در حالي كه هر 5 ثانيه يك كودك در دنيا به خاطر سوء تغذيه مي‌ميرند. كمبود ويتامين‌ها، آهن، روي و كلسيم به خاطر سرانه پايين مصرف ميوه و لبنيات در ايران، كيفيت زندگي و سلامت ميليون‌ها نفر را تهديد مي‌كند و 5 درصد درآمد ناخالص ملي را بر باد مي‌رود.
به گزارش فارس، سلامت هر انسان به تغذيه مناسب وابسته است، تغذيه مناسب يعني مصرف كافي كالري و درشت مغذي هاي مورد نياز بدن كه انرژي كافي را براي زيستن تامين كند. علاوه بر اين مواد كه عموماً با خوردن، نان،برنج، غلات، نشانسته و پروتئين‌هاي گياهي و حيواني تأمين مي‌شود، بدن هر انسان براي اين‌كه سالم باشد نيازمند گروه ديگري از مواد غذايي است كه ويتامين‌ها و املاح هستند گروهي كه به ريز مغذي‌ها معروفند.
عوارض كمبود ويتامين‌ها و املاح
ريزمغذيها نقش مهمي در سلامت انسان دارند، آهن، يد، روي، كلسيم، پتاسيم، ويتامين A، ويتامين‌هاي گروهB، ويتامين C، ويتامين E از جمله مهمترين اين مواد هستند كه كمبود هر كدام از آنها تاثير خاص خود را در سلامت انسان دارد، پوكي استخوان، ضعف سيستم ايمني بدن، كاهش رشد، كاهش وزن، كاهش توان يادگيري، افت تحصيلي، كاهش بازدهي كاري، كاهش بهره هوشي، بي‌حوصلگي، گوشه‌گيري و انزوا، تغييرات رفتاري، كاهش آستانه تحمل، ضعف قواي جنسي، آسيب‌پذيري در برابر بيماري‌ها و افزايش ميزان مرگ و مير از جمله عوارض كمبود ريز مغذي‌هاست.
عرضه ناكافي و در دسترس نبود مواد غذايي كه حاوي ريز مغذي‌ها باشند، گران بودن آنها، نا‌آگاهي عمومي از اهميت تغذيه صحيح، سختي برنامه‌ريزي براي تأمين همه ريزمغذيها به علت ضعف آموزش عمومي، سوء‌تغذيه ثانوي ناشي از سوء‌مصرف دارو، الكل، مواد، عفونت ناشي از بيماري و ضعف حاصل از طي دوران بارداري يا بيماري از جمله عواملي است كه بر كمبود ريزمغذيها در جامعه تأثير‌گذار است.
بر اساس آمار موجود، 143 ميليون نفر در دنيا زير وزن طبيعي هستند، 850 ميليون نفر با تحمل گرسنگي زندگي مي‌كنند، هر 5 ثانيه يك كودك در دنيا به علت سوء تغذيه جان مي‌سپارد، يك سوم جمعيت جهان دچار فقر آهن هستند، 250 تا 500 ميليون كودك در جهان كمبود ويتامين A دارند كه اين كمبود عامل مرگ سالانه يك ميليون كودك در جهان است و 650 ميليون نفر در جهان به علت كمبود يد دچار گواتر هستند.
سرانه مصرف شير در ايران كم‌تر از نصف اروپايي‌هاست
در ايران آمار دقيقي از كمبود همه ريز مغذي‌ها وجود ندارد اما بر اساس آمار منتشره از سوي وزارت بهداشت در سال 77، حدود 800 هزار كودك به علت سوء تغذيه دچار كوتاه قدي هستند، 41 ميليون نفر يعني از هر 10 نفر 6 نفر كمبود ويتامين B6 دارند كه منشاء آن مصرف پايين سرانه لبنيات در كشور است، سرانه مصرف لبنيات در ايران 160 ليتر در سال است كه كم‌تر از نصف سرانه مصرف لبنيات در اروپايي است كه اين سرانه 400 ليتر براي هر نفر است.
مهمترين عارضه ناشي از كمبود لبنيات، پوكي استخوان است كه سالانه بيش از 90 ميليارد تومان فقط خسارت مالي در ايران در پي‌دارد، سن پوكي استخوان در ايران به زير 35 سال كاهش يافته است، 20 درصد كل جمعيت كشور و بيش از 30 درصد زنان دچار فقر آهن هستند، 20 درصد مردم كمبود روي دارند و ....
سوء تغذيه، 5 درصد درآمد ناخالص ملي را بر باد مي‌دهد
بررسي‌هاي ديگري نشان مي‌دهد حدود 5 درصد درآمد ناخالص كشور به علت سوء‌تغذيه از بين مي‌رود و اين در حالي است كه كل اعتباري كه سالانه براي بخش سلامت از بهداشت و درمان گرفته تا بيمه‌ها و ساير بخش‌هاي عمراني اين بخش هزينه مي‌شود حدود 6 درصد درآمد ناخالص ملي است يعني چيزي به اندازه ضرر ناشي از سوء تغذيه در كشور.
راه حل اساسي رفع سوء‌تغذيه، مصرف منظم و اصولي همه انواع مواد غذايي است كه علاوه بر تأمين انرژي و كالري مورد نياز بدن، ويتامين‌ها، املاح و ريز مغزي‌هاي مورد نياز بدن هر انسان را نيز تأمين كند براي اين كار علاوه بر خريد و تأمين كافي اين مواد داشتن يك جدول دقيق غذايي كه بتواند همه مواد مورد نياز بدن را تأمين كند، لازم است.
بسياري از كشورهاي پيشرفته دنيا براي حل اين مسئله راه حلي پيدا كرده‌اند كه توليد و عرضه مكمل‌هاي غذايي حاوي ويتامين‌ها، املاح و آنتي‌اكسيدان‌هاي مورد نياز بدن است كه به صورت قرص، كپسول، پودر و ژل عرضه مي‌شود و چون دوز مواد آن كم‌تر از حد يك دارو است مصرف آن نيازي به نسخه پزشك ندارد.
مصرف مكمل غذايي شاخص توسعه يافتگي
در آمريكا، 57 درصد زنان و 45 درصد مردان از مكمل‌هاي غذايي استفاده مي‌كنند و 32 درصد كودكان نيز به طور منظم از اين مواد مي‌خورند، بر اساس آمار منتشر شده، سهم كودكان زير يك سال آمريكايي 9/11 درصد، كودكان يك تا 3 سال، 4/38 درصد، كودكان 4 تا 8 ساله 6/40درصد و 9 تا 13 ساله‌ها 9/28 درصد در مصرف اين مواد سهم دارند و البته 7/25 درصد 14 تا 18 ساله‌هاي آمريكايي نيز مكمل غذايي مي‌خورند كه مولتي ويتامين‌ها با 6/18 درصد پر مصرف‌ترين آنها هستند.
بازار مكمل‌هاي غذايي سالانه 55 ميليارد دلار در دنيا گردش مالي دارد كه سهم اروپا از اين بازار 19ميليارد دلار، بين 5 تا 6 درصد سهم كشور آمريكاست، انگليس به تنهايي 5/1 درصد و فرانسه حدود يك درصد اين بازار بزرگ را در اختيار دارند. آمريكا، اروپا و ژاپن در مجموع 70 درصد بازار مكمل‌هاي غذايي دنيا را در اختيار دارند.
در فرانسه 28 درصد خانم‌هاي باردار مشتري دائم مكمل‌هاي غذايي هستند، 43 درصد مشتري موردي هستند اما 27 درصد ديگر از اين مواد استفاده نمي‌كنند.
استفاده از مكمل‌هاي غذايي معمولاً به 50 درصد افراد داراي فقر آهن توصيه مي‌شود، 45 درصد افرادي كه رژيم غذايي دارند بايد مكمل غذايي بخورند و مصرف اين مواد به 40درصد زنان باردار و 37 درصد افراد لاغر و ضعيف توصيه مي‌شود، زنان باردار، يائسه، ورزشكاران، افراد سيگاري، بيماران قلبي و عروقي نياز به مكمل‌هاي غذايي خاص دارند و البته مصرف اين مكمل‌ها در كاهش بروز سرطان نيز مؤثر است.
مكمل غذايي دارو نيست
به گفته حميدرضا بهشتي، پزشك عمومي، تفاوت مكمل غذايي با دارو در ميزان ماده مؤثره آن است كه از دوز مجاز دارو كم‌تر است و به همين علت مصرف آن نيازي به تجويز و نسخه پزشك ندارد.
وي گفت: مهم اين است كه مكمل غذايي كه مصرف مي‌شود، قاچاق و تقلبي نباشد، راه حال تشخيص يك مكمل غذايي سالم و مفيد اين است كه اولاً از داروخانه كه محل مجاز عرضه اين مواد در كشور است تهيه شود و به برچسب فارسي نويسي شده آن كه نام مكمل، محل توليد، تاريخ توليد، شماره مجوز وزارت بهداشت و شماره IRC كه نشانه كيفيت و تأييد آن از سوي وزارت بهداشت را دارا باشد.