ولی نصر: توافق هسته ای موقعیت منطقه ای ایران را تقویت نمی کند

ولی نصر رییس دانشکده مطالعات پیشرفته بین المللی دانشگاه جان هاپکینز آمریکا معتقد است توافق هسته ای اخیر ایران با گروه 1+5 نه تنها آن گونه که مخالفان توافق در آمریکا و اسراییل می گویند موجب تقویت موضع منطقه ای ایران نخواهد شد، بلکه ممکن است موقعیت این کشور را تضعیف کند.

به گزارش عصر ایران، نصر در مقاله ای با عنوان "چرا ایران توافقی را امضا کرد که موقعیت منطقه ای  اش را تضعیف می کند؟" در روزنامه واشنگتن پست آمریکا، دیدگاه خود را از دلایل موافقت ایران با توافق هسته ای و تبعات آن بر موازنه قوا در خاورمیانه تشریح کرده است.

"ولی‌رضا نصر" فرزند "سید حسین نصر" متولد  1339  استاد دانشگاه و مفسر مسائل بین‌المللی، عضو شورای روابط خارجی آمریکا، مشاور نماینده ویژه باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در امور افغانستان و پاکستان

نصر می نویسد بر خلاف کسانی که با این توافق مخالفت می کنند، این توافق در دو دهه آینده موقعیت منطقه ای را تقویت نخواهد کرد بلکه برعکس ممکن است به تضعیف موقعیت منطقه ای ایران بینجامد.

این استاد روابط بین الملل در آمریکا چند دلیل برای ادعای خود بر می شمارد از جمله اینکه می نویسد در سال گذشته میلادی بودجه نظامی ایران 15 میلیارد دلار بود در حالی که عربستان سعودی 80 میلیارد دلار بودجه نظامی داشت و دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز در مجموع 35 میلیارد دلار بودجه نظامی داشتند. بودجه نظامی ایران یک هشتم بودجه نظامی اعضای شورای همکاری خلیج فارس است.

از سوی دیگر باراک اوباما رییس جمهور آمریکا در نشست اخیر کمپ دیوید متعهد شد ادوات و سلاح های پیشرفته در اختیار کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس قرار دهد و این کمک تسلیحاتی می تواند توازن موجود بین ایران و کشورهای عربی را تغییر دهد. از سوی دیگر با این توافق ایران همچنان دستکم به مدت 5 سال نخواهد توانست به دلیل تحریم های تسلیحاتی شورای امنیت در رقابت تسلیحاتی با دیگر رقبای عرب منطقه نیروهای هوایی و دریایی و زمینی خود را آن گونه که می خواهد تقویت کند.

نصر در بخش دیگری از مقاله خود به سخنان جان کری وزیر خارجه و جک لو وزیرخزانه داری آمریکا استناد می کند و به نقل از آنها می نویسد پولی که پس از برداشته شدن تحریم های ایران از اموال بلوکه شده این کشور به دست تهران خواهد رسید رقمی بین 50 تا 60 میلیارد دلار است و این میزان پول بیشتر خرج مصارف داخلی و اقتصاد این کشور خواهد شد.

نصر در ادامه می نویسد: پس اگر توافق هسته ای آن گونه که مخالفان توافق (در آمریکا و اسراییل و کشورهای عربی) مدعی اند، سبب نفوذ بیشتر منطقه ای ایران نخواهد شد و بر عکس ممکن است به تضعیف جایگاه منطقه ای ایران بینجامد چرا تهران این توافق را امضا کرد؟

نصر در پاسخ به این پرسش دو دلیل ذکر می کند: نخست اینکه به فشارهای اقتصادی - تحریمی وارده بر ایران اشاره می کند و نکته دوم را در بروز و ظهور تهدید داعش می داند و می نویسد تهدید داعش که به نظر می رسد در سال های آتی همچنان در منطقه ادامه خواهد داشت مهم ترین انگیزه ایران برای امضای توافق هسته ای بوده است.

نصر می نویسد ایران در حال حاضر گروه داعش را مهم ترین تهدید منطقه ای خود می بیند چون این گروه در عراق و سوریه به شدت فعال است و حتی در ماه های گذشته به حوزه افغانستان در شرق ایران نیز تسری یافته است.

از نظر نصر تهدید گروه تکفیری داعش که دارای یک ایدئولوژی ضد شیعی است، برای ایران بیش از دیگر کشورهای منطقه است و از همین رو پس از بروز این تهدید مقامات ایران یک بازبینی در اولویت سیاست ها و استراتژی خود در منطقه انجام دادند.

نصر مدعی می شود: ایالات متحده آمریکا  در مبارزه با داعش در منطقه با ایران مشارکت و همکاری ندارد و در عوض آمریکا به همراه ترکیه و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به منظور ساقط کردن حکومت بشار اسد در سوریه به تهران فشار وارد می کنند. علاوه بر این  ایالات متحده آمریکا و شرکایش ممکن است از ایران بخواهند آن گونه که در عراق در مقابل داعش ایستاده است به تنهایی در سوریه نیز با داعش مقابله کند.

نصر در پایان این مقاله می نویسد مخالفت ها با توافق هسته ای و عدم تصویب آن شرایط را برای آمریکا به قبل از سال 2013 (آغاز مذاکرات ) باز نخواهد گردانید. در صورت شکست اجرای توافق هسته ای شرایط برای آمریکا سخت تر از گذشته خواهد شد چون در این صورت آمریکا باید با دو چالش اساسی در منطقه به صورت همزمان مقابله کند: نخست تغییر استراتژی هسته ای ایران از وضعیت فعلی و دیگری مقابله با داعش در منطقه. این چیزی است که آمریکا و متحدان این کشور باید نگران آن باشند.