بر اساس رسم متداول و مألوف، زمان اجاره ملك خود به مستأجر، آنرا پاك و پاكيزه ميكند، تأسيساتش را سروسامان ميدهد و در يك كلام دستي به سر و گوش خانهاش ميكشد.
در مقابل مستأجر نيز متعهد ميشود خانه را همچون روز نخست كه تحويل گرفته، تحويل دهد، بيكموكاست يا خرابي و ويراني. تمام اين قواعد در چند خط مكتوب ميشود.
در پايان مدت قرارداد اگر دوطرف به تعهد خود عمل كرده باشند، ماجرا بهخوبي و خوشي پايان مييابد، اگر نه مرجعي كه در قرارداد مشخص شده به اختلافات فيمابين رسيدگي خواهد كرد.
نبايد فراموش كرد صاحبخانههايي نيز هستند كه از استيصال مستأجران بيخانمان و البته كمپول باخبرند و خرابهاي را به نام خانه و كاشانه اجاره ميدهند تا از اين طريق هميان خود را سنگينتر كنند.
واگذاري مناطق حفاظت شده به بخش خصوصي نيز همچون اجاره يك منزل يا مغازه است با اين تفاوت كه صاحبخانه اين عرصههاي ارزشمند يك نفر يا يك سازمان مشخص نيست، تمام افرادي كه شناسنامه ايراني دارند مالك هستند اما اين ملك با شماره مالكين 70 ميليون نفري، سالهاست كه همچون آن كاشانه مخروبه نيازمند بازسازي و نوسازي است كه بايد تمام مالكان آستينها را بالا بزنند و زخمهاي پرشماري كه در اين سه دهه بر اندام رو به احتضار طبيعت وارد شده التيام بخشند.
نگراني از واگذاري مناطق حفاظت شده به بخش خصوصي اين است كه آيا زخمها و جراحتهاي پيشگفته عميقتر نخواهد شد و مهمتر اينكه مستأجرهاي امروزي حرمت خانه و كاشانه و صاحبخانه را نگه خواهند داشت؟
در بسياري از كشورهاي جهان، مردم محلي، مناطق حفاظت شده را اداره ميكنند. آنها بهدرستي دريافتهاند سود و زيان هر منطقه، منافع و مضار خودشان است بنابراين سعي ميكنند منافع خودشان را حفظ كنند اما پيش از رسيدن به اين نقطه، درك و دريافتن آگاهي در ميانشان جايگاه و پايگاهي مستحكم ايجاد كرده است.
چنانچه قواعد و ضوابط واگذاري مناطق همچون قانون مالك و مستأجر همهجانبه تدوين شده باشد، كار به كاردان سپرده شود و از همه مهمتر مردم محلي در منافع چنين طرحهايي شريك و سهيم باشند ميتوان اندكي، فقط اندكي اميدوار التيام يافتن زخمهاي كهنه بود.
بيشك دوستداران راستين محيط زيست نيز با اين نوشتار همصدا هستند كه نگرانيشان از درست انجام شدن چنين طرحهايي است، يا مستأجر بدقلقي كند و يا كمتجربگي در اين زمينه به از دست رفتن باقيمانده ارزشهاي طبيعي كشور منتهي شود.
واگذاري مناطق آزاد (غيرحفاظت شده) تمرين به نسبت مناسبي است مشروط به آنكه در همسايگي مناطق حفاظت شده نباشد و بدين ترتيب نقاط قوت و ضعف چنين طرحهايي آشكار خواهد شد.