کاهش 70 درصدی آلودگی هوا در 2 سال با 2 راهکار پیشنهادی

 عصر ایران - می گویند پیدا کردن علت بیماری، نیمی از درمان است. حالا حکایت تهران و شهرهای بزرگ کشور است و درد آلودگی هوا.

آن طور که کارشناسان بر آورد کرده اند، بیش از 70 درصد آلودگی هوای تهران مربوط به دو پدیده است: موتور سیکلت ها و خودروهای کاربراتوری.

بنابر این، نیمی از راه حل پیموده شده است و اینک می دانیم که اگر همین امروز این دو عامل حذف شوند، هوای تهران و کلانشهرها، این گونه آلوده نخواهد شد و مردم، نفسی به راحتی خواهند کشید.

کاربراتوری ها ؛ متهم ردیف اول

آمارها حاکی از آن است که از حدود 3.5 میلیون خودروی موجود در تهران، 300 هزار خودرو، کاربراتوری هستند.
همین 300 هزار خودرو ، معادل تمام آن 3.5 میلیون خودروی دیگر ، آلودگی تولید می کنند. یعنی هر کدام شان، بیش از 10 برابر یک خودروی انژکتوری آلایندگی دارند (بعضاً تا 20 برابر!) .

در اکثر کشورهای دنیا، محدودیت های متعددی برای تردد خودروهای فرسوده وجود دارد. به عنوان مثال، هزینه بیمه یک خودروی 10 ساله، چندین برابر هزینه بیمه یک خودروی صفر کیلومتر است به گونه ای که بعد از مدتی، اساساً بیمه کردن و حرکت دادن آن خودرو، نمی صرفد و مالک نهایی از منظر اقتصادی به این نتیجه می رسد که خودرو را به گورستان اتومبیل بفرستد و خودرویی جدید خریداری کند.
همچنین ممنوعیت تردد خودروهای فرسوده نیز در بسیاری از شهرهای جهان وجود دارد.

در ایران نیز می توان از تجربه جهان استفاده کرد و از جمله، نظام بیمه خودرو را هوشمند ساخت. همچنین پیشنهاد جدی می شود در تهران و شهرهایی که با مصیبت آلودگی هوا مواجه هستند،  دو محدودیت خودرویی اعمال شود:

- تردد خودروهای کاربراتوری به طور کلی ممنوع شود.
- تردد خودروهایی که عمرشان از حد معینی فراتر است، جلوگیری شود.

البته با توجه به برخی واقعیت ها، نمی توان همین الان این دو محدودیت را اجرا کرد. بنابر این پیشنهاد می شود تردد 300 هزار خودروی کاربراتوری،ظرف حداکثر 2 سال آتی ممنوع شود.

به علاوه، محدودیت سن خودرو نیز در یک برنامه زمان بندی شده طولانی تر اجرا شود به گونه ای که اگر فردی امروز خودروی صفر کیلومتر می خرد، بداند که مثلاً 10 یا 15 سال دیگر ، حق نخواهد داشت با آن در کلانشهرها تردد کند یا فردی که خودروی 8 ساله می خرد، با علم به این که دقیقاً چند سال می تواند در کلانشهرها از آن استفاده کند، خرید کند.

اما همان گونه که گفته شد، مشکل اصلی ، خودورهای کاربراتوری هستند که در مجموع 9 درصد کل خودروهای کشور را تشکیل می دهند و 300 هزار دستگاه شان نیز در تهران است و خبر فاجعه بار این که دهها هزار دستگاه از این خودروها، وسایل حمل و نقل عمومی هستند!

باید بی هیچ تعارفی، در 2 سال آینده ، شهرهای بزرگ را از وجود خودروهای کاربراتوری خلاص کرد. شاید گفته شود که دارندگان این خودروها، افراد کم درآمدی هستند که نمی توانند خودروهای دیگر بخرند.
این سخن "درست" است اما سخن "درست تر" آن است که این خودروها ، بلای جان مردم و از جمله دارندگان و خانواده هایشان شده است و عقلاً نمی توان عدم تمکن مالی عده ای را دلیل موجهی برای مسموم کردن هوای تنفسی مردم دانست.

وانگهی، همه دارندگان خودروهای کاربراتوری در کلانشهرها نیستند و تعداد زیادی از آنها در روستاها و شهرهای کوچکی هستند که اساساً مشکل آلودگی هوا ندارند و به دلیل مختصات جغرافیایی و علل دیگر مانند جمعیت و تردد کم و ... حتی مستعد آلودگی هم نیستند.

بنابر این، باید برای نجات جان مردم از هولوکاستی که نیمی از تقصیرش بر عهده خودورهای کاربراتوری است، ضرب الاجل حداکثر 2 ساله برای شهرهای بزرگ تعیین کرد تا مالکان این خودروها ظرف دو سال آینده، نسبت به فروش یا از رده خارج کردن آنها اقدام کنند.

دولت نیز می تواند برای کسانی که تمایل به از رده خارج کردن دارند، تسهیلات بانکی برای جایگزینی در نظر بگیرد و ای کاش، طرح فروش اخیر خودروسازان، به جای عمومیت، به همین جایگزینی اختصاص می یافت.
البته قرار نیست بار مالی این طرح با بودجه عمومی باشد چرا که در هیچ جای دنیا اجازه نمی دهند تعدادی خودروی فرسوده، جان ملتی را به خطر اندازد و واقعاً افراد زیادی از دنیا ببرد.

این که با همین طرح، در دو سال آینده، نیمی از آلودگی هوا کاهش و میزان مرگ و میر و بیماری ها به شدت افت می کند، برای جدیت در اجرای آن کفایت می کند. قرار نیست مردم سرطان بگیرند و بمیرند چون عده ای خودروی کاربراتوری سوار می شوند.

موتورسیکلت ها ؛ متهم ردیف دوم

علاوه بر این، بین 20 تا 30 درصد از آلودگی هوا ناشی از تردد موتورسیکلت هاست. تعیین ضرب الاجل برای ممنوعیت تردد این موتورسیکلت ها در کلانشهرها، از الزاماتی است که نمی توان از آن گریخت.
شگفت انگیز است ولی واقعیت دارد که هر کدام از موتورسیکلت های کنونی، بین 6 تا 8 برابر خودروهای استاندارد، هوا را آلوده می کنند.


از این رو، می توان مقرر کرد که از مثلاً دو سال بعد، در کلانشهرها، فقط موتورسیکلت های برقی حق تردد دارند.
اینجا هم باز می شود همان ایراد قدیمی را وارد کرد که موتورسیکلت های برقی گران هستند و نظایر این حرف، اما پاسخ همان است که درباره خودروهای کاربراتور ذکر شد: نمی توان جان مردم و از جمله خود موتورسواران را به خاطر ارزان بودن موتور سیکلت های کنونی، به خطر انداخت و به خاطر گرانی موتورهای برقی، قبرستان ها را پر از مردمی کرد که قربانی آلودگی هوا می شوند.

قطعاً در این میان، می توان برای کسانی که در پیک های موتوری کار می کنند، تسهیلاتی قرار داد تا بتوانند بدون تحمل فشار مالی سنگین، موتورهای خود را تبدیل کنند.

وانگهی، اگر این ممنوعیت اعلام شود، در 2 سال باقی مانده، هم تولید کنندگان داخلی و هم وارد کنندگان به سمت تولید و ورود موتورسیکلت های برقی با قیمت مناسب می روند و فشاری هم بر مردم نمی آید، ضمن آن که هر فشاری، حتماً سبک تر از فشار آلودگی هوا و مشکلات بعدی آن خواهد بود.

البته می توان بحث تکراری لزوم توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی، ارتقای تکنولوژی ساخت خودرو، ارتقای استانداردهای بنزین، بهسازی صنایع، انتقال برخی صنایع به فواصل دورتر از شهرها و ... را مطرح کرد ولی عجالتاً تا تحقق این آرزوها که مدام درباره شان فقط حرف زده می شود، با دو راهکار فوری ذکر شده، می توان امیدوار بود که تا 2 سال آینده، بیش از 70 درصد آلودگی هوا کاهش یابد که رقم چشمگیر و بسیار بسیار ارزشمندی است.