عصر ایران ؛ نهال موسوی - سه روز از درگذشت زنده یاد بهرام بیضایی میگذرد و علی رغم این که از رئیس جمهور، معاون اول رئیسجمهور و سخنگوی دولت گرفته تا وزارت ارشاد، نهادهای صنفی هنری، هنرمندان و ... انواع و اقسام پیامهای تسلیت و مرثیه نامه منتشر کردند ولی واقعا هیچ اقدامی صورت نگرفت که نشان دهنده یک عزم جزم و یک احترام راسخ برای یکی از ماندگارترین چهرههای معاصر این سرزمین است.
در تلویزیون به اندازه یک خبر هم ارزش با انواع و اقسام اخبار معمولی شبانه روز به آن پرداخته شد، شامگاه روز شنبه 6 دی ماه خبر کوچ ابدی بهرام بیضایی منتشر شد و بخشهای خبری ۲۰:۳۰ و ۲۱ واکنشی به درگذشت بیضایی نداشتند. بخش خبری ۲۲ شبکه سه این اتفاق را بازتاب داد. گوینده اعلام کرد که بهرام بیضایی در روز تولد ۸۷ سالگیاش درگذشت.
در روز 7 دی بخش خبری ساعت ۸ صبح شبکه خبر درگذشت بهرام بیضایی را اعلام کرد. گوینده او را کارگردان و نمایشنامهنویس شناختهشده نامید و «باشو غریبه کوچک»، «شاید وقتی دیگر» و «مسافران» را جزو کارهای شاخص بیضایی عنوان کرد. در این بخش خبری همچنین اشاره شد که بهرام بیضایی فیلمنامهنویس فیلم «روز واقعه» درباره کربلا بوده است.
شبکه نمایش هم ساعت 19 فیلم سینمایی «باشو غریبه کوچک» ساخته بهرام بیضایی را پخش کرد!
نکته قابل توجه این است که پیمان جبلی به عنوان رئیس صداوسیما تا لحظه نگارش این نوشتار هیچ پیام تسلیتی برای درگذشت بهرام بیضایی نداده است.
در همین روز 7 دی سه تشکل صنفی هنری خانه سینما، خانه تئاتر و خانه موسیقی بیانیهای منتشر کردند و از تمامی گروههای فیلمسازی در سینما، سریال و نمایشِ خانگی، و از تمامی گروههای تئاتری و موسیقایی، و نیز از همه هنرمندانی که خویشتن را وامدارِ نگاه، زبان و شجاعتِ او میدانند، درخواست کردند که:
«در روز دوشنبه، هشتم دیماه سال ۱۴۰۴، پیش از آغازِ کارِ روزانه، با تصویری از آن اسطوره دوران در ذهن و حضورِ بیبدیلش در قلب بایستند و با یک دقیقه سکوت، حرمتِ این وداع را پاس دارند.
همچنین شایسته است تا تمامی مردمِ ایرانزمین در این بزرگداشتِ فرهنگی شریک شوند؛ تا هر یک با کلامی، نگاهی، تصویری و یا فیلمی کوتاه از این ایستادگی و همدلی، اثری بر جای گذارند. باشد که یادِ او در دیده و دلِ مردمانِ ایرانزمین، پایدار و جاودان بماند.»!
تکلیف صداوسیما که روشن است و هیج انتظاری هم از آن نیست اما درباره بقیه، یک نوع تظاهر مجازی فقط به چشم میخورد، از دولت گرفته تا همین 3 خانه سینما، تئاتر، موسیقی و حتی بسیاری از انجمنهای مختلف فرهنگی، هنری و...
یعنی تصور کنید 3 نهاد صنفی و هنری مهم این مملکت تنها فعالیتشان برای استاد بیضایی این باشد که هرجا که هستید یک دقیقه به احترام ایشان سکوت کنید و هرچه میتوانید تولید محتوا کنید!
دولتمردان هم که انگار همین که تسلیت گفتهاند کار تمام است دیگر، در صورتی که بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر انتظار دارند به احترام این افتخار ایران زمین یک روز عزای عمومی اعلام شود.
در سال 1391 برای درگذشت هوگو چاوز یک روز عزای عمومی در سراسر ایران اعلام شد، در تاریخ 16 اسفند 1391 سایت ریاست حمهوری اعلام کرد: «در جلسه امروز چهارشنبه هيات دولت كه به رياست دكتر محمود احمدي نژاد تشكيل شد به پاس قدرشناسي از هوگو چاوز رييس جمهور فقيد ونزوئلا و به احترام ملت اين كشور مصوب شد امروز چهارشنبه شانزدهم اسفند ماه در كشور عزاي عمومي اعلام شود.»!
بهرام بیضایی نه هنرمند مناسبتی بود، نه قابل مصادرهی تبلیغاتی. برای هیچ جناح و جریانی، اندیشهاش پیچیده بود، تاریخ را سادهسازی نمیکرد، اسطوره را به نفع روایتهای آماده قربانی نمیکرد و از همه مهمتر، وابسته نبود، به هیچ طرفی. نه داخلی و نه خارجی.
برای درگذشت کسی که نسلها از او آموختند، فکر کردند و ساختند، این که دولت عزای عمومی اعلام نکرد یا رسانهی رسمی کشور به چند خط خبر اکتفا کرد، ناامید کننده است.
در این مورد خاص به جرات میتوان گفت بیاعتنایی به درگذشت بیضایی فقط بیاحترامی به یک هنرمند نیست بلکه بیاعتنایی به تاریخ فرهنگیِ مردم ایران است. البته هنوز هم دیر نشده است و میتوان جبران کرد.
یادش گرامی
یکی در عرصه هنر
و یکی در عرصه سیاست