به بهانه سالگرد حادثه تلخ مکه (مرداد 1366) خبرگزاری مهر برای نخستین بار پس از 19 سال در گفتگو با حجتالاسلام مهدی کروبی، مسئول وقت بعثه امام خمینی(ره)، به بازخوانی ابعاد مختلف این حادثه و چشم انداز روابط ایران و عربستان پرداخته است. حجت الاسلام کروبی در پاسخ به این سئوال خبرنگار مهر که ارزیابی شما از حادثه مکه بعد از گذشت حدود 19 سال از این حادثه چیست؟ پاسخ داد : معتقدم که حادثه مکه محصول شرایط زمانی دوره ای خاص بود، در آن مقطع یک کار بسیار بدی از طرف سعودی ها انجام شد، عده از هم وطنان ما به شهادت رسیدند، حتی بعضی از زائران شهید، هنوز احرام داشتند، حادثه مکه، حادثه غم انگیزی بود که روابط ایران و عربستان را دچار آسیب کرد. کروبی، برپایی تظاهرات و مراسم برائت از مشرکان از سوی بعثه رهبری را یک "صدور انقلاب مسالمت آمیز" توصیف کرد و گفت: مسئله برائت از مشرکین و آن تظاهرات ها یک نوعی و یک مصداقی از صدور انقلاب بود. وی با تشریح شرایط دخیل در بروز حادثه مکه افزود: این مسئله قابل انکار نیست که یک حادثه عظیمی به نام "انقلاب اسلامی" شکل گرفته بود ، آنهم در فضایی که سالها تبلیغ می شد که اسلام قادر به حکومت و اداره جامعه نیست و دین افیون توده ها است و ...روحانیت هم نقش اصلی در این انقلاب داشت، انقلاب اسلامی از جنس اندیشه بود و ناخودآگاه بخاطر این خصلت خود، مورد توجه همه دنیا و به خصوص کشورهای اسلامی قرار گرفت. یکی از جاهایی که می شد از آن برای تبلیغ و صدور انقلاب اسلامی استفاده کرد، مکه و مراسم حج بود،ما در این مراسم، انقلاب اسلامی را مبتنی بر اسلامی که امام(ره) مطرح می کردند، عرضه می کردیم، اسلامی که مبتنی بر عدالت و مبارزه با ظالم و کوبیدن شرک و کفر کروبی تصریح کرد: به تعبیر حضرت امام(ره) انقلاب اسلامی که یک انفجار نور بود، در مقطع حادثه مکه، پیام و صدای این انقلاب نور تقریبا به همه جای دنیا رسیده بود، یعنی در طول ده سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی، دیگر جایی از کشورهای اسلامی و منطقه نبود که با پیام انقلاب ما نا آشنا باشد، به خصوص در سالهای بعد، با وسائل و ابزاری چون سفارتخانه ها و رایزنان فرهنگی و تبلیغی، پیام انقلاب گسترش پیدا کرده بود. مسئول وقت بعثه امام خمینی(ره) ادامه داد : تبلیغ انقلاب اسلامی تبدیل به یک موج بزرگ منطقه ای -جهانی شده بود که فروکش نمی کرد، یکی از جاهایی که می شد از آن برای تبلیغ و صدور انقلاب اسلامی استفاده کرد، مکه و مراسم حج بود،ما در این مراسم، انقلاب اسلامی را مبتنی بر اسلامی که امام(ره) مطرح می کردند، عرضه می کردیم، اسلامی که مبتنی بر عدالت و مبارزه با ظالم و کوبیدن شرک و کفر بود، اگر دقت کنید، در همین سالها است که مسئله فلسطین تحت تاثیر انقلاب اسلامی یک حال و هوای دیگری پیدا کرد و انتفاضه اول روی داد. کروبی خاطر نشان کرد: یکی از کارهایی که ما در حج می کردیم این بود که به مسلمانان جهان بگوییم که انقلاب اسلامی و ایران پناهگاه همه مسلمانان جهان است، صدور انقلاب به این معنا داشتیم که البته به هیچ وجه به معنای تلاش برای ساقط کردن حکومت ها نبود. امروز همه تحولاتی که در لبنان و فلسطین وکشورهای منطقه تحت عنوان بیداری اسلامی شاهد هستیم تاثیر گرفته از انقلاب اسلامی است، بذری بود که حضرت امام(ره) آن را در جهان اسلام کاشت. وی در مورد تحلیل و عملکرد سعودی ها در ماجرای جمعه خونین مکه گفت:عربستان مسلما می خواست چنان حادثه ای پیش بیاید، ولی می خواست که جلوی این حرکت را از اصل بگیرد، چون سعودی ها احساس کرده بودند که از این حرکت استقبال شده است،در اولین مراسم برائت از مشرکین، فقط ایرانی ها بودند، اما در سالهای بعد و به خصوص همین سال 1366 مردم خود مکه و ملیت های دیگر مسلمان به مراسم می آمدند و اوضاع بطور کلی متفاوت شده بود. کروبی خاطر نشان کرد: معتقدیم حادثه مکه با فشار مستقیم آمریکا به عربستان سعودی شکل گرفت ، بر اساس اخبار و اطلاعات ما، بسیاری از شرکت کنندگان در مراسم برائت از مشرکین را بعد از بازگشت به کشور متبوعشان، بازداشت می شدند و تحت بازجویی قرار می گرفتند، حتی در چندین مورد افراد بعثه ما را هم گرفتند و به بازجویی بردند، یک حساسیت فوق العاده ای ایجاد شده بود. مسئول وقت بعثه امام خمینی(ره) گفت : در واقع آنها با ابزار فیزیکی و خشونت خواستند جلوی یک حرکت فکری را بگیرند، در حادثه مکه، تقصیر اصلی با طرف سعودی بود. الان هم معتقدم با حفظ کامل آرمانها، باید روابطمان با عربستان سعودی خوب و حسنه باشد و نگذاریم تیره بشود، چون تیره شدن روابط ایران و عربستان فقط به نفع دشمنان جهان اسلام است و امروز یکی از راهبردهای اصلی دشمن، تیره کردن روابط ایران و عربستان است خبرنگار مهر از کروبی در مورد روابط ایران و عربستان بعد از حادثه مکه سئوال کرد که وی پاسخ داد: اما بعدها و در دوران رهبری آیت الله خامنه ای ، روابط ما با عربستان ترمیم شد که کار درستی هم بود، در ادامه این ترمیم روابط، سفرهای متعددی بین مقامات دو کشور انجام شد، روسای جمهور ما به عربستان رفتند، سعودی ها در کنفرانس فلسطین خیلی به ما کمک کردند و همراهی نشان دادند. وی تصریح کرد: الان هم معتقدم با حفظ کامل آرمانها، باید روابطمان با عربستان سعودی خوب و حسنه باشد و نگذاریم تیره بشود، چون تیره شدن روابط ایران و عربستان فقط به نفع دشمنان جهان اسلام است و امروز یکی از راهبردهای اصلی دشمن، تیره کردن روابط ایران و عربستان است. کروبی گفت: راهبردهای نظامی آمریکا در منطقه شکست خورده است، بحث خاورمیانه بزرگ هم منتفی شده است، در عراق و افغانستان با مشکلات شدیدی مواجه است، الان راهی که برای آمریکا وجود دارد، اختلاف افکنی بین شیعه و سنی و ایران و عربستان است. وی در پایان این گفتگو تقویت روابط با عربستان را "سیاست اصولی جمهوری اسلامی" توصیف کرد و گفت: مقام معظم رهبری عنایت خاصی به این مسئله دارند و دیدیم که اخیرا به پادشاه عربستان نامه فرستادند و پیک آنها هم مستقیما پاسخ نامه را به خود ایشان تحویل دادند، این سیاست ها باید ادامه پیدا کند.