صفحه نخست

عصرايران دو

فیلم

ورزشی

بین الملل

فرهنگ و هنر

علم و دانش

گوناگون

صفحات داخلی

کد خبر ۱۳۳۹۰۱
تعداد نظرات: ۴۲ نظر
تاریخ انتشار: ۰۹:۵۷ - ۰۸ شهريور ۱۳۸۹ - 30 August 2010

گرگیعان، آئیین سنتی در خوزستان

قاسم منصور آل کثیر
عصر ایران - مردم عرب خوزستان در ماه مبارک رمضان مراسم ها و آئین های بسیاری دارند که یکی از آنها مراسمی است با نام "گرگیعان".

گفته می‌شود این مراسم از دوران پیامبر اکرم (ص)  و در هنگام میلاد نوه ایشان یعنی امام حسن (ع) به جا مانده است.

در شب نیمه ماه رمضان کودکان در شهرهای اهواز، آبادان، خرمشهر ، شادگان ، سوسنگرد و دیگر شهرها و روستاها با پوشیدن لباس های نو و محلی یعنی دشداشه برای پسران و عبا برای دختران، به خانه های مختلف می روند و عیدی و شیرینی می گیرند.

این کودکان در هنگام در زدن و قبل از گرفتن عیدی، شعرهایی می خوانند. به این مراسم گرگیعان گفته می شود.

آنها به  خانه های مختلف می روند و پشت در خانه ها شعر می خوانند: "ماجینه یا ما جینه - حل الکیس و انطینا " (آمدیم و آمدیم – در کیسه را باز کن و به ما (عیدی وشیرینی) بده)
 
اگر اهالی خانه مثلا در پشت بام باشند خطاب به آنها می گویند:" یا اهل سطوح  -  تنطونه لو نروح" (ای افرادی که بالای  پشت بام ایستاده اید -  به ما عیدی می دهید یا برویم؟)

همچنین ممکن است بچه هایی که دست جمعی برای گرفتن عیدی به کوچه ها می روند، دو گروه شوند و گروه نخست بگوید:" گرگیعان و گرگیعان " و گروه دوم جواب دهد:" الله یعطیکم رضعان " (خدا به شما پسر دهد).

یا اینکه " گرگیعان و گرگیعان -  الله ایخلی اولیدکم ( خدا پسر کوچولوی شما را نگه دارد ).

در این مراسم، اهالی خانه ها به بچه ها که هر یک سبدی را در دست دارد ، پاسورک ، شیرینی و عیدی می دهند.

این مراسم تا پاسی از شب نیمه ماه رمضان ادامه می یابد.

ریشه کلمه "گرگیعان"

تعابیر و روایت های مختلفی درباره ریشه این کلمه مطرح شده است.

درباره معنی کلمه "گرگیعان" یا "قرقیعان"، برخی معتقدند این کلمه از "قرع الباب" به معنای در زدن گرفته شده به خاطر اینکه کودکان درب خانه ها را برای دریافت شیرینی و عیدی می کوبند.

نظر دیگری که در باب معنی "گرگیعان" آمده است که می گوید این واژه از کلمه "قرّة العین" گرفته شده که به معنای شادی و سرور انسان می باشد.

از آنجایی که مراسم گرگیعان مصادف می شود با تولد امام حسن مجتبی ( ع ) وخوشحالی رسول خدا(ص) برای تولد اولین نوه اش، می گویند که مردم برای عرض تبریک به امام علی(ع ) و حضرت فاطمه (س) "قرة عين قرة عين" گویان به درب منزلشان می رفتند و کم کم به صورت مناسبتی هر ساله در میان مسلمانان رواج گرفت.

اجرای مراسم گرگیعان با نام های مختلف در بین مردم کشورهای عربی منطقه وجود دارد که اجرای آن نیز با اشعار خاصی همراه است.

برای نمونه مردم بغداد آن را "ماجینه" می نامند و اهالی جنوب عراق به آن "کرکیعان" می گویند.

در کشورهای حوزه خلیج فارس، بحرینی ها آن را "قرقاعون"، قطری ها به نام "قرنقعوه"و مردم کویت و عربستان به نام" قریقعان" می گویند.

این آئین در کشورهای عمان نیز "قرنقشوه" و در امارات "من حق اللیله" خطاب می شود.

در میان مردم عرب خوزستان چون در برخی مواقع ، قاف ، گاف تلفظ می شود لذا مراسم "قرقیعان" با تلفذ بومی "گرگیعان" خوانده می شود.
ارسال به تلگرام
انتشار یافته: ۴۲
در انتظار بررسی: ۳۴
غیر قابل انتشار: ۰
حمزه ال حائي
۱۶:۱۷ - ۱۳۹۰/۰۶/۱۱
خيلي خيلي خوب بود متشكرم حمزه الحائي ديرت اهواز قريه الحائي
ناشناس
۱۳:۳۱ - ۱۳۸۹/۰۶/۱۹
خوب بود آل کثیر شهر بیت خلف حیدر
saleh
۱۲:۰۷ - ۱۳۸۹/۰۶/۱۸
با تشکر از شما که یادی از دیار اهواز کردید. اول خوشحالم که ایرانی هستم دوم شادم که خوزستانی هستم ثالثا"خورسندم که خلف آبادی هستم.صالح زهیری از خلف آباد شهر از یاد رفته
saleh
۱۲:۰۰ - ۱۳۸۹/۰۶/۱۸
خطاب به عزیزیم که گفت این سنت کپی برداری شد نه برادر این سنت قدیمی است. از شما متشکرم که یادی از ما اهوازی ها کردید.صالح زهیری از خلف آباد شهر از یاد رفته
مجدم
۱۱:۵۱ - ۱۳۸۹/۰۶/۱۷
بسيارعالي بود
jamil
۱۷:۴۸ - ۱۳۸۹/۰۶/۱۴
بله این رسم هر سال اجره میشه . با کماله تشکر
فیروزه
۲۰:۳۸ - ۱۳۸۹/۰۶/۱۳
متن گرگعان عالی است . اینجانب یک کتاب در مورد روسم و آداب رمضان در فرهنگ مردم خوزستان تهیه کرده که در دست چاپ است از این مطلب که در مورد اعراب خوزستانی است بسسیار عالی است اما اگر این ریم را در گویش های مختلف و شهرهای مختلف نیز بررسی می کردید بسیار بی نقص بود .
حمید
۲۳:۴۹ - ۱۳۸۹/۰۶/۱۱
بسیار عالی بود من که فارسی زبان اهوازی هستم متوجه شدم که همشهریان عزیز عرب زبانم از انعکاس این مطلب چقدر خرسند شدند اگه تمام رسانه ها و حکومت به فرهنگ اقوام مختلف ایرانی توجه نمایند جایی برای گلایه باقی نخواهد ماند قطعاً این مشکل (عدم توجه) مختص عرب ها نبوده سایر اقوام کرد و بلوچ و ترک و ترکمن و بختیاری و لر و... از آن رنج می برند چون انعکاس این عدم توجه در بین اقوام احساس شهروند درجه چندم بودن است
ناشناس
۱۸:۵۴ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۹
عربها به بادام باسورك مي گويند لطف كنيد ومعناي بعضي از چيزها را هم بنويسيد
vvv
۱۲:۲۴ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۹
مطلب خوبی است به ویژه که آداب و رسوم مختلف مردم مناطق مختلف ایران اگاه شویم
vvv
۱۲:۲۳ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۹
با این که این مراسم شبیه همان قاشق زنی است اما ربطی به هم ندارند.
ناشناس
۱۱:۲۵ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۹
درمتن آمده است که اززمان تولد امام حسن (ع) این سنت بوجودآمده است یعنی حدود 1300 سال پیش .بعدچطور کسی ادعاکند که ازقاشق زنی ترکها کپی برداری شده است ؟
خنیفر
۰۹:۴۹ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۹
عالی بود

انشا ا... فعالیت اجتماعی و فرهنگی همچنان موثر تر گردد .
محمد از تهران
۰۹:۲۷ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۹
مطلب بسیار خوبی است. آن را با علاقه فراوان خواندم. برای نویسنده آرزوی توفیق دارم. محمد
فواد
۰۲:۳۵ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۹
سلام.
از توضیحات جالبتون خیلی ممنون هستم. جالب بود و مفید
جامعی
۱۷:۳۹ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۸
خسته نباشید
ياسر
۱۷:۲۸ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۸
واقعا عالی بود از زحمات همیشگی شما جناب آل کثیر در شناساندن فرهنگ مردم عرب خوزستان متشکرم
رضا
۱۵:۲۴ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۸
با تشكر فراوان از شما دوستان عزيز و گرامي
امروز ما را با نشر اين مطلب ما را غافلگير كرده وباعث خوشحالي و شعف ما مردم اهوازي گردهايد كه من از طرف تمام مردم خوزستان و اهواز از شما بخاطر انعكاس يكي از سنتهاي قديمي اين خته كمال تشر را داريم .

موفق باشيد
اهواز
۱۲:۴۴ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۸
سلام
دستتان درد نکند مطلبی خوبی است و یادی از سنت های ما اهوازی ها کردید.
م
۱۰:۴۲ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۸
متشکرم
مهشید
۱۰:۳۶ - ۱۳۸۹/۰۶/۰۸
گمان کنم این رسم از سنت قاشق زنی ترک ها کپی برداری شده است
تعداد کاراکترهای مجاز:1200