حامد كرزاي رئيسجمهور افغانستان پس از شركت در كنفرانس لندن روز سهشنبه گذشته عازم عربستان شد تا علاوهبر انجام مناسك حج عمره با مقامات بلندپايه اين كشور ديدار كند. سفر كرزاي به رياض در حالي صورت گرفته است كه ناظران مسائل افغانستان معتقدند، سفر رئيسجمهور افغانستان به اين كشور عربي در راستاي اقناع مقامات رياض براي همكاري در عملي كردن طرح كرزاي موسوم به «گفتوگوهاي صلح» با گروه طالبان است.
البته اين اولين درخواست كابل از رياض براي همكاري در حل بحران افغانستان نيست، بلكه كرزاي در كنفرانس لندن كه در هفته گذشته به پيشنهاد گوردون براون نخستوزير انگليس برگزار شد گفت: «من براي پايان دادن به اختلافات داخلي افغانستان به نقش اساسياي كه ملك عبدالله بن عبدالعزيز پادشاه عربستان ميتواند ايفا كند توجه ويژهاي دارم.»
هرچند درخواست كرزاي از پادشاه عربستان براي همكاري در اجراي طرح گفتوگوهاي صلح با طالبان ناشي از اطلاع رئيسجمهور افغانستان از اعتماد مردم افغانستان به ملك عبدالله ناشي ميشود اما از ميزان نفوذ ملك عبدالله در ميان طالبان اطلاعي ندارد؛ هرچند در زمان حكومت طالبان در افغانستان، عربستان سعودي در كنار امارات متحده عربي و پاكستان، يكي از سه كشور جهان بود كه رژيم «امارت طالبان» را به رسميت ميشناختند.
همچنين معلوم نيست كه ملك عبدالله تا چه اندازه ميتواند در راضي كردن طالبان براي موافقت با گفتوگوهاي صلح كرزاي موفق عمل كند.
از سوي ديگر عربستان سعي كرده است از طالبان و ساير جريانهاي افراطي افغانستان بهعنوان يك نيروي فشار بر جمهوري اسلامي ايران استفاده كند. بنابراين كرزاي با اعطاي چه امتياز سياسي خواهد توانست توافق پادشاه عربستان را جلب كند؟
ديدگاه رئيسجمهوري افغانستان اين است كه عربستان سعودي يك كشور بزرگ الگوي اسلامي است و اين كشور بايد نقش خود را در آوردن صلح و ثبات در منطقه ايفا كند.
اما سوالي كه در اينجا ميتوان مطرح كرد اين است كه با وجود تلاش كشورهاي غرب و حضور نيروهاي ناتو در افغانستان براي حمايت از اين كشور آيا نيازي به حضور عربستان در اجراي طرح صلح كرزاي وجود دارد؟
در زمان تهاجم ارتش سرخ شوروي سابق به افغانستان، رياض به علت نگراني از گسترش كمونيسم گروهي از جهادگران خود را به اين كشور اعزام كرد، اما پس از اتمام جنگ 10 ساله مسكو در افغانستان، نتيجهاي كه عايد عربستان شد چيزي نبود جز شكلگيري گروه افراطي طالبان و القاعده. شكلگيري گروه القاعده و طالبان و قدرت گرفتن آنها در افغانستان همچنين حمله تروريستي آنها به برجهاي دوقلوي آمريكا در سال 2001 باعث شد رسانههاي مختلف جهان مقامات رياض را متهم به همكاري با گروه تروريستي القاعده كنند.
با اين وجود آيا مقامات سعودي بار ديگر حاضر خواهند شد در اجراي طرح صلح كرزاي با طالبان افغانستان همكاري كنند؟
از سوي ديگر برخي از كارشناسان بينالمللي معتقدند در سالهاي اخير افغانستان در تمامي مشكلات عربستان دخالت داشته است. اما بايد توجه داشت كه درخواست كرزاي از ملك عبدالله درحالي مطرح شده است كه عربستان بهعنوان يك كشور تاثيرگذار در ميان كشورهاي عربي در حل مسائل كشورهاي عربي از قبيل عراق و فلسطين ناتوان عمل كرده است، با اين حساب چگونه ميتواند يك نقش سازنده در آينده افغانستان ايفا كند؟
الشرقالاوسط/ فرهیختگان