عصر ایران ــ با فروکش کردن تنشهای اخیر و بازگشت آرامش به شبهای ایران، زخمهای روانی جنگ بهتازگی در میان برخی از افرادی که روزهای پرالتهاب آن را تجربه کردهاند، خودنمایی میکند. کاربران شبکههای اجتماعی این روزها از «افسردگی پس از جنگ» سخن میگویند؛ اختلالی که پزشکان آن را «اختلال استرس پس از سانحه» یا PTSD مینامند.
PTSD شایعترین اختلال روانی پس از رویدادهای تروماتیک مانند جنگ یا زلزله است که با علائمی چون اضطراب، اجتناب از یادآوری رویداد، کابوسهای شبانه و افزایش هوشیاری بیش از حد شناخته میشود. آمارها نشان میدهد زنان بیش از مردان در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند. این علائم اگر بیش از یک ماه ادامه یابد و زندگی روزمره فرد را مختل کند، بهعنوان یک اختلال تشخیص داده میشود.
مفهوم PTSD در دنیای پزشکی نسبتاً جدید است. در جنگ جهانی اول، این حالت با اصطلاحاتی مانند «موجگرفتگی» یا «شوک گلوله» توصیف میشد و در جنگ جهانی دوم، سربازانی که بر اثر فشار روانی مداوم جنگ، توانایی تمرکز و انجام کارهای روزمره را از دست میدادند، به «خستگی نبرد» مبتلا تلقی میشدند.
درمانهای این اختلال شامل دارو درمانی، درمانهای شناختی-رفتاری، تصور مکرر تروما و جلسات گروهی است. با این حال، همه افراد به درمان حرفهای نیاز ندارند و در برخی موارد، حمایت خانواده و دوستان یا گذر زمان میتواند به کاهش علائم کمک کند.
کارشناسان تأکید میکنند که آگاهی از این اختلال و توجه به سلامت روان، گامی مهم در مسیر بهبودی افرادی است که سایه جنگ را تجربه کردهاند.