بازار جهانی نفت در روزهای پایانی سال ۲۰۲۵ میلادی با فشارهای متعددی روبهرو شده است. از یکسو افزایش تولید و پیشبینی مازاد قابلتوجه عرضه در سال آینده میلادی، چشمانداز قیمتی نفت را تضعیف کرده و از سوی دیگر، تحولات ژئوپلیتیکی بهویژه احتمال پیشرفت در مذاکرات صلح میان روسیه و اوکراین، انتظارات سرمایهگذاران را تغییر داده است. مجموعه این عوامل باعث شده قیمت نفت برنت و نفت آمریکا در مسیر ثبت بیشترین افت سالانه از سال ۲۰۲۰ تاکنون قرار بگیرد.
به گزارش اقتصاد آنلاین، در معاملات امروز بازارهای جهانی، قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال با کاهش ۱ دلار و ۶۰ سنتی، معادل ۲.۵۷ درصد، به ۶۰ دلار و ۶۴ سنت رسید. همزمان، نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا (WTI) نیز افتی ۱ دلار و ۶۱ سنتی، معادل ۲.۷۶ درصد را تجربه کرد و در سطح ۵۶ دلار و ۷۴ سنت معامله شد.
این کاهش قیمت در شرایطی رخ داده که طی روزهای گذشته، برخی اختلالها در عرضه موجب شده بود نفت از کف قیمتی پنجساله خود فاصله بگیرد، اما فشار عوامل بنیادی دوباره بازار را به سمت کاهش سوق داده است.
یکی از مهمترین دلایل افت قیمت نفت، افزایش نگرانیها درباره مازاد عرضه در بازار جهانی است. آژانس بینالمللی انرژی در گزارش ماه دسامبر خود اعلام کرده است که عرضه جهانی نفت در سال آینده میلادی بهطور متوسط روزانه ۳.۸۴ میلیون بشکه بیشتر از میزان تقاضا خواهد بود.
این برآورد، سیگنالی منفی برای بازار محسوب میشود؛ چرا که مازاد عرضه معمولاً به کاهش قیمتها و تشدید رقابت میان تولیدکنندگان منجر میشود. افزایش تولید در کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، بهویژه در آمریکا، یکی از عوامل اصلی شکلگیری این چشمانداز مازاد عرضه است.
با وجود نوسانهای مقطعی، بازار نفت در آستانه ثبت یکی از ضعیفترین عملکردهای سالانه خود در سالهای اخیر قرار دارد. نفت برنت طی یک سال گذشته حدود ۱۹ درصد و نفت خام آمریکا حدود ۲۱ درصد کاهش قیمت را تجربه کردهاند.
این افت قابلتوجه، بیشترین کاهش سالانه قیمت نفت از سال ۲۰۲۰ تاکنون محسوب میشود؛ سالی که همهگیری کرونا تقاضای جهانی انرژی را بهشدت کاهش داده بود.
در کنار عوامل اقتصادی، تحولات سیاسی نیز نقش پررنگی در نوسانات اخیر بازار نفت داشتهاند. سرمایهگذاران با دقت روند احتمالی مذاکرات صلح میان روسیه و اوکراین را دنبال میکنند. رئیسجمهور اوکراین قرار است در روزهای آینده در فلوریدا با دونالد ترامپ دیدار کند و درباره مسائل قلمرویی و آینده جنگ گفتگو داشته باشد.
هرگونه توافق صلح میتواند زمینهساز کاهش یا لغو بخشی از تحریمهای بینالمللی علیه نفت روسیه شود؛ موضوعی که در صورت تحقق، عرضه نفت به بازارهای جهانی را افزایش داده و فشار مضاعفی بر قیمتها وارد خواهد کرد.
در تحولی دیگر، کاخ سفید به نیروهای نظامی و نهادهای ذیربط دستور داده تمرکز خود را حداقل تا دو ماه آینده بر قرنطینه و محدودسازی نفت ونزوئلا قرار دهند. این تصمیم نشان میدهد که اولویت فعلی واشنگتن، ادامه فشار اقتصادی بر برخی تولیدکنندگان نفت است، نه ورود به گزینههای نظامی.
با این حال، بازارها این اقدامات را در برابر حجم بالای عرضه جهانی ناکافی میدانند و همچنان چشمانداز کلی قیمت نفت را نزولی ارزیابی میکنند.
| نوع نفت | قیمت امروز | میزان تغییر | درصد تغییر |
|---|---|---|---|
| نفت برنت دریای شمال | ۶۰ دلار و ۶۴ سنت | ۱.۶۰ دلار کاهش | ۲.۵۷٪ ▼ |
| نفت وست تگزاس اینترمدیت (WTI) | ۵۶ دلار و ۷۴ سنت | ۱.۶۱ دلار کاهش | ۲.۷۶٪ ▼ |
مجموعهای از عوامل شامل مازاد عرضه پیشبینیشده، افت تقاضای نسبی، تحولات ژئوپلیتیکی و سیاستهای اقتصادی آمریکا باعث شده بازار جهانی نفت در مسیر نزولی قرار بگیرد. در صورت تداوم این شرایط، کارشناسان معتقدند فشار بر قیمتها در ماههای ابتدایی سال آینده میلادی نیز ادامهدار خواهد بود، مگر آنکه تغییر معناداری در توازن عرضه و تقاضا ایجاد شود.