بیست و پنجمین دوره از انتخابات سراسری پارلمانی ترکیه امروز (یکشنبه 17 خرداد) در شرایطی برگزار می شود که رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه از مردم این کشور درخواست کرده با رای بالا در انتخابات زمینه تغییر نظام سیاسی ترکیه را از یک نظام پارلمانی به سیستم ریاستی فراهم کنند.
به گزارش
عصر ایران نزدیک به 54 میلیون نفر واجد شرایط حضور در انتخابات در 81 استان ترکیه در حالی پای صندوق های رای می روند که این انتخابات فراتر از انتخابات پارلمانی زمینه ای برای تغییر نظام سیاسی ترکیه محسوب می شود و در صورت کسب دستکم 330 کرسی پارلمانی از سوی حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) این حزب خواهد توانست با تصویب رفراندوم تغییر نظام سیاسی ترکیه ، در این زمینه همه پرسی برگزار کند.
هم اکنون حزب حاکم ترکیه 312 کرسی پارلمانی دارد و طبق اساس قانون اساسی ترکیه در صورت تصویب تغییر قانون اساسی از سوی این حزب در پارلمان بدون مراجعه به آرای عمومی باید دو سوم اعضای پارلمان این تغییر را در قالب یک طرح یا لایحه تصویب کنند. دو سوم کرسی های پارلمان 550 نفره ترکیه 367 نماینده می شود.در صورت دیگر و با تصویب سه پنجم اعضای پارلمان (330 نماینده) برگزاری طرح همه پرسی تغییر نظام سیاسی ترکیه در پارلمان تصویب می شود و تغییر نظام سیاسی ترکیه به همه پرسی آرای عمومی می رود.
رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه امیدوار است حزب حاکم ترکیه قادر باشد دستکم 330 کرسی پارلمان را از آن خود کند و در این صورت او خواهد توانست مجوز لازم را از پارلمان به منظور برگزاری همه پرسی تغییر قانون اساسی کسب کند.
رییس جمهور ترکیه از مرداد ماه سال گذشته که با کسب 52 درصد ارای انتخاباتی به عنوان نخستین رییس جمهور منتخب با رای مستقیم مردم به کاخ سفید تازه ساز خود در آنکارا راه یافته است در ماه های گذشته و پس از کسب منصب 5 ساله ریاست جمهوری اقداماتی انجام داده است که منتقدان این اقدامات را خلاف قانون اساسی می دانند.
اردوغان در جریان انتخابات اخیر سراسری بارها در سخنرانی های مختلف به صورت غیر مستقیم از حزب حاکم ترکیه حمایت کرده است و مردم را به رای دادن به این حزب فراخوانده است.منتقدان می گویند او به عنوان رییس جمهور و بر طبق اصول قانون اساسی حق دخالت در انتخابات را ندارد و باید چهره و وجهه ای فراحزبی داشته باشد اما اردوغان به دلیل سابقه حزبی و جایگاهی که در رهبری حزب حاکم عدالت و توسعه داشته است پس از کسب منصب ریاست جمهوری با همه 11 رییس جمهور پیشین ترکیه متفاوت بوده است.
او بارها جلسه کابینه ترکیه را در کاخ ریاست جمهوری و به ریاست خود برگزار کرده است و ناظران می گویند این اقدام او زمینه سازی برای نظام ریاستی و به دست گرفتن زمام امور کابینه و حذف احتمالی پست نخست وزیری است.
نتایج انتخابات امروز ترکیه از این حیث که می تواند سودای تغییر نظام سیاسی ترکیه را برای اردوغان رقم بزند، از اهمیت خاصی برخوردار است و تنها آرای یک حزب است که می تواند مانع تحقق رویاهای اردوغاان شود.
حزب کردی "دموکراتیک خلق" (HDP) در صورت کسب حداقل 10 درصد آرای انتخاباتی برای نخستین بار خواهد توانست به پارلمان راه یابد و در این صورت بیش از 45 کرسی (حداکثر تا 65 کرسی) از آن این حزب خواهد شد؛ این بدان معنا خواهد بود که میزان کرسی های حزب حاکم عدالت و توسعه ممکن است در حد کنونی و حتی کمتر از میزان فعلی باشد و اردوغان نتواند خواسته خود را برای تغییر نظام سیاسی ترکیه محقق کند.
نتایج نظر سنجی های انجام شده نشان می دهد انتخابات هفتم ژوئن 2015 به احتمال فراوان بار دیگر با پیروزی حزب حاکم عدالت و توسعه به پایان خواهد رسید و بعید به نظر می رسد که این حزب قادر نشود 276 کرسی پارلمان را برای تشکیل چهارمین دولت متوالی غیر ائتلافی حزب عدالت و توسعه در 13 سال گذشته را به دست نیاورد، اما تحقق آرزوی اردوغان برای تغییر نظام سیاسی ترکیه به کسب برتری مطلق دو سوم ( یا دستکم سه پنجم) کرسی های پارلمانی بستگی دارد که کسب این میزان کرسی با شرایط کنونی ترکیه برای حزب حاکم کار آسانی به نظر نمی رسد.