چهار موضوع ایرانی که کشورهای عربی بر روی آن حساس اند

عصر ایران ؛ لبنان - یکی از ویژگی بسیاری از ما ایرانی ها این است که اهمیت زیادی به مسایل خارجی نمی دهیم و حتی اگر توجه داشته باشیم به جای تحلیل و مقایسه تحولات دنیای خارج از مرزهای مان سعی می کنیم احکام کلی صادر کنیم، درست بر عکس مسایل و تحولات داخلی که تقریبا همه مردم همه چیز را می دانند و حقایق برای مدت زیادی پنهان نمی مانند!

بر خلاف ایرانی ها،شهروندان کشورهای عربی خاورمیانه نسبت به تحولات خارجی حساسیت بسیاری دارند و غالبا آنها را با دقت دنبال می کنند. یکی از دلایل این ویژگی اجتماعی،حافظه تاریخی عربی است که آکنده از دخالت های خارجی در تعیین سرنوشت این کشورهاست.

با نگاهی گذرا به تاریخ خاورمیانه متوجه می شویم که مبنای تغییر در نقشه سیاسی خاورمیانه عربی، عمدتاً اهداف و سیاست های بازیگران فرامنطقه ای بوده است.حتی با آغاز بهار عربی یک نگرانی عمده مردم این کشورها نقش دخالت های خارجی در تغییر مسیر "انقلاب" است.

یکی از حساسیت های تاریخی افکار عمومی عربی خاورمیانه، «ایران و نقش آن در تحولات منطقه» است که این حساسیت در یک دهه گذشته به شدت افزایش یافته است.

با وجود اینکه بخشی از این حساسیت ها،سلبی و بخشی دیگر ایجابی است اما وجه مشترک همه این حساسیت ها،پذیرش ایران به عنوان یک قدرت فزاینده منطقه ای است.

تقسیم بندی های مذهبی در خاورمیانه عربی و اهمیت داخلی آن درون هر کدام از کشورها نقش جدی در نوع این حساسیت ها دارد. به عنوان مثال در عراق، بحرین و لبنان که دو قطبی شیعه-سنی بسیار فعال است حساسیت ها(سلبی-ایجابی) به نقش ایران نیز پر رنگ تر است و در کشورهایی نظیر مصر یا عمان که به هر دلیل این دو قطبی چندان فعال نشده،حساسیت ها بیش از آنکه از زاویه مذهبی باشد از زاویه رفتارهای واقعی ایران در محیط بین المللی نشأت می گیرد.

با این وجود افکار عمومی کشورهای عربی نسبت به چند عنوان برجسته در رابطه با ایران حساسیت بیشتری از خود نشان می دهند و اخبار مربوط به این عناوین را با دقت بیشتری دنبال می کنند.

عنوان اول: فعالیت های هسته ای ایران

با علنی شدن فعالیت های هسته ای ایران در سال 83 و آغاز فشارهای آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای امنیت ،پیشرفت هسته ای ایران در کانون توجه افکار عمومی کشورهای عربی قرار گرفت تا جاییکه حتی نگاه های آلوده به کینه های تاریخی در عربستان و برخی دیگر در کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز نتوانستند چشمان خویش را نسبت به این پیشرفت ببندند و خود را با ایران مقایسه نکنند: « ایرانی ها با دلارهای نفتی شان در نطنز اورانیوم غنی می کنند و ما عرب ها با دلار های نفتی مان در مکه ساعت می سازیم! »

عنوان دوم: توان موشکی و نظامی ایران

پیشرفت های نظامی ایران در ساخت ادوات جنگی و به ویژه موشک های میان برد و دوربرد و توان بازدارندگی موشکی ایران یکی دیگر از عناوینی است که با حساسیت زیادی از سوی افکار عمومی کشورهای عربی دنبال می شود.
امروز موشک ها در خاورمیانه بسیار تعیین کننده هستند،چه در حاشیه شمالی خلیج فارس و دریای عمان و چه در جنوب لبنان.

عنوان سوم: تکنولوژی ساخت ماهواره

با پرتاب اولین ماهواره توسط ایران و ورود رسمی کشور به این باشگاه جهانی،دومین شوک به آنهایی که می خواستند سر "افعی" را قطع کنند وارد شد^*.
شبکه های خبری مانند العربیه سعی کردند با تمرکز بر موشک حامل ماهواره ایرانی و خطر آن(!)،محموله را کمرنگ نشان دهند اما قرار نیست مردم همانطور فکر کنند که العربیه می خواهد.

عنوان چهارم: سپاه پاسداران جمهوری اسلامی

"حرس الثوری" (سپاه پاسداران) یکی از عناوینی است که در کشورهای عربی حساسیت زیادی نسبت به آن وجود دارد. بخشی از چرایی این حساسیت ها به نقش برجسته و خاص سپاه در معادلات نظامی و در مقابله با امریکایی هاست و بخشی دیگر مربوط به حوزه ای است که باید به سراغ سردار جعفری رفت و از ایشان در این باره پرسید.

آنچه که به ما مربوط می شود بیان این واقعیت است که در خاورمیانه،"حرس ثوری" عنوان پر رنگی است و آنهایی که می خواهند سر افعی را قطع کنند با این عنوان دچار مشکل جدی هستند.

عناوین چهارگانه فوق اصلی ترین حساسیت های افکار عمومی در کشورهای عربی هستند البته عناوین متعدد دیگری مانند موضوع جزایر سه گانه ، پیشرفت های ژنتیکی،رباتیک و ... وجود دارند که در مراحل بعدی قرار می گیرند. عناوینی نیز مانند اصلاحات اقتصادی در ایران وجود دارد که البته بیشتر از سوی نخبگان کشورهای عربی دنبال می شود.
البته عنوان مهمی نیز وجود دارد که در ماه های اخیر حساسیت درباره آن کمتر از گذشته شده است ؛ صاحب این عنوان کسی نیست جز محمود احمدی نژاد!

* سعودی های ضد ایرانی از تعبیر افعی برای ایران استفاده می کنند. آنها در ملاقات با مقامات آمریکایی خواستار مداخله ایالات متحده برای قطع سر افعی شده اند.