آب رسانی با تانکر انجام شد، اما اینکه یک مجتمع آبی به کلی از مدار خارج شود و با تنش آبی مداوم روبه‌رو باشیم، نداشتیم.

وی گفت: برای ذخیره‌ سازی آب، دو مخزن ۱۰ هزار متر مکعبی وارد مدار شده و ذخیره‌سازی آب در ساعات حداقل مصرف به خوبی انجام می‌شود همچنین بخشی از سیستم انتقال آب شهرستان که فرسوده بود بازسازی شده و به طور کلی در مجموع رقمی بالغ بر ۴۰ میلیارد تومان هزینه شده‌ است که از این میزان ۲۰ میلیارد تومان آن برای تأمین منابع آبی هزینه شده‌ است.

وی همچنین مطرح کرد: در زمینه اطلاع‌ رسانی و آموزش نیز اقدامات خوبی انجام شده‌ است و بنا بر مصوبه جدیدی که داشتیم قرار شده‌ است شرکت آب و فاضلاب از محل درآمدهای خودش اعتباراتی را برای آموزش و اطلاع‌ رسانی اختصاص دهد.

فرماندار نیشابور گفت: یکی از بحران‌های جدی آینده در سطح ملی و منطقه‌ای بحران آب است و لازم است از الان تدابیری اندیشیده شود که در آینده با آسیب‌های جدی ناشی از این بحران مواجه نشویم.