انتخاب هندوانه رسیده و شیرین نه فقط بهظاهر بلکه به تجربه و چند ترفند ساده بستگی دارد که میتواند تضمینکننده طعم دلچسب باشد. علاوه بر نشانههای ظاهری، هندوانه بارها در فرهنگ عامه با خواصی مرتبط با سلامت و حتی پیشگیری از بیماریهای زمستانی نیز پیوند خورده است. در این گزارش هم از نشانههای علمی انتخاب هندوانه خوب میگوییم و هم از فلسفه تاریخیِ حضورش در شب یلدا.
اگر تا حالا هنگام خرید هندوانه دقیق نبودید، این راهنما کمک میکند دقیقتر و آگاهتر انتخاب کنید.
یک انتخاب خوب
تشخیص هندوانه رسیده و شیرین هنگام خرید همیشه چالشی بزرگ است، چون نمیتوان میوه را قبل از خرید چشید. اما چند نکته علمی و عملی کمک میکنند تا انتخاب بهتری داشته باشید.
۱. وزن مناسب
هندوانهای که نسبت به اندازهاش سنگینتر است معمولاً آبدارتر و شیرینتر است؛ چون آب و قند بیشتری دارد. وزن میتواند نشانه خوبی از آبدار بودن داخل باشد.
۲. لکه زرد زیر میوه
زیر هندوانه، جای تماس با زمین باید سفید مایل به زرد یا نارنجی روشن باشد. این یعنی میوه بیشتر روی زمین مانده و زمان بیشتری برای رسیدن داشته است.
۳. صدای ضربه
وقتی با انگشت یا کف دست به هندوانه ضربه میزنید، صدای عمیق و توخالی نشانه رسیده بودن و معمولاً طعم بهتر است.
۴. ظاهر پوست
پوست باید یکنواخت و بدون لکهای بیرونی زیاد باشد. پوست خیلی براق میتواند نشانه نارس بودن باشد، درحالیکه پوست ماتتر معمولاً رسیدهتر است.
۵. خطوط پوست
خطوط قوی و تضاد بین رنگها، یا نشانههای قهوهای تیره روی پوست میتواند از قند نشأت گرفته و نشاندهنده طعم شیرینتر باشد.
حتی اگر همه این نشانهها را بررسی کنید باز هم ممکن است یک هندوانه ظاهر خوبی داشته باشد اما داخلش خیلی شیرین نباشد؛ چون هندوانه بعد از چیدن دیگر مثل بعضی میوهها شیرینتر نمیشود، شیرینی و رسیدگی آن کاملاً وابسته به زمان رشد در مزرعه است.
۶. ناف هندوانه
هندوانه هایی را انتخاب کنید که ناف کوچکتری دارند چرا که رسیده تر هستند و پوست نازک تری دارند. هندوانه ای که ناف بزرگتری دارد زودتر چیده شده و هنوز کاملا رشد نکرده است.
۷. توجه به ساقه
ساقه جایی است که مواد مغذی به میوه می رسد. پس از چیدن میوه، ساقه دیگر آب و مواد مغذی را منتقل نمی کند بنابراین به سرعت زرد و خشک می شود. فقط هنداونه های تازه، تردی، سفتی و شیرینی خود را در درون حفظ می کنند. بنابراین از خرید میوه هایی که خیلی وقت است چیده شده اند خودداری کنید. زیرا ممکن است قسمت داخلی آنها در حال خراب شدن باشد. و اغلب طعم شیرینی کمتری داشته باشند. بنابراین بهتر است هندوانه ای را انتخاب کنید که ساقه سبزتری داشته باشد. معمولا ساقه هنداونه تازه و شیرین سبزتر و فر خورده تر است اما هندوانه کهنه ساقه زرد و صاف تری دارد.
چرا خوردن هندوانه در شب یلدا باب شد؟
برخی باورهای سنتی میگویند اگر در شب یلدا هندوانه بخورید، سرماخوردگی و بیماریهای زمستانی کمتر سراغ شما میآید. این باور با ذهنیت نمادین گرما و تابستان و همچنین نوشیدن و خوردن میوههای آبدار در زمستان ارتباط دارد. در گذشته این ایده را نمادی از حفظ گرما و سلامت میدانستند.
از طرف دیگر، هندوانه خودش سرشار از ویتامینها و آنتیاکسیدانها است و میتواند به آبرسانی بدن، تقویت سیستم ایمنی و محافظت از قلب کمک کند.
در یک سنت دیگر که در برخی مناطق ایران بیان شده، هنگام بریدن هندوانه در شب یلدا، بزرگتر خانواده آن را قسم میدهد که «بیماری و سختی را از خانه دور کند» در واقع نمادی از رفع بدیها و شروع سالم فصل جدید.
از طرفی شب یلدا ریشه در جشنهای باستانی ایران دارد و به انقلاب زمستانی (بلندترین شب سال) مرتبط است. ایرانیان باستان این شب را جشن میگرفتند چون از فردای آن، روزها بلندتر میشوند و نور خورشید بازمیگردد، نمادی از پیروزی نور بر تاریکی.
در چنین جشنهایی، خوردن میوههای تازه فصل — بهویژه میوههای قرمز مثل هندوانه و انار — جایگاه ویژه ای داشتند. به اعتقاد باور گذشتگان رنگ قرمز این میوهها نمایانگر گرما، زندگی و نور خورشید بود.
البته هندوانه در ایران تابستانی است، اما نگهداری طولانی یا خشک کردن هندوانه و خربزه در گذشته یکی از روشهای بهرهگیری از میوههای تابستان بود تا این میوه ها در شب چله نیز حضور داشته باشد.
چه زمانی هندوانه را سرو کنیم؟
طبق رسوم و همچنین تجربههای غذایی، معمولاً هندوانه بعد از شام و در جریان دورهمی شبچره سرو میشود تا مهمانان از طعم و تازگی میوه لذت ببرند.
هرچند برخی متخصصان تغذیه توصیه میکنند بهدلیل سردی طبیعت هندوانه در فصل زمستان، بهتر است همراه آجیل یا قبل از شام سبک مصرف شود تا هضم راحتتر باشد.
در مجموع:
• هندوانه قرمز، سنگین و دارای لکه زمینه زرد بهترین انتخاب است.
• هندوانه بعد از چیدن شیرینتر نمیشود، پس انتخاب درست در خرید مهم است.
• رنگ و نماد هندوانه (سرخی، آسیابیدن نور و گرما) ارتباط فرهنگی عمیقی با جشن یلدا دارد.
• خوردن هندوانه همراه آجیل در شبچره یا بعد از شام به رسم امروزی و سنتی ایرانیان است.
منبع: همشهری آنلاین