انتشار خبر دستيابی رهبران جناح های متخاصم فلسطينی به توافق بر سر تشکيل دولت ائتلافی و خاتمه دادن به نزاع داخلی واکنش محتاطانه ايالات متحده و اسرائيل را در پی داشته است.
به گزارش سایت بی بی سی ، ساعاتی پس از انتشار خبر توافق رهبران جناح های فتح و حماس، وزارت خارجه آمريکا واکنش نهايی خود را به دريافت جزييات بيشتر موکول کرد و مقامات اسرائيلی نيز گفتند که هرنوع توافقی بايد متضمن رعايت موافقتنامه های قبلی فلسطينيان و اسرائيل باشد.
اجلاس مکه به ابتکار ملک عبدالله، پادشاه سعودی، و با شرکت محمود عباس، رهبر فتح و رييس تشکيلات خودگردان فلسطينی، اسماعيل هنيه، نخست وزير تشکيلات خودگردان، و خالد مشعل، رهبر جنبش اسلامگرای حماس در مکه برگزار شده بود.
هدف از مذاکرات مکه تلاش برای توافق جناح های فتح و حماس بر سر تشکيل دولت ائتلافی و خاتمه دادن به درگيری های خونين بين طرفداران دو گروه بود.
با پيروزی جنبش حماس در انتخابات پارلمان فلسطينی در اوايل سال گذشته و تشکيل کابينه به رهبری اين گروه، کشورهای غربی بخش عمده ای از کمک های مالی خود به فلسطينيان را متوقف کردند و همراه با اسرائيل، از برقراری تماس با مقامات دولت به رهبری حماس خودداری ورزيدند.
اين کشورها از سرگيری کمک های خود را به تغيير روش جنبش حماس و اقدام آن در به رسميت شناختن موجوديت اسرائيل، نفی اقدامات خشونت آميز و احترام به توافق های قبلی بين اسرائيل و فلسطينيان، مشروط کرده اند.
حماس تا کنون از قبول اين شرايط خودداری ورزيده هرچند نوعی آتش بس غير رسمی را در عمليات عليه اسرائيل مراعات کرده است.
گروه اسلامگرای حماس از جمله گروه های فلسطينی فعال در سازمان دادن حملات انتحاری فلسطينيان عليه اسرائيل بوده است.
تا انتخابات سال گذشته، جناح فتح اکثر نهادهای اصلی، از جمله تعدادی از سازمان های انتظامی و امنيتی، و سمت های مهم در تشکيلات خودگردان فلسطينی را در دست داشت.
چند ماه قبل، رييس تشکيلات خودگردان به منظور خاتمه دادن به بحران ناشی از توقف کمک های خارجی تشکيل يک دولت ائتلافی با شرکت حماس و فتح را پيشنهاد کرد اما تا کنون اصرار حماس بر رد شرايط مورد نظر غرب مانع از اجرای اين پيشنهاد شده بود.
در ماه دسامبر، محمود عباس اعلام کرد که در صورت عدم موفقيت در تشکيل دولت ائتلافی وحدت ملی دستور برگزاری انتخابات پيش رس پارلمان و رهبری تشکيلات خودگردان را صادر خواهد کرد.
اين اظهارات باعث تشديد درگيری بين هواداران مسلح فتح و حماس شد که در جريان آن، بيش از هشتاد نفر جان داده و دهها نفر ديگر زخمی شده اند.
سخنگوی وزارت خارجه آمريکا در مورد توافق مکه گفته است که مذاکره کنندگان فتح و حماس بايد سه شرط شناسايی موجوديت اسرائيل، نفی خشونت و قبول توافق های قبلی با اسرائيل را بر آورده کرده باشند.
دبيرکل سازمان ملل متحد و وزارت خارجه بريتانيا نيز از توافق جناح های رقيب فلسطينی استقبال و ابراز اميدواری کرده اند که روند صلح خاورميانه به طور جدی به جريان افتد.
مذاکرات صلح خاورميانه، که مورد حمايت ايالات متحده، اتحاديه اروپا، سازمان ملل و روسيه است، پس از به قدرت رسيدن حماس پيشرفت چندانی نداشته هرچند کشورهای غربی و اسرائيل تماس های خود را با رييس تشکيلات خودگردان حفظ کرده اند.
در صورتی که دولت ائتلافی پيش بينی شده در توافقنامه مکه مورد قبول کشورهای غربی و اسرائيل قرار گيرد، انتظار می رود روند مذاکرات صلح سرعت گيرد هرچند اهود اولمرت، نخست وزير اسرائيل، گفته است که در هر صورت در روز 19 ماه فوريه با محمود عباس ديدار و گفتگو خواهد کرد.
جزييات توافق فتح و حماس هنوز انتشار نيافته اما گفته می شود که بر اساس آن، يک کابينه ائتلافی به رياست اسماعيل هنيه تشکيل می شود که در آن سمت معاونت نخست وزير و برخی سمت های کابينه به فتح واگذار خواهد شد.
گفته می شود وزارت خارجه، که مسئول هماهنگی مذاکرات صلح بين فلسطينيان و اسرائيل است، و وزارت کشور، که بر نهادهای انتظامی و امنيتی نظارت دارد، به افراد غير وابسته به حماس و فتح سپرده می شود.
دو طرف اصرار داشته اند که افراد مسلح فتح و حماس به عضويت نهادهای امنيتی و انتظامی پذيرفته شوند در حاليکه در حال حاضر، اکثر اين نهادها در اختيار فتح است و حماس نيز گروه های مسلحی را به شکل تشکيلات موازی ايجاد کرده است.
در مورد اقدام حماس در شناسايی اسرائيل، نفی خشونت و احترام به توافق های قبلی اسرائيل و فلسطينيان، ظاهرا در توافقنامه مکه آمده است که اين گروه به تعهدات سازمان آزاديبخش فلسطين احترام خواهد گذاشت اما به شناسايی اسرائيل اشاره مشخصی نشده است.
سازمان آزاديبخش فلسطين به ابتکار اتحاديه عرب در سال 1964 تاسيس شد و از سال 1974 به عنوان تنها نماينده مشروع مردم فلسطين مورد شناسايی اعراب قرار گرفت.
اين سازمان، که از چندين گروه فلسطينی تشکيل يافته و رهبری آن را ياسر عرفات و پس از وی محمود عباس بر عهده داشته اند، بر خلاف حماس، موجوديت اسرائيل را به رسميت شناخته و در سال 1993، بر اساس توافقنامه اسلو با اسرائيل، تشکيلات خودگردان را در سرزمين های اشغالی اعراب تاسيس کرد.