کیمیاگری یعنی این: تبدیل تهدید سیل و کرونا به فرصت اشتغال/ صابون‌پزی در سربازِ بلوچستان

    عصر ایران؛ مرضیه حسینی- یکی از مهم ترین رسالت‌های مؤسسه‌های مردم‌نهاد، محرومیت‌زدایی از طریق حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و اشتغال‌زایی در مناطق کم‌برخوردار مانند سیستان و بلوچستان است.

  کم‌کاری دستگاه های مسؤول در این حوزه، اهمیت فعالیت‌های مؤسسات مردم‌نهاد در توسعۀ محلی و منطقه‌ای را برجسته‌تر می‌کند. می خواهیم از موسسۀ «مهر و ماه» بگوییم که با مدیریت خانم «افخم صباغ» که با هدف حمایت از زنان سرپرست خانوار، زنان بی‌بضاعت و کودکان کار تشکیل شده و فعالیت می‌کند و در راستای محرومیت‌زدایی و توانمند سازی زنان ساکن در منطقه سرباز بلوچستان، آستین همت بالا زده و به یاری کار داوطلبانه، یک کارگاه تولید صابون مایع تأسیس کرده است.

  این اقدام در کنار کمک به توسعه محلی نتایج زیر را نیز به دنبال داشته است: یافتن فعالان بومی، جلب همکاری جامعۀ محلی، ایفای نقش مؤثر در مقابله با کرونا با توزیع صابون مایع در مراکز پرجمعیت و آگاهی بخشی در این رابطه، کارآفرینی و کمک به ارتقای موقعیت اجتماعی و احترام زنان جوان و بالاخره فرابالیدن یک صندوق کارآفرینی از بخش خصوصی به یک تعاونی تولیدی و تعاونی با شرکت زنان و مردان فعال جامعه محلی.

تهدید سیل و کرونا را به فرصت اشتغال زایی بدل کردیم

  نگاهش ناگهان به نقطه ای در گذشته ای که چندان دور نیست، گره خورد، آهی کشید و گفت:«سیل که آمد چیزی زیادی در خانه بلوچ ها برای بردن پیدا نکرد، زندگی مرا اما زیر و رو کرد! بعد از آن بود که زندگی ما یعنی من و سایر داوطلبین موسسه مهر و ماه به شکل عجیبی با بلوچستان و بیش از همه جا با شهرستان سرباز گره خورد.

  من در این مدت کوتاه، به اندازه همه سال‌های نوجوانی و جوانی از مردم بلوچ آموختم. زلزله‌های بم، آذربایجان و کرمانشاه به ما یاد داد که همیاری با جامعۀ محلی برای کارآفرینی یکی از اساسی‌ترین کارهای سازمان‌های مردم نهاد بعد از بحران‌ها و بلاهای ناگهانی است. ارزیابی سریع نخستین گروه اعزامی، هم این مسأله را تأیید کرد و "پویش همیاری با صندوق‌های کارآفرینی" کلید خورد. می دانستیم که بدون اشتغال زایی و توانمندسازی مردم محلی خاصه زنان، نمی توانیم کار موثری در راستای محرومیت زدایی از منطقه سرباز انجام دهیم.»

  یکی دیگر از داوطلبان موسسه مردم نهاد مهر ماه در خصوص ادامه پروژه اشتغال زایی برای زنان در منطقه سرباز می‌گوید: «هنوز در مرحله بررسی و مطالعه بودیم که همه گیری جهانی کووید 19از راه رسید.

   کرونا، بحرانی جدی‌تر و خطرناک‌تر از سیل بود و خود را به ما، مسئولان و دیگر سمن‌های فعال در منطقه تحمیل کرد. مانده بودیم چه کنیم و کار درست کدام است؛ آیا باید کارآفرینی را رها کرده و به مقابله با کرونا و کمک به پیشگیری از بیماری می‌پرداختیم و همه بررسی‌ها و گفتگوها با زنان سرباز و فعالان محلی در زمینه کارآفرینی را فراموش می کردیم؟

   در آن صورت، تعهدی را که در برابر حامیان مالی برای کارآفرینی داشتیم و امیدی که در دل زنان رنج دیده بلوچ ساخته بودیم چه می شد؟ تصمیم گرفتیم به جای تسلیم شدن به شزایط موجود آن را به فرصتی برای اشتغال زایی تبدیل کنیم. طرح‌های تولید ماسک پارچه‌ای و تولید صابون مایع در منطقه را متاثر از همین ایده اجرایی کردیم. این راه حل ما را از پویش کارآفرینی دور نمی‌کرد، بلکه آن را به شکلی کاملاً مناسب با شرایط مکان و زمان تطبیق می‌داد.»

کارگاه صابون پزی و فواید برای منطقه

   یکی دیگر از همراهان مهر و ماه که یک شیمیدان برجسته و مبتکر تأسیس کارگاه تولید صابون است، می‌گوید: «همیاری در تأسیس یک کارگاه صابون‌پزی و همراهی در تبدیل شدن آن به تعاونی روستایی، اهمیت زیادی دارد. زیرا در استان سیستان بلوچستان، به ویژه در مناطق روستایی و دور از شهرهای بزرگ، معمولاً اشتغالِ مردم، گذشته از بعضی کارهای خدماتی و مشاغل پرخطر مانند قاچاق سوخت، بیشتر به زمین و آسمان وابسته است.

  با نبود زمین کشاورزیِ مناسب و کمبود آب یا باران‌های موسمی و سیلاب، کشاورزی رایج سنتی، برای عامه مردم، درآمد چندانی ندارد. ایجاد کارگاه تولید صابون، گذشته از پاسخ به ضرورت مقابله با کرونا، با هدف ورود صنعت در منطقه انجام شد. صنعتی هماهنگ با توسعه پایدار که علاوه بر تأمین نیازهای اولیه بهداشتی مردم، کاری باشدکه نه به زمین و آسمان، بلکه به نیروی کار انسان وابسته است، اشتغال ایجاد می‌کند و به مرور توسعه می‌یابد.با شروع تولید در این کارگاه، استعدادها و توانمندی‌هایی مجال بروز یافتند که باورش برای ما مشکل و برای آن‌ها موجب اعتماد به نفس و افتخاری بود که نیازی به حضور ما نداشتند، مگر برای حفظ نظمی که در صنعت لازم است و گاهی برای پشتیبانی‌های ضروری»

  عزمی جدی مردم محلی و اشتیاق برای پیشرفت

  یکی دیگر از داوطلبان پروژه تاسیس کارگاه صابون پزی در سرباز می‌گوید: «با توجه به استقبال جامعه محلی، همراهی بسیار خوب ادارۀ آموزش و پرورش و دیگر مسئولان شهرستان سرباز و همکاری تحسین برانگیز فعالان بومی، فعالیتی که پس از بررسی‌ها و تهیه مقدمات اولیه از تیر 1399 با عنوان "صندوق کارآفرینی" در روستای کوازدر شهرستان سرباز آغاز شد، به سرعت به مرحله تولید صابون مایع استاندارد رسید.

   نیروی انسانی مورد نیاز از بین علاقه مندان برای تشکیل تعاونی تولیدی جذب شد و با همراهی همه جانبه موسسه مهر و ماه و پیگیری و پشتکار تحسین برانگیزِ اعضاء تعاونی در حال تأسیس، به رغم سه نوبت افزایش شیوع تعداد مبتلایان به کرونا و تعطیل شدن ادارات و مراکز دولتی، مراحل کسب مجوزهای تولید به سرعت طی شد. کارگاه صابون پزی که تعدادی از زنان علاقمند سرباز را به کار مشغول کرده اکنون در حال گذراندن آخرین مرحله ثبت رسمی تعاونی یعنی گرفتن برند است.»

  اشتغال و هویت یابی برای زنان

  مؤسسۀ مهر و ماه، از نخستین گام پایه گذاری این پروژه، بنا را بر این گذاشت که چه به صورت صندوق کارآفرینی و چه تعاونی تولیدی ، بر اساس یک تفاهم نامه، مرحله به مرحله تا رسیدن تعاونی به خودکفایی کامل از حمایت مادی خود بکاهد و ابزارهای تولید را به تعاونی منتقل کند. حمایت فنی و تکنیکی، تا هر زمان که اعضای تعاونی مایل باشند ادامه خواهد یافت، زیرا پیشرفت علم و صنعت بی‌نهایت است و سرزمین زیبای بلوچستان عزم پیشرفت دارد.

  برای زنی که مادر سه فرزند است و حالا با کمک دستیارانش در طول 6 ماه 4500 کیلو که (بخش اعظم آن در مدارس و مساجد به طور رایگان توزیع شده است) صابون تولید کرده است، شغل تنها راهی برای کسب درآمد نیست، زنانی که در کارگاه تولید صابون کار می کنند، به خود می بالند که نقشی در توسعه منطقه و تولید ملی دارند، به معیشت خانواده کمک کرده و به واسطه کارشان جایگاه اجتماعی شان نیز تغییر کرده است.

----------------------

عکس‌ها از صبا طاهریان (از نیروهای داوطلب)

تماشاخانه

از کودکی برخی مردهای ایرانی تا قفس سرباز پارسی / لگدی که معنای زیادی پیدا کرد (فیلم)

فیلمی ناب از بازار تهران در حدود ۱۲۰ سال قبل / لباس پوشیدن مردان و زنان تهرانی جالب است (فیلم)

فیلم های دیگر