عصر ایران- سه روز پس از ساقط کردن هواپیمای سوخو 24 روسی توسط جنگنده اف 16 ارتش ترکیه ، مسکو در عین اعتراض شدید هنوز واکنش عملی و نظامی نشان نداده وتنها تهدید کرده است که در صورت تکرار در نوبت بعد، دیگر خویشتن‌داری نخواهد کرد.
روسها در این سه روز بیشتر در پی آن بوده‌اند که ثابت کنند نقض حریم هوایی صورت نپذیرفته و هواپیمای آنها در آسمان سوریه بوده و نه ترکیه و از این نظر افکار عمومی را با خود همراه سازند.
چرا که ذهنیتی که از روسها در جهان وجود دارد بیشتر هجومی است تا دفاعی و بیشتر کنشی است تا واکنشی و انفعالی و به همین خاطر از اتفاق اخیرکه یک ضربه حیثیتی بر اعتبار نظامی و سیاسی روسیه به حساب می‌آید می توانند یا می‌خواهند یک فرصت بسازند.
از سوی دیگر با تاکید بر این که عملیات هوایی آنها به قصد سرکوب نیروهای داعش بوده اقدام ترکیه نوعی حمایت و هم سویی با داعش به حساب می آید و به اعتبار بین المللی رجب طیب اردوغان رییس جمهوری ترکیه آسیب می رساند. تا همین جا هم ترکیه در مظان اتهام حمایت از داعش است.
با این اوصاف آیا می توان گفت دست روس ها برای تلافی و انتقام کوتاه است؟ پاسخ منفی است و هر چند وزیر کشاورزی روسیه با اعلام تحریم خرید گوجه فرنگی از ترکیه اسباب طنز و استهزا را در برخی رسانه ها فراهم ساخته اما قابلیت های روسیه برای جبران و واکنش محدود به گوجه فرنگی نیست.
همه ساله نزدیک به دو میلیون نفر از شهروندان روس به قصد گردشگری به ترکیه سفر می کنند و طبعا برای اقتصاد این کشور که مبتنی بر توریسم است درآمد زایی می‌کنند ( تا 5 میلیارد دلار).
چنانچه روسیه بخواهد ترکیه را تنبیه کند می تواند شهروندان خود را از سفر به ترکیه برحذر دارد یا حتی محروم کند و بدین ترتیب به بخش قابل توجهی از درآمد 36 میلیارد دلاری آسیب می رسد یا بر سر راه فعالیت بازرگانان ترکیه که محصولات غذایی می آورند سنگ اندازی کند.
موضوع دیگر انتقال گاز است. روسیه با کارت گاز هم می‌تواند بازی کند و با توجه به اتحاد منطقه ای ایران و روسیه در قبال سوریه بعید است که آنکارا بتواند در صورت محروم شدن از گاز روسیه تهران را جایگزین کند.
با این حال بعید به نظر می‌رسد به خاطر این موضوع آتش تازه‌ای در منطقه درگیرد اما چنانچه این روند تکرار شود آن‌گاه می توان در انتظار واکنش نظامی روسها هم بود.
عجالتا آنان بیش از قبل مواضع مخالفان بشار اسد اعم از داعش و غیر داعش را بمباران خواهند کرد. روس ها می‌دانند حمله به مواضع مخالفان غیر داعشی اسد در خاک سوریه، ترکیه را به خشم می‌آورد بی آن که بتوانند اعتراض کنند چون روسیه ادعا خواهد کرد تنها مواضع داعش را سرکوب کرده است.
در حال حاضر سوریه به سه قسمت تقسیم شده است: اول:منطقه تحت کنترل نیروهای دولتی و حامیان اسد. دوم: مناطقی که در تصرف داعش است و سوم: بخش‌هایی که معارضین غیر داعشی در اختیار دارند. روسها هر یک از دو بخش اخیر را که سرکوب کنند عملا به ترکیه آسیب رسانده‌اند.
ترکیه از مخالفان اسد علنا حمایت میکند اما پشتیبانی از داعش را تایید نمی‌کند هر چند که حمایت از گروه هایی مانند جبهه النصره از زیر مجموعه‌های داعش عملا ثابت شده است.
به این ترتیب می‌توان گفت هر چند روسیه به خاطر پرهیز از اصطکاکات منطقه‌ای یا درگیر شدن با ناتو از مقابله صریح و مستقیم نظامی تا کنون پرهیز کرده اما هر یک از گزینه های بالا را می‌تواند در دستور کار قرار دهد و اگر بخواهد وارد فاز جدی‌تر شود در گام اول می تواند به تسلیح مخالفان ترکیه بپردازد.
این واقعیت را هم البته نباید نادیده انگاشت که مادام که روسها واکنش ملموسی نشان نداده‌اند بازی یک بر صفر به سود ترکیه به نظر می‌رسد و مهم ترین نکته کماکان این است که ترکیه عضو ناتوست و این تلقی که روسیه پس از ماجرای اوکراین ارتباطات گذشته را ندارد نوعی جسارت به طرف های این کشور داده است.
اس 400 دیگر پاتریوت آمریکایی نیست که سوراخ باشد