در حاليكه رسانهها از تلويزيون و راديو گرفته تا مطبوعات، سعي ميکنند مردم را با خواص غذايي آبزيان آشنا و آنها را به خوردن ماهي، خصوصاً ماهيهاي آبهاي آزاد ترغيب کنند، چند روز قبل، يكي از خبرگزاريها از قول يكي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي نسبت به آلودگي آبهاي خليج فارس با آلايندههايي مثل جيوه هشدار داد؛ آلايندههايي كه ميتواند از طريق مصرف گوشت ماهي به انسان هم منتقل شود.
پس از آن، رسول ديناروند، معاون غذا و داروي وزير بهداشت هم اعلام كرد كه اين ماجرا را پيگيري ميكند.
البته ديناروند اضافه كرد: بحث وجود فلزات سنگين در ماهيها هميشه مطرح بوده و ماهيهايي كه از چرخه كنترل آزمايشگاههاي وزارت بهداشت عبور ميكنند از اين نظر كنترل ميشوند اما كنترل وزارت بهداشت فقط درباره فراوردههاي حاصل از ماهيها، مانند كنسروها اعمال ميشود.
ديناروند تاكيد كرد كنسروها و محصولات آماده شده از ماهيها كه از وزارت بهداشت مجوز ميگيرند از نظر آلودگي به جيوه مشكلي ندارند، اما ماهيهاي تازه و ماهيهاي بستهبندي شده خام از سازمان شيلات كشور مجوز ميگيرند و درباره وضعيت اين ماهيها بايد مسئولان شيلات پاسخگو باشند.
اين در حالي است كه دکتر عيسي گلشاهي، رئيس مرکز مطالعات شيلات هم در گفتوگو با همشهري، ضمن تاكيد بر اينكه اين مسئله موضوع جديدي نيست که جنجالبرانگيز باشد و جيوه از قبل هم در اين آبها وجود داشته گفت: چيزي که در زمينه آلودگي ماهيها بايد مورد تحليل قرار بگيرد ميزان اين جيوه، درصد تجمع آن در ماهيها و نوع ماهيهاي مذکور است و تا جايي که تحقيقات مستند در اين زمينه انجام شده نبايد مشکلي در رابطه با وجود جيوه در ماهيهاي خليج فارس و درياي عمان مطرح شود.
وي تاكيد كرد: در تمام دنيا و در تمام تحقيقات بينالمللي انجام شده، هميشه کنسروهاي ماهي درصد بالاتري از جيوه را به دليل انجام فرايندهاي ماندگارسازي و بستهبندي به خود اختصاص دادهاند و چنانچه مسئولان وزارت بهداشت معتقدند که كنسروها و محصولات آماده شده از ماهيها كه از وزارت بهداشت مجوز ميگيرند از نظر آلودگي به جيوه مشكلي ندارند، چطور ممکن است ماهيهايي که از آنها کنسرو تهيه ميشود از نظر درصد آلودگي محل سئوال باشند؟
وي تاكيد ميكند کارشناسان ارشد موسسه تحقيقاتي شيلات که به بررسي ماهيهاي درياي جنوب ميپردازند، آلودگي ماهيهاي جنوب به جيوه ناشي از صنايع پتروشيمي در حد خطرزا بودن را رد کرده و پاسخ مفصلتر در اين زمينه را بهزودي در مقالهاي مستند همراه با اعداد و ارقام برگرفته از تحقيقات منتشر ميكنند.
مسئولين سازمان شيلات با اعتراض به عدم آگاهي وزارت بهداشت از وظايف اين سازمان، نظارت برحمل و نقل و عرضه موادغذايي خام از جمله ماهيهاي تازه و بستهبندي شده را از وظايف سازمان دامپزشکي برشمرده و معتقدند که شيلات تنها در زمينه صيد و صدور مجوز براي واحدهاي پرورش ماهي فعاليت ميکند و ماهي به عنوان يک ماده خام، به عهده سازمان دامپزشکي است.
در عين حال متخصصان تغذيه نيز با اشاره به اينکه چنين امکاني منتفي نيست، اظهار نظر در زمينه آلوده بودن اين ماهيها را منوط به تحقيقات رسمي در اين زمينه ميدانند.
دکتر کشاورز، مدير گروه تغذيه و بيوشيمي دانشگاه تهران به تحقيقاتي که پس از جنگ در دانشگاه تهران انجام شده بود اشاره کرده و ميگويد: ما در آن زمان به بررسي عناصر سرب و کادميوم در ماهيهاي جنوب پرداخته بوديم که با وجود 20 برابر بودن کادميوم و22 برابر بودن سرب موجود در آبهاي جنوبي، ميزان اين مواد در ماهيها در حد آلودهکننده نبود.
وي البته تاكيد ميكند با اينكه اين ميزان در ماهيها زير حد مجاز آلودهکننده تلقي ميشد، اما از آنجا که تهنشين شدن فلزات سنگين احتياج به زمان دارد و ديرتر اتفاق ميافتد، ممکن است تحقيقات جديد، نتايج متفاوتي داشته باشند.
با همه اين اوصاف، نكته ديگري كه كارشناسان بر آن تاكيد ميكنند اين است که حتي اگر احتمال داده شود كه چنين آلودگي در ماهيها وجود دارد، آيا بايد پيش از انجام مطالعات علمي، آن را در رسانهها مطرح كرد؟
چرا پيش از تبليغات وسيع در رابطه با آن حرفي به ميان نيامده؟ اين گفتهها، جز اينكه باعث نگراني و بدبيني مردم باشد و به فرهنگ تغذيه مردم لطمه بزند، فايده ديگري هم دارد؟