رئيس دانشكده علوم پايه دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات با بيان اينكه تنها راه پيشبيني زمان وقوع زلزله محاسبه زمان بروز موج عرضي و طولي امواج زلزله است، گفت:
به نوشته «همشهری»، اين دو موج با تاخير زماني چند ثانيهاي بهدنبال هم رخ ميدهد كه ژاپن با استفاده از اين روش موفق به كاهش خسارات ناشي از زلزله شده است. به گزارش خبرنگار مهر، دكتر بهرام عكاشه در همايش چالشهاي كلانشهر تهران، جغرافيا، ژئوفيزيك و ژئولوژي را از جمله علوم مربوط به زمين دانست و افزود: جغرافيا و ژئولوژي مربوط به بسترهاي بيروني زمين و ژئوفيزيك مطالعه در اعماق زمين است.
وي با اشاره به گسلهاي ايران اظهار داشت: دامنههاي جنوبي البرز مركزي يعني جايي كه كلانشهر تهران در آن واقع شده است طبق مستندات علمي زلزلهخيز است و اينكه گفته ميشود لرزشهاي ايجاد شده ناشي از آزمايشها يا حتي انفجارهاست واقعيت ندارد؛ چرا كه تهران زلزله خيز بوده و خواهد بود.
رئيس دانشكده علوم پايه دانشگاه آزاد، عامل زلزلهخيز بودن كره زمين را حرارت دروني آن ذكر كرد و ادامه داد: متأسفانه كشور ما در خط زلزله قرار گرفته است و بررسيها نشان ميدهد كه جنوب ايران و شمال البرز از مناطق پر خطر هستند بهگونهاي كه در هزار سال گذشته زلزلههاي تاريخي در اين نواحي رخ داده است.
عكاشه با اشاره به جزئيات پديده زلزله خاطرنشان كرد: در موج اول، زلزله خفيف است؛ بهگونهاي كه ممكن است تراسهاي منازل فرو بريزد ولي در موج ثانويه كه داراي موجهاي طولي و عرضي است خسارات احتمالي وارد ميشود.
وي توضيح داد: در موج ثانويه ابتدا موج عرضي و پس از آن موج طولي زلزله ميآيد كه قدرت موج طولي دو برابر موج عرضي است. پدر علم زلزلهشناسي ايران با تاكيد بر اينكه تاكنون علم نتوانسته زمان دقيق زلزله را پيشبيني كند، يادآور شد: تنها راهي كه تاكنون بشر توانسته زمان زلزله را پيشبيني كند محاسبه زمان بروز موج عرضي و طولي است كه با تاخير زماني چند ثانيهاي بهدنبال هم رخ ميدهد.
در حال حاضر اين روش در ژاپن استفاده ميشود و در اين زمان اندك تمامي نيروگاههاي هستهاي، رآكتورها و تاسيسات زير بنايي ديگر متوقف ميشوند.
اين محقق با بيان اينكه ژاپن دهها برابر زلزلهخيزتر از ايران است خاطرنشان كرد: ژاپن با استفاده از اين روش نه تنها خسارات ناشي از زلزله را كاهش داده بلكه با وجود دارا بودن 55 رآكتور تاكنون فجايع هستهاي در اين كشور رخ نداده است.
رئيس دانشكده علوم پايه دانشگاه آزاد با اشاره به زلزلههاي تاريخي ايران اضافه كرد: نتايج بررسيها نشان ميدهد كه علاوه بر تهران در تبريز نيز در طول تاريخ زلزلههايي آمده كه كاملا اين شهر را با خاك يكسان كرده است. از اينرو لازم است در سمينارهايي كه در اين زمينه برگزار ميشود به بررسي چالشهاي كلانشهرهاي ديگر چون شيراز، مشهد و تبريز نيز پرداخته شود.
عكاشه همچنين به زلزلهخيز بودن كوير لوت اشاره كرد و گفت: حركت شبهقاره هند باعث شكلگيري گسل جنوب غربي ايران شد كه درصورت فعال شدن اين گسل زلزلهاي با قدرت 8 ريشتر رخ خواهد داد.
وي تاكيد كرد: با توجه به اين واقعيتهاست كه در جهان امروز ايمني سازههاي هستهاي بيش از پيش مهم است؛ چرا كه مواد راديواكتيوي كه بر اثر تخريب احتمالي سازههاي هستهاي در فضا منتشر ميشود تا دهها سال منطقه را آلوده ميكند.
ثبت خردلرزههاي پايتخت باتوسعه شبكهرئيس مركز مطالعات پيش نشانگرهاي زلزله مؤسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران با اشاره به طرحهاي توسعه شبكه لرزهنگاري تهران اعلام كرد: با پوشش دستگاهي مناسب مناطق مختلف تهران، ثبت خردزمينلرزهها و شناسايي ساختهاي زمين شناسي فعال كه چشمه ايجاد زمين لرزهها هستند، امكانپذير ميشود.
دكتر حاتمي خاطرنشان كرد: در حال حاضر شبكه لرزه نگاري دوره كوتاه تهران 12 ايستگاه دارد كه راهاندازي سيستم هشدار سريع و استفاده از آن بهعنوان يك پيش نشانگر حداقل نيازمند نصب و راهاندازي 50 ايستگاه ديگر است كه در اين مرحله راهاندازي و تجهيز حداقل 20ايستگاه لرزهنگاري جديد پيشبيني ميشود.
وي افزود: با ايجاد پوشش دستگاهي مناسب مناطق مختلف تهران، ثبت خرد زمين لرزهها و شناسايي ساختهاي زمينشناسي فعال كه چشمه ايجاد زمين لرزهها هستند، امكانپذير خواهد شد.
براي بررسي ميزان زلزلهخيزي هر گستره، لازم است ايستگاههاي لرزه نگار جديد مجهز به دستگاههاي زلزلهنگار رقمي داير شوند تا در زمان بسيار كوتاهي اطلاعات به دست آمده را به مركز لرزهنگاري كشوري ارسال كنند تا ضمن اطلاع رساني دقيق و سريع رويداد زمين لرزه، فعاليتهاي حياتي امداد و نجات به موقع صورت پذيرد.