همزمان با راه‌اندازی طرح‌های جدید پالایشگاهی، ایران به‌منظور افزایش سهم خود در تجارت جهانی فرآورده‌های نفتی، با توقف ترانزیت گازمایع از ترکمنستان، افزایش صادرات این محصول نفتی به بازارهای بین‌المللی را در دستور کار قرار داده است.
به گزارش مهر، همزمان با افزایش تولید گازمایع در پالایشگاه‌های نفت و گاز، ایران رسما ترانزیت گازمایع از کشور ترکمنستان را تا اطلاع ثانوی متوقف کرده با این وجود در حال حاضر سوآپ گازمایع از ترکمنستان به منظور تامین سوخت مورد نیاز برخی از صنایع و مشترکان روستایی در شمال کشور در حال انجام است.
بر اساس نامه شماره 174-18-2-109-56704 سازمان گمرک به گمرک مشهد فعلا ترانزیت گاز مایع از قلمروی ترکمنستان به ایران متوقف شده است.
این در حالی است که در سالجاری و همزمان با افزایش محموله‌های نامرغوب نفت کوره عراق و ترکمنستان در قالب قراردادهای سوآپ، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی هرگونه سوآپ فرآورده‌های نفتی فاقد استاندارد لازم از این کشورها را ممنوع اعلام کرده بود.
در سال‌های اخیر شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران به منظور کاهش هزینه‌های انتقال نفت کوره و سایر فرآورده‌های نفتی از پالایشگاه‌‌ها، تامین سوخت مایع 4 نیروگاه بیستون کرمانشاه، مفتح همدان، سهند آذربایجان شرقی و نکا را از محل سوآپ سوخت تامین کرده است.
از سوی دیگر از اواسط سالجاری تاکنون و همزمان با افزایش تحریم‌های نفتی و گازی علیه ایران، با تخلیه نخستین محموله گازمایع یکی از کشورهای حاشیه دریای خزر، برای نخستین بار مسیر دریایی سوآپ گازمایع ایران برای تحویل معوض آن به مشتریان خارجی در خلیج فارس راه‌اندازی شد.
با راه اندازی این مسیر دریایی، پیش بینی‌ها نشان می داد که حجم سوآپ گازمایع کشور به میزان قابل توجه ای نسبت به سال گذشته افزایش یابد اما آمارهای رسمی حاکی از ان است که حجم سوآپ گاز مایع در 10 ماهه سالجاری با رشدی منفی همراه شده است.
آمارهای رسمی نشان می دهد که در 10 ماه سالجاری حدود 6270 تن گازمایع کشورهای آسیای میانه و حاشیه دریای خزر از مسیر ایران به بازارهای جهانی سوآپ شده است که در مقایسه با رقم 21 هزار و 188 تنی سال 1390 سوآپ این فرآورده نفتی به شدت کاهش یافته است.
دلایل توقف ترانزیت گازمایع از ترکمنستان
سیدحمید حسینی با بیان اینکه یکی از دلایل توقف ترانزیت گازمایع از ترکمنستان برنامه ایران برای صادرات این محصول نفتی است، گفت: با راه اندازی طرح های جدید پالایشگاهی ظرفیت تولید گازمایع ایران به شدت افزایش یافته است.
این عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با اعلام اینکه در شرایط فعلی به دلی فشار تحریم ها اجاره کشتی های نفتکش برای صادرات گازمایع مشکل شده است، تصریح کرد: بر این اساس صادرات گاز مایع به کشورهای همسایه همچون کردستان عراق، پاکستان و برخی از همسایه‌ها دارای توجیه اقتصادی بالایی است.
این فعال اقتصادی با یادآوری اینکه کیفیت گازملیع تولید پالایشگاه های داخلی در مقایسه با کشورهای همجوار و حاشیه دریای خزر به مراتب بالاتر است، بیان کرد: با توقف ترانزیت گازمایع از ترکمنستان، ظرفیت مناسبی بریا بازاریابی و صادرات این محصول نفتی فراهم می شود.
وی با یادآوری اینکه با وجود توقف ترانزیت اما سوآپ گازمایع از کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان ادامه دارد، تبیین کرد: در مجموع سیاست توقف ترانزیت گازمایع و در افزایش صادرات این محصول نفتی برای کشور دارای منافع اقتصادی و ملی است.
افزایش تولید گازمایع و رویکردی جدید صادراتی ایران
در بهمن ماه سالجاری با راه اندازی مرحله دوم فاز سوم طرح توسعه پالایشگاه نفت آبادان و فاز دوم طرح توسعه پالایشگاه نفت امام خمینی شازند ظرفیت تولید گازمایع کشور افزایش یافت.
بر این اساس در پالایشگاه شازند تولید گازمایع از 500 تن با افزایشی چهار برابری به حدود 2000 تن در روز افزایش یافته است
علیرضا ضیغمی معاون وزیر نفت اخیرا در گفتگو با مهر درباره افزایش تولید گازمایع، گفته است: با افزایش تولید گازمایع در پالایشگاه شازند نه تنها هیچ کمبود گازمایعی در استان مرکزی و استانهای همجوار نخواهیم داشت، بلکه دیگر نیاز نیست این فرآورده نفتی از جنوب کشور به مرکز و حتی تهران منتقل شود.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی یکی از محصولات جدید صادراتی کشور را گاز مایع عنوان کرد و افزود: در شرایط فعلی پس از گازوئیل، ظرفیت مازادی هم برای صادرات گازمایع به وجود آمده است.
پیش بینی می‌شود علاوه بر پالایشگاه شازند، با اجرای طرح های بهینه سازی و بنزین سازی در پالایشگاه نفت لاوان روزانه 200 هزار لیتر، پالایشگاه اصفهان 2.1 مییون لیتر، طرح تثبیت پالایشگاه آبادان 1.5 میلیون لیتر و طرح بنزین‌سازی پالایشگاه اصفهان 400 هزار لیتر به ظرفیت تولید گازمایع کشور افزوده می‌شود.